شعارسال: سعید شهریاری، سرپرست معاونت سوادآموزی اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران، از چرخش نهضت سوادآموزی در روش‌های آموزشی‌ از سال 1390 می‌گوید که توانسته چهره‌هایی موفق در عرصه‌های مختلف به جامعه معرفی کند و این روزها با آخرین درصدهای بیسوادی در جامعه دست و پنجه نرم می‌کند.

زمانی تعداد زیادی بیسواد داشتیم و همین مساله بعد از انقلاب اسلامی منجر به شکل‌گیری ایده نهضت سوادآموزی شد. آیا هنوز نیازمند حضور سازمانی به نام نهضت سوادآموزی هستیم؟

از جمله مشکلاتی که داریم این است که ورودی به بیسوادی بسته نشده است یعنی هر قدر هم آموزش بدهیم به علت عدم انسداد کامل ورودی به بیسوادی باز هم افرادی اضافه می‌شوند. برخی از خانواده‌ها ضرورت سواد را در زندگی‌شان احساس نمی‌کنند یا آن‌قدر مشکلات مالی دارند که جزو اولویت اول شان نیست. برخی خانواده‌ها هنوز به فرزندشان به عنوان یک نان‌آور و منبع درآمد نگاه می‌کنند و تشخیص نمی‌دهند که اگر این فرزند برود و سواد یاد بگیرد چه آینده‌ای می‌تواند برای خود، خانواده و جامعه‌اش داشته باشد بنابراین ترجیح می‌دهند فرزند برایشان بهره مالی داشته باشد. امروزه وجود افراد بزرگسال کم‌سواد و بیسواد یکی از مهمترین موانع توسعه هر کشوری است و تمامی کشورها تلاش می‌کنند افراد توانمند و شهروند جهانی تربیت کنند و لذا یونسکو از همه کشورها خواسته است تا جهت کاهش نرخ بیسوادی الزاما برنامه داشته باشند. افرادی که در چرخه باسوادی قرار گرفته و توانمند شده‌اند نقش‌ تاثیرگذاری هم در جامعه داشته‌اند. این افراد تا وقتی بیسواد هستند منزوی و گوشه‌گیرند اما به محض اینکه باسواد می‌شوند به عرصه می‌آیند. امروزه ما افرادی را داریم که از طریق سوادآموزی باسواد شده‌اند و در عرصه‌های مختلف اجتماعی و سمت‌های مختلف اداری مشغول به کار هستند. و از آنها به عنوان چهره‌های موفق یاد می‌کنیم. کار سوادآموزی ایجاد یک ارزش افزوده برای فرد و بازگرداندن او به جامعه است. آموزش بزرگسالان سختی خاصی دارد و باید با ظرافت خاصی هم انجام پذیرد چرا که این افراد آسیب‌دیده‌اند، آسیب پذیرند و ممکن است آسیب‌رسان باشند. برای رفاه حال این عزیزان و نداشتن هیچ گونه عذر و بهانه‌ای و همچنین به دلیل مشغله‌های کاری و زندگی این افراد سوادآموزی از نظر زمان و مکان تشکیل کلاس خود را تابع بیسوادان می‌کند.

آیا نسبت به گذشته روش های سوادآموزی در این سازمان تغییراتی داشته است؟

کاری که ما در سوادآموزی به عنوان گام نخست انجام می‌دهیم خواندن، نوشتن و چهارعمل اصلی و روخوانی قرآن است. اما این مرحله باسوادی فرد نقطه پایانی کار ما نیست، بلکه تازه نقطه آغازین است. فرد یا ادامه تحصیل می‌دهد یا مهارت‌هایی آموزش می‌بیند. مثلا در دوره‌ تحکیم، مهارت‌های حقوق شهروندی و مهارت‌هایی که در زندگی و جامعه برای ایشان کاربردی است به آنها آموزش داده می‌شود. در گذشته آموزش بزرگسالان به این شکل بود که افراد می‌آمدند و سواد یاد می‌گرفتند اما اگر استفاده نمی‌شد، رجعت به بیسوادی داشتند. در دنیا تحقیقاتی انجام شده که چه کنند تا ماندگاری سواد در افراد بزرگسال دوام و قوام داشته باشد؟ به این نتیجه رسیدند که اگر آنچه به این افراد آموزش داده می شود باید متناسب با زندگی و شغل و علاقه‌شان باشد، مانایی و پایداری مطالب آموخته شده بالاتر می‌رود.

کار سوادآموزی ایجاد یک ارزش افزوده برای فرد و بازگرداندن او به جامعه است. بسیاری از این افراد که مقدمات سواد را یاد می‌گیرند و متوجه ارزش آن می‌شوند، ادامه تحصیل می‌دهند اما مشکل همین گام اول است که ضرورت را تشخیص نمی‌دهند

سواد‌آموزی در کنار کارهای بزرگی که در زمینه ریشه کن کردن بیسوادی انجام داده بود، از سال 1390 چرخشی در محتوای آموزش به بیسوادان ایجاد کرد. کتاب‌هایی متناسب با افراد ایجاد کرد، به عنوان مثال کتب ویژه کشاورزان، کارگران و اصناف، بانوان و زندانیان و .... لذا امروزه روش‌های آموزشی سوادآموزی به روز و پویا هستند.

آیا آمار یا تحقیقاتی از تاثیرگذاری سواد بر زندگی سوادآموزان از گذشته تا کنون در دست دارید؟

تحقیقاتی در سطح یونسکو انجام شد که نشان می‌‌داد افرادی که فقط خواندن و نوشتن یاد گرفته‌اند اعتماد به نفس و امید به زندگی شان بالا می‌رود. بیماری در این افراد کنترل شده و از مرگ و میر فاصله گرفته‌اند. حتی وضع مالی‌شان هم بهبود می‌یابد. حدود 70 درصد مخاطبان ما خانم‌ها هستند. نکته دیگر اینکه ما مخاطب‌محور هم هستیم و متناسب با علاقه‌مندی افراد مهارت آموزش می‌دهیم. در حوزه دین و مذهب برای مثال آداب صحیح نماز خواندن را آموزش داده‌ایم یا مهارت‌های دیگری مثل خیاطی و آشپزی آموزش داده می‌شود اما در کنار آن خودمان مهارت‌های دیگری را که تشخیص می‌دهیم نیاز است، نیز آموزش می‌دهیم. سال گذشته که زلزله اتفاق افتاد از آموزش‌دهنده خواستیم تا هلال احمر هماهنگ شوند و مهارت‌های لازم در این حوزه را به این افراد آموزش دهند. آموزش ICDL نیز یکی دیگر از مهارت‌هاست. به فرد بزرگسال بیسواد که سواد یاد گرفته، مقدمات کامپیوتر و زبان انگلیسی را آموزش می دهیم و بعد نحوه استفاده از واژه پرداز word و اینترنت را یاد می‌گیرند.

مهمترین دغدغه و مساله‌ای که این روزها نهضت سوادآموزی با آن مواجه است، چیست؟

حرکت در درصدهای انتهایی گسترش باسوادی در کشور سخت است و البته ناگفته نماند این دغدغه بین‌المللی است و کشورهای دیگر نیز با آن درگیر‌ هستند. افراد بیسواد در همه جای دنیا عموما علاقه‌ای به باسواد شدن ندارد و نمی‌توانیم به سمت باسواد شدن سوقشان دهیم. بسیاری از این افراد که مقدمات سواد را یاد می‌گیرند و متوجه ارزش آن می‌شوند، ادامه تحصیل می‌دهند اما مشکل همین گام اول است که ضرورت را تشخیص نمی‌دهند. ما می‌گوییم بحث مبارزه با بیسوادی ملی است و نه دولتی؛ بنابراین هر روزی که تمامی افراد جامعه احساس مسئولیت اجتماعی کردند و سوادآموزی را همراهی کردند تا افراد بیسواد به سمت ما بیاند، شتاب‌بخشی به درصدهای انتهایی بیسوادان باقی مانده رخ خواهد داد و قطعا انتفاعش به کل جامعه بر می‌گردد. بیسوادی فرد می‌تواند عاملی تهدیدآمیز برای جامعه باشد. از این جهت باید باسوادان، احساس مسئولیت کنند و اگر فرد بیسوادی دیدند، او را تشویق کنند تا با سواد شود. اگر به این سمت حرکت کردیم و همه کمک کردند می توانیم ریشه‌های بیسوادی را از بین ببریم.

آمار بیسوادی در تهران چه تعداد است؟

طبق سرشماری 1395 در شهر تهران در رده سنی 10 تا 49 سال تعداد 90 هزار نفر بیسواد خوداظهاری اعلام شده است.

اگر همچنان فرد بیسوادی در مناطق مختلف تهران و مخصوصا نواحی حاشیه‌ای بخواهد باسواد شود به کجا مراجعه کند؟

هر فرد بیسوادی به نزدیک‌ترین اداره آموزش و پرورش منطقه مراجعه کند و همکاران ما در مناطق کد ملی افراد را در سامانه وارد می‌کنند و در صورت تایید، متناسب با محل سکونت و کارش آموزش‌دهنده حضور پیدا می‌کند و به او آموزش می‌دهد. دستگاه‌های اجرایی نیز در تامین فضا هم در این عرصه به ما کمک می کنند. در ضمن، سبک آموزش ما کلاسی، گروهی و نفر به نفر هم است و فرد متقاضی جزو هرکدام از این دسته‌ها قرار بگیرد آموزش می‌دهیم تا کسی از این چرخه حذف نشود. امروزه چتر حمایتی سوادآموزی بر روی تمامی اقشار جامعه گسترده شده است لذا آموزش در داخل زندان‌ها، پادگان های نظامی، عشایر، افراد معلول آموزش‌پذیر که به خاطر معلولیت ترک تحصیل کرده‌اند ... در حال اجراست

این روزها بسیاری از آموزشیاران نهضت از وضعیت استخدامی‌شان ناراضی‌اند. اداره کل آموزش و پرورش تهران برای ساماندهی این افراد چه برنامه‌ای دارد؟

به افرادی که با سوادآموزی همکاری دارند آموزشیار گفته می‌شد و اکنون این افراد را به نام آموزش‌دهنده خطاب می‌کنیم. با پیگیری‌هایی که سازمان نهضت سوادآموزی انجام داده است استانها در حال تشکیل پرونده آموزشی برای آنان هستند. اگر کسانی قبل از سال 1392 به مدت دو سال با ما همکاری مستمر داشته و حداقل در هر دوره دو سواد‌آموز داشته باشند، اعلام شده است که به مناطق مراجعه کنند و مستندات‌شان را تحویل دهند و فرم‌های خاصی تکمیل می‌شود. قرار است داخل یک کارگروهی که در مناطق است، تایید شده و مستندات‌شان به اداره کل ارسال شود. در اداره کل این مستندات در کارگروهی بررسی می‌شود و برای ادامه روند به سازمان نهضت سواد‌آموزی ارسال خواهد شد.

زمان ثبت نام سوادآموزان در سال جاری از چه تاریخی آغاز می‌شود؟

امسال ثبت‌نام برای دوره‌ی سوادآموزی از مرداد ماه تا پایان دی ماه و در دوره‌های انتقال و تحکیم از شهریور ماه تا پایان آبان است. انتظارمان از مردم این است که اگر فرد بیسوادی را می‌شناسند و خصوصا در رده سنی 10 تا 49 سال، به سمت ما هدایت و کمک کنند تا این افراد زندگی بهتری تجربه کنند. همچنین از مدیران مدارس تقاضا داریم اولیای بیسواد را شناسایی و به ما معرفی کنند. ما مشکل نیرو، فضا یا منابع مالی نداریم و فقط نیاز است که در بیسوادان برای باسواد شدن ایجاد انگیزه شود.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری پانا، تاریخ انتشار: 1تیر1398 ، کدخبر: 923272: www.pana.ir