آب و راه ندارند؛ عشق به ماندن دارند

لکی، روستایی در 15 کیلومتری چابهار، از توابع بخش مرکزی؛ روستایی که با آنکه به شهر و منطقه آزاد چابهار چسبیده از شاخص‌های اولیه زندگی محروم است؛ نه آبرسانی شده و نه راه و جاده‌ی درست و درمانی دارد .

شعارسال: 32خانواده با 150 نفر جمعیت در لکی زندگی می‌کنند؛ با آنکه در چندسال اخیر خشکسالی فراگیر بلوچستان را فرا گرفته و زندگی را برای روستانشینان سخت‌تر کرده است اما اهالی لکی با آنکه خیلی از هم‌روستایی‌هایشان در روستاهای اطراف عطای ماندن را به لقایش بخشیدند و به شهر مهاجرت کردند اما هم‌چنان عشق به ماندن در روستای ابا و اجدادیشان را دارند.

مسیرهای منتهی به روستا کاملا خاکی و در گاهی موارد عبور از آن‌ها با وسیله نقلیه به‌شدت سخت است؛ دهیار روستا می‌گوید: این روستا آبرسانی سقایی می‌شود و ماهانه 4 سرویس آب از سوی اداره آب و فاضلاب روستایی برای آشامیدن و شست‌ و شو به اهالی روستا تعلق می‌گیرد.

رشید بازدار می‌افزاید: به‌طور متوسط هر تانکر سرویس آب 14 هزار لیتر است و با احتساب جمعیت 150 نفری روستا، روزانه تقریبا 10 لیتر آب سهمیه هر نفر می‌شود؛ که باید برای شستشو و آشامیدن از آن‌ استفاده کنند.

دهیار می‌گوید: ما در سال‌های گذشته مشکل آب کمتر داشتیم چراکه هوتگ روستا پرآب بود اما حالا به‌خاطر خشکسالی‌ها کاملا خشک شده است ولی باز زمان بارندگی مثلا آذرماه، مقداری پرآب می‌شود ولی مثل گذشته نیست.

هوتگ خشک شده روستا امید ناامید دامپروران بیکار شده

هوتگ یک اصطلاح محلی است و به گودال‌های دست‌ساز آب در روستاهای فاقد شبکه بلوچستان گفته می‌شود که با بارندگی پرآب می‌شوند؛ عمق هوتگ‌های احداث‌شده حدود 15 متر و توانایی ذخیره به‌طور بیش از 20 هزار مترمکعب آب رادارند، هوتگ روستای لکی به‌طور کامل خشک شده است .

معین‌الدین سعیدی رئیس شورای اسلامی شهرستان چابهار می‌گوید: هم‌اکنون بیش از 115 هزار نفر از مردم بیش از 400 روستای شهرستان چابهار فاقد هرگونه شبکه آب بهداشتی و آشامیدنی هستند و به‌صورت سقایی آبرسانی می‌شوند.

وی می‌افزاید: با توجه به این‌که سهمیه آبرسانی سقایی برای هر نفر تنها 15 لیتر در روز است، این سهمیه اندک کفاف زندگی روستاییان را نمی‌دهد، بنابراین در روستاهای بخش پلان و دشتیاری چابهار عمده آب احشام، کشاورزی و هم‌چنین بهداشتی مردم از گودال‌هایی تأمین می‌شود که خود مردم آن را احداث و در زبان محلی به آن‌ها هوتگ می‌گویند. هوتگ‌ها درصورتی‌که پرآب باشند توانایی تأمین آب روستاهای اطراف آن برای حداقل یک سال رادارند .

سعیدی تصریح می‌کند: ازآنجایی‌که آب این هوتگ‌ها از طریق سیلاب‌ها و بارندگی تأمین می‌شود با کمبود بارندگی و خشکسالی‌های پی‌درپی در سال‌های اخیر بسیاری از آن‌ها خشک‌شده‌اند و توانایی آبرسانی به مردم و احشام را ندارند .

دهیار ما را به دیدن هوتگ خشک شده می‌برد و می‌گوید: این هوتگ در سال‌های نچندان دور دام‌های روستارا آب می‌داد، مردم روستای لکی و روستاهای اطرف هم‌چون آبکان بیشتر صیاد و دام‌پرور هستند که درسال‌های اخیر با خشک شدن هوتگ‌ها و منابع آبی، کم کم دامپروری آن‌ها از دور خارج شده است .

بازدار ادامه می‌دهد: مردان روستا قبلا منابع درآمدی خوبی از راه دام‌پروری و صیادی داشتند اما حالا فقط امید به صیادی و برخی هم کارگری دارند؛ یکی از اهالی روستا می‌گوید: مردان روستا از شهریور تا اردیبهشت، در فصل دریاروی به دریا می‌روند و میانگین اگر صید خوب باشد ماهانه در کل سال به اضافه ماه‌های بیکاری 700 تا یک میلیون تومان درآمد دارند. من یک خانواده 4 نفره را با 700 تا یک میلیون تومان درآمد می‌چرخانم .

البته همه روستانشینان صیاد نیستند برخی هم پس از خشکسالی و سخت‌شدن دام‌پروری به کارگری روی آوردند. دهیار روستا می‌گوید: از موقعی که هوتگ خشک شده، ما سعی کردیم منابع آبی جدیدی برای روستا پیدا کنیم چراکه نفری 10 لیتر آب اصلا کفاف زندگی را نمی‌دهد؛ اطراف روستا یک چاه بود که متعلق به اداره عشایری و دام‌های عشایر است؛ با آن‌ها صحبت کردیم و راضی کردیم که روستانشینان از آن آب برای شستشو استفاده کنند؛ چاه، آب زیادی ندارد و میزان آبدهی آن خیلی کم است و درسال‌های اخیر به‌خاطر برداشت بی‌رویه سطح آن فروکش کرده، اما بالاخره از هیچی خیلی بهتر است.

لکی البته به‌واسطه آنکه به شهر چسبیده، خدماتی هم به آن شده؛ از جمله برق رسانی و یک مدرسه که هرچند مدرسه‌ی مناسبی برای تحصیل نیست اما نسبت به سایر روستاهای اطراف چابهار که همین مدرسه را هم ندارند خوب است .

دهیار روستا می‌گوید: این مدرسه تا همین پارسال کولر نداشت و دانش آموزان در گرمای طاقت فرسای چابهار درس می‌خواندند، این قدر این در و آن در زدیم تا بالاخره منطقه آزاد را راضی کردیم گوشه چشمی هم به خارج از فنسش بکند و یک کولر برای مدرسه بخرد .

تصرف‌های غیرمجاز و تخلیه پسماند شرکت‌ها، مشکل بر مشکل روستانشینان

آب و راه تنها مشکل عمده روستانشینان نیست؛ تصرف‌های غیر مجاز و تخلیه پسامد شرکت‌های اطراف در اراضی اطراف روستا، صبر روستانشینان را بریده است.

دهیار روستا می‌گوید: این روستا در کنار خط آهن چابهار-زاهدان واقع شده است؛ علاوه‌بر آن‌که رفت و آمد کامیون‌های راه آهن و خراب‌ کردن راه‌ها امان روستانشینان را بریده است؛ تصرف‌های غیرمجاز به‌خاطر با ارزش شدن زمین‌های اطراف ما را به ستوه آورده است .

او ادامه می‌دهد: روزی نیست که شب‌ها یک کامیون بلوک نیاورند و دور یک زمین نچینند و صبح صاحب شوند؛ بارها از یگان حفاظت از اراضی خواستیم ورود کند تا بالاخره همین چند روز پیش درخواست ما را اجابت کرده و گفته به محض دیدن تصرف به ما گزارش دهید .

دهیا می‌گوید: هم‌چنین روستا چون به شهر نزدیک است و به خیلی از شرکت‌های آن نظیر پتروشیمی و نیروگاه، آن‌ها پسامندهای خود را به روستا می‌آورند و اینجا خالی می‌کنند؛ همینجوری زندگی بدون داشتن آب و راه برای روستانشینان سخت شده است؛ راه آهن و شرکت‌ها به‌جای آنکه برای ما فایده داشته باشند نمک بر زخم ما می‌پاشند .

مشکلات در لکی زیاد است؛ مشکلاتی طاق‌فرسا که ماندن را حق و انصافا سخت می‌کند اما ماندن در روستای پدری و ابا و اجادی و رها نکردن آن فصل مشترک گفته‌های همه روستانشینان است؛ آن‌ها می‌گویند هرچند به شهر نزدیک هستند و امکان مهاجرت به شهر را خیلی زودتر از این‌ها داشتند اما ارقی میهنی به روستایشان دارند و هرجور شده در آن می‌مانند و لکی را سرپانگه می‌دارند .