شعارسال: گردشگری روستایی یک تجربه زندگی محلی است که این فرصت نابِ آشنایی با آداب و رسوم، پیشینه تاریخی، فرهنگ زندگی و معیشت و محیط زیست و بومی مناطق روستایی از طریق خانه‌های بوم‌گردی مهیا شده است.

حدود ۲ سال است که خانه‌های بوم‌گردی به کمک صنعت گردشگری آمده است و روستای هدف گردشگری مانیزان با بافت سنتی، با ارزش و تاریخی خود گوی سبقت را از دیگر روستاها ربوده و با جاذبه‌های بکر و طبیعی خود در منطقه درُه جوزان گردشگران زیادی را جذب کرده است.

خانه‌های قدیمی و کاهگلی روستا حالا محلی برای گذران لحظه‌های ماندگار گردشگران شده تا شب را صبح کنند، از آش محلی بخورند و با آداب، سنت، فرهنگ و جاذبه‌های دیدنی آن آشنا شوند، روستاهایی که به لطف خانه‌های بوم‌گردی زنده و پویا هستند و انگیزه را برای ماندن روستاییان چند برابر کرده است.

در این راستا ملایر که به واسطه جهانی شدن صنعت انگورش به عنوان پنجاه و سومین میراث مهم کشاورزی جهان در سازمان جهانی خواروبار و کشاورزی ملل متحد(فائو)، شُهره‌ای بین‌المللی پیدا کرده است، باید گردشگری روستایی خود را توسعه دهد، صنعتی که نیاز امروز جامعه به ویژه مناطق روستایی است.

از آنجا که روستاهای ملایر به ویژه روستاهایی که در بستر درّه جوزان منطقه انگور خیز این شهرستان قرار گرفته‌اند، زمینه‌ای مهیا برای گردشگری محسوب می‌شوند که با ایجاد اقامتگاه بوم‌گردی می‌توان به توسعه صنعت توریسم کمک کرد.

مانیزان؛ شمال غیر مرطوب ایران

در حال حاضر ملایر از یک خانه بوم‌گردی در روستای هدف گردشگری مانیزان بهره‌مند است و هنوز در ابتدای راه گردشگری روستایی است.

مانیزان روستایی با بافت با ارزش و سنتی است که در فضایی بکر و طبیعی واقع در درّه جوزان قرار گرفته و هر ساله میزبان گردشگران و مسافران زیادی در جشنواره ملی شیره پزی سنتی است و در آستانه راه‌اندازی دومین خانه بوم‌گردی است.

«محمد همراهی» یکی از اهالی روستای مانیزان است که سال‌ها با فعالیت در شورای اسلامی روستا، موی سپید کرده در راه توسعه روستا و حفظ سنت‌های تاریخی و قدیمی گذشتگان مانیزان است و با علاقه و عشق وافری که به گردشگری دارد، تصمیم گرفت نخستین خانه بوم‌گردی را در شهرستان ملایر ایجاد کند، اقامتگاهی که منزل شخصی وی با بیش از ۶۰ سال قدمت است و برای بازسازی و مرمت آن بیش از ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون ریال از سرمایه شخصی‌اش هزینه کرده است.

اقامتگاه بوم‌گردی محمد همراهی از ۲ سال پیش تاکنون میزبان بیش از ۲ هزار توریست و گردشگر بوده است و به گفته وی گردشگران زیادی به این روستا آمده‌اند و رضایت بالایی از اقامتگاه بوم‌گردی «غزاله» روستای مانیزان دارند، اما من به شرایط حال قانع نیستم و هدف‌های بلندی در توسعه گردشگری دارم.

اقامتگاه بوم‌گردی غزاله، پذیرای بیش از ۲ هزار گردشگر

همراهی برای توسعه اقامتگاه بوم‌گردی خود به دنبال کسب ایده، نوآوری و رضایت کامل گردشگران است و مکانی مطلوب برای گردشگران درست کند که تاریخی باشد.

او در گفت و گو با ایرنا می‌گوید: می‌خواهد در این مسیر خط شکن باشد و از داخل و خارج کشور ایده می‌گیرد تا بتواند «شمال غیر مرطوب ایران» را به جهان معرفی کند.

اقامتگاه بوم‌گردی وی همان سادگی خانه‌های روستایی را دارد و پوشیده از فرش دستبافت، سقفی با تیرهای چوبی و پله‌های قدیمی و حیاطی پر از درخت و سنگ‌فرش و اتاق‌های قدیمی است و طبق سلیقه گردشگران آش محلی و غذاهای سنتی درست می‌کند.

همراهی گنجینه‌ای از سنت‌ها، آداب، رسوم و آئین‌های بومی و محلی مانیزان است و زندگی در روستا را برای خود افتخار می‌داند، روستایی که یکی از روستاهای هدف گردشگری استان همدان است و گنجی پنهان در منطقه حفاظت شده لشگَردَر چشم نواز و منطقه درُه جوزان است با بیشه‌زارهای طبیعی، رودخانه‌های خروشان، تفرجگاه‌های زیبا، طبیعت بکر و دست نخورده با تاکستان‌های مصفا و باغ‌های انگور که در جهان نظیر ندارد.

همراهی به وجود چشمه طبیعی روستای مانیزان اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: امامزاده یا قدمگاهی در روستای مانیزان وجود دارد که به «زیارت درُه» معروف است و چشمه آبی در این منطقه واقع شده و معروف است که کریم خان زند وقتی در ملایر زندگی می‌کرده، از آب گوارای این چشمه استفاده می‌کرد.

وی با اشاره به چشم انداز زیبا و بافت با ارزش روستای مانیزان می گوید: در گذشته مردم روستا گوسفندی را ذبح کرده و تا قبل از چیدن گندم ها، چند روزی را در این تفرجگاه اقامت می‌کردند و هنگام برداشت انگور و دیگر محصولات پاییزی به روستا باز می‌گشتند.

به گفته وی مانیزان اولین مکانی در دنیا است که پرواز در آن صورت گرفته و این قبل از پرواز برداران ویلبر رایت بوده و چون در آن کاتب یا انجمنی نبوده، این اتفاق نادر ثبت نشده است و همچون رازی پنهان مانده است.

شیره‌پزی سنتی نیز آئینی کهن است که مانیزان در دل خود جای داده و یک دهه است که همزمان با فصل برداشت انگور در شهریور و مهر، میزبان گردشگران زیادی است، جاذبه‌های طبیعی و آئین‌های بومی که همراهی به دنبال این است تا مانیزان در حوزه گردشگری همه چیز تمام باشد.

نگین سبز الوند؛ پذیرای گردشگران

اما در آنسوی ملایر منطقه ای در دامنه کوه معروف به «نگین سبز الوند» است که با ایجاد خانه بوم‌گردی مقصد دیگر گردشگران شده و طبیعت زیبایش دست نخورده باقی مانده است.

«مجید جعفری» جوانی اهل روستای علی‌آباد دمق است که خانه پدری‌اش را اقامتگاه بوم‌گردی کرده و مسیر سبز گردشگری را در این نقطه از شهرستان هموار کرده است.

وی می‌گوید: علی‌آباد دمق دارای موقعیت آب و هوایی ویژه و طبیعتی زیبا در دامنه کوهستان است و بافت سنتی و قدیمی روستا تا حدودی حفظ شده است.

جعفری در گفت و گو با ایرنا وجود آبشار طبیعی، باغ‌های گردو، کمپ عشایری که کوچ نشین هستند و از اردیبهشت تا اوایل شهریور در این منطقه اسکان دارند، وجود داروهای گیاهی متنوع و اقلیم خاص این روستا را از دیگر جاذبه‌ها و دلیلی برای ایجاد اقامتگاه بوم‌گردی عنوان کرد.

وی که مسئول «اقامتگاه بوم‌گردی نگین سبز الوند» است، تاکنون بیش از ۲۰۰ میلیون ریال از سرمایه شخصی خود برای بازسازی و مرمت این اقامتگاه هزینه کرده و به‌زودی به بهره‌برداری می‌رسد.

جعفری می‌افزاید: چند گردشگر از کشور آلمان و شهرهای ایران داشته و گردشگران آلمانی بسیار از فرهنگ گردشگر پذیری مردم روستا و جاذبه‌های آن ابراز رضایت کردند.

وی معتقد است: بافت قدیمی و سنتی خاستگاه هر منطقه است و خانه‌های این روستا در بستری از سنگ گرانیت ایجاد شده و زیبایی خاصی به روستا داده است.

علی آباد دمق، مقصد گردشگری روستایی

جعفری که در یکی از آموزشگاه‌های زیر نظر فنی و حرفه‌ای تور گردشگری بومی و محلی آموزش می‌دهد، به حضور سه تور گردشگری در روستای علی آباد دمق اشاره و بیان می‌کند: تورهای گردشگری زیادی علاقه‌مند به حضور در این روستا هستند.

وی «عباس برزگر» پدر خانه بوم‌گردی ایران را بهترین الگوی خود در این راه عنوان می‌کند که در راه‌اندازی خانه بوم‌گردی وی در بوانات شیراز ایده گرفته و امیدوار است در مسیر گردشگری روستایی به موفقیت‌های بزرگی دست پیدا کند.

اقامتگاه بوم‌گردی نگین سبز الوند در سایت جامعه بوم‌گردی معرفی شده و به گفته جعفری قرار است در کتاب جامعه بوم‌گردی ایران نیز معرفی و ثبت شود.

پدر خانه بوم‌گردی ایران الگوی من در ایجاد خانه بوم‌گردی

جعفری می‌گوید: روستای علی آباد دمق راه دسترسی خوبی به مرکز استان همدان، تویسرکان، نهاوند و روستای وَرکانه دارد و می‌تواند آزمونه(پایلوت) گردشگری برای معرفی دیگر جاذبه‌های گردشگری خارج از روستا باشد.

وی بر این باور است که اقامتگاه بوم‌گردی تنها بخشی از کار است و گردشگران بسیار علاقه‌مند به طبیعت‌گردی و آشنایی با آداب و رسوم و سنت‌های روستایی و زندگی عشایر هستند که این دو مکمل یکدیگر هستند و می‌توانند به اکوتوریسم منطقه کمک کنند.

با توجه به اینکه ملایر شهر جهانی انگور، شهر ملی منبت و صاحب بیش از ۳۴۰ اثر تاریخی و طبیعی است، رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ملایر اعلام کرد: در تلاش هستیم اقامتگاه‌های بوم‌گردی را در روستاهایی که دارای بافت با ارزش هستند، ایجاد کنیم.

اقامتگاه بوم‌گردی مانیزان آماده افتتاح

ابراهیم جلیلی روز شنبه به ایرنا گفت: در حال حاضر تنها یک خانه بوم‌گردی در روستای هدف گردشگری مانیزان ایجاده شده و میزبان گردشگران زیادی است.

وی ادامه داد: به همت دهیاری روستای مانیزان دومین اقامتگاه بوم‌گردی نیز در این روستا در دست اقدام است و به‌زودی پذیرای گردشگران است.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ملایر بیان کرد: علاوه بر این یک خانه بوم‌گردی نیز در روستای علی‌آباد دمق در حال اجرا است که مقرر شد با اخذ تسهیلات لازم، استحکام بخشی‌های لازم را انجام دهد.

جلیلی گفت: ۲ متقاضی ایجاد خانه بوم‌گردی نیز در روستاهای داویجان و طائمه داریم که در حال اخذ مجوز و انجام اقدامات لازم هستند.

وی ادامه داد: اقامتگاه‌های بوم‌گردی مانیزان و علی آباد دمق آماده افتتاح است و ۲ اقامتگاه دیگر تا پایان سال به بهره‌برداری می‌رسد که در مجموع تعداد خانه‌های بوم‌گردی این شهرستان به پنج مورد می‌رسد.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ملایر گفت: روستاهایی همچون داویجان، علمدار عُلیا و سفلی و کمازان دارای بافت‌های با ارزش هستند و موقعیت جغرافیایی خوبی از نظر گردشگری دارند.

جلیلی با بیان اینکه روستاهای واقع در مسیر سد کلان و دره جوزان فضاهای دست نخورده و بکری برای خانه بوم‌گردی و گردشگری روستایی دارند افزود: باید به سمت و سوی ایجاد اقامتگاه‌های بوم‌گردی سنتی در روستاها برویم.

مجتمع مرویل؛ مسیر همواره گردشگری در سد کلان

وی اظهار داشت: مجتمع مرویل در مسیر سد کلان نیز با ایجاد خانه‌های بوم‌گردی ظرفیت خوبی را برای جذب گردشگر ایجاد کرده است.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ملایر با بیان اینکه خانه‌های بوم‌گردی باید شرایط لازم را از نظر میراث فرهنگی داشته باشند ادامه داد: متقاضیان ایجاد اقامتگاه‌های بوم‌گردی می‌توانند متناسب با طرح از تسهیلات ۶ درصدی استفاده کنند.

جلیلی ایجاد اقامتگاه‌های بوم‌گردی را در افزایش درآمد روستاییان موثر دانست و گفت: با توجه به اینکه ملایر در ساخت و ساز و نوسازی مسکن روستایی پیشتاز است، باید تلاش کنیم معماری سنتی و بافت با ارزش روستاها را حفظ کنیم.

شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایرنا  ،تاریخ انتشار: 20 مهر1398،کدخبر: 83507779،www.irna.ir