شعار سال: همدان شهری است که از گذشته‌های دور به باغ‌شهر معروف بود، به‌طوری‌که دور تا دور این شهر کوچک را باغ‌های سرسبز احاطه کرده بود، به‌ویژه جنوب، جنوب‌شرق و غرب این شهر یعنی دامنه‌های الوند، از گنج‌نامه گرفته تا دره‌مرادبیگ، پردیس و اعتمادیه و از دره عباس‌آباد تا طبیعت زیبای حیدره همواره با انبوه درختان سرسبز و باغ‌های میوه پوشیده شده بود. این روزها حال این باغ شهر خوب نیست و فقط لقب باغ‌شهر را به یدک می‌کشد؛ چراکه شاهد از دست‌رفتن باغ‌ها به‌دست برخی از مردم بی‌رحم هستیم که به درختانی که سال‌های سال رشد کرده و قد کشیده‌اند رحم نکره و به بی‌رحمانه‌ترین راه‌ها از بین می‌روند و جای خود را به عمارت‌هایی با تیرآهن و بتن می‌دهند. ساخت 450ویلا آن هم با متراژ بالا در باغ‌های یکی از شهرستان‌های استان همدان نشان‌دهنده کم‌کاری دستگاه‌های مسئول در برخورد با ساخت‌وسازهای غیرمجاز است و ضرورت نظارت بیش‌تر را گوشزد می‌کند. تاکنون چارچوب و برنامه‌ای برای ساخت خانه‌باغ‌ها تدوین نشده و مالکان این زمین‌ها به‌راحتی خارج از ضوابط نسبت به ساخت‌وسازها اقدام می‌کنند.

خرید زمین‌ها و باغ‌های همدان توسط افراد غیربومی
گذشته از این واقعیت یکی دیگر از اتفاقاتی که در روزهای پرتلاطم شیوع کرونا به‌وفور دیده می‌شود و مسئولان امر از این موضوع غافل شده‌اند، خرید زمین‌ها و باغ‌های روستاهای سرسبز همدان توسط افراد غیربومی است و این درحالی است که بسیاری از روستاییان به ارزش ملک خود واقف نیستند و این زمین‌ها را بدون امتیاز به قیمت پایین به دلالان می‌فروشند و پس از مدتی خریداران با پرداخت هزینه‌ای تمامی امتیازهای مورد نیاز یک قطعه زمین را دریافت می‌کنند و نسبت به ساخت‌وساز ویلاهای لاکچری اقدام می‌کنند.

اگرچه برخی مسئولان این شرایط را یک ویژگی مثبت برای روستا تلقی می‌کنند و مدعی هستند که به این طریق زمین‌های دور افتاده به ویلاهای جدید تبدیل می‌شوند، اما ناگفته پیداست در کنار تأثیر مثبت آن تأثیر منفی دوچندان نصیب مردم آن روستا خواهد شد

حال در این خصوص چند سوال در ذهن ایجاد می‌شود، اولاً این‌که چگونه اجازه داده شده در این باغ‌ها ویلاهای آن‌چنانی بدون مجوز شکل گیرد که بعد از سال‌ها حکم تخریب آن‌ها صادر می‌شود، آیا در هنگام ساخت متولیان امر نمی‌توانند، جلوی این ساخت‌وسازها را بگیرند. نقش دهیاری‌ها و شوراهای روستا در این‌خصوص چیست؟ بخشداری‌ها که دارای پلیس ساختمانی هستند و جهاد کشاورزی هم تیم‌های گشت در این‌خصوص دارد، پس با این احتساب مشکل در ناتوانی پیشگیری از این تخلفات کجاست؟

یکی از ساکنان روستای آبرومند از توابع بخش همدان در این خصوص به مهر گفت: ساخت یک منزل به‌ویژه یک باغچه در خارج از روستا اقدامی نیست که از دید مسئولان نهادهای نظارتی پنهان بماند.

وی با اشاره به این‌که ساخت این خانه‌های غیرمجاز در باغ‌ها باعث برهم زدن آسایش مردم روستای آبرومند شده است، افزود: اگر این روند ادامه یابد، به‌زودی از این روستای خوش آب‌وهوا چیزی باقی نخواهد ماند.

علی بهرامی، از اعضای شورای روستای آبرومند، نیز گفت: کوتاهی و کم‌کاری مسئولان به‌خصوص امور اراضی جهاد کشاورزی استان همدان در این امر مهم‌ترین نقش را دارد و متأسفانه ساخت‌وسازهای غیرمجاز هر روز بیش‌تر می‌شود.

وی با اشاره به این‌که 90درصد از این ساخت‌وسازهای غیر قانونی در باغ‌ها توسط افراد غیربومی صورت می‌گیرد، افزود: دهیاری اجازه ساخت‌وساز غیرمجاز در آن قسمت از روستا را که محل اجرای طرح هادی است، نمی‌دهد و بیش‌ترین مشکل این روستا ساخت‌وسازهای خارج از طرح هادی است.

بهرامی با اشاره به این‌که اقدام به ساخت این باغ‌ویلاها به هر حال زمین کشاورزی را خرد می‌کند و این اتفاق تأیید می‌کند که جهاد کشاورزی به‌عنوان مسئول حفظ زمین کشاورزی کوتاهی کرده است، گفت: جهاد کشاورزی باید به محض اطلاع از ساخت غیرقانونی این ویلاها در درون باغ‌ها اقدام و از ساخت‌وساز جلوگیری کند، نه این‌که اجازه دهد بناها ساخته شود و بعدها باغ‌ویلا شکل گیرد و سپس درپی تخریب آن برآید. این راه صحیح اجرای قانون نیست؛ چراکه قانون وجود دارد، اما در اجرای آن کوتاهی صورت می‌گیرد و این کوتاهی سبب وارد آمدن خسارت می‌شود، وگرنه ما ابهام قانونی یا خلأ قانونی نداریم.

رئیس کمیسیون خدمات شهری، حمل‌و‌نقل و ترافیک و محیط‌زیست شورای شهر همدان نیز گفت: ساخت‌وسازهای غیرمجاز و سایر تخلفات مشهود که به‌نوعی با مدیریت شهری در ارتباط باشد، باید توسط بازرسی شهرداری رصد و با آن‌ها برخورد شود.

علی فتحی با اشاره به این‌که متأسفانه در کشور هیچ قانون دقیق و رسمی برای ساخت‌وساز باغ‌ها وجود ندارد، افزود: باید قانون ساخت‌وسازها متناسب با هر استانی وضع شود، به‌عنوان نمونه در استان‌های شمالی وسعت باغ‌ها زیاد است و ساخت خانه‌باغ ممکن است، به اندازه استان همدان مشکل‌ساز نشود.

وی با بیان این‌که جلسات متعددی در این‌خصوص با دستگاه‌های مرتبط برگزار شده است، عنوان کرد: اگر روند این ساخت‌وسازها به این نحو ادامه یابد، دیگر فضای سبز همدان را نخواهیم داشت. فتحی از تقویت گشت‌های بازرسی و پیشگیری از این ساخت‌وسازهای غیرمجاز در چند ماهه اخیر خبر داد.

معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کل استان همدان نیز در آخرین اظهارنظر درباره وضعیت ساخت‌وسازهای غیرمجاز در استان همدان عنوان کرد: 450ویلای غیرمجاز با متراژهای بالا در باغ‌های یکی از شهرستان‌های همدان ساخته شده که نبود نظارت کار را به این مرحله رسانده است.

عباس نجفی با بیان این‌که وقتی یک‌ زمین کشاورزی به بنا تبدیل می‌شود، لایه‌های خاک از بین می‌رود و قابلیت کشت خود را نیز از دست می‌دهد، ادامه داد: اگر بخواهیم به این روش پیش برویم، هر ساله میزان اراضی زیرکشت کاهش پیدا می‌کند.

وی با بیان این‌که در استان همدان تعداد محدودی گشت وجود دارد که با این حجم اراضی اگر گشت‌ها تمام شبانه‌روز بچرخند، باز هم کفاف کل استان را نمی‌دهند، افزود: سازمان جهاد کشاورزی باید با استفاده از امکانات به‌روز و نقشه‌های ماهواره‌ای، به‌صورت لحظه‌ای رصد و تغییرات را مشاهده کند و درصورت اطلاع از تخلف در ابتدای کار جلوی ساخت‌وساز را بگیرد.

معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کل استان همدان با بیان این‌که قبل از شروع کار اصلاً نباید اجازه تغییر کاربری داده شود، عنوان کرد: در بخش اجرا نیز باید پس از تخریب، محل از نخاله‌های ساختمانی تخلیه شود. همچنین سازمان جهاد کشاورزی برای فردی که خسارات وارد کرده، دادخواست مطالبه ضرر و زیان بدهد و اعاده وضع به حال سابق صورت بگیرد.

وی اضافه کرد: براساس قانون سازمان جهاد کشاورزی باید در برخورد با ساخت‌وساز‌های غیرمجاز در هر مرحله‌ای ورود پیدا کند، اما متأسفانه بعد از تغییر کاربری نه‌تنها به طرح مسأله اقدام نشده، بلکه بعد از تکمیل ساخت‌وساز و بعد از سال‌ها تازه طرح دعوا می‌کنند که چنین مسائلی باعث سوءاستفاده برخی افراد سودجو و فرصت‌طلب می‌شود.

مدیر امور اراضی جهاد کشاورزی استان همدان نیز به مسأله مقابله با تغییر کاربری غیرمجاز اشاره کرد و با بیان این‌که اراضی و باغ‌ها در حریم شهرها قطعه‌قطعه شده است و افراد خریدار سعی در ساخت خانه‌باغ در این اراضی دارند، افزود: برای دوهزار مترمربع زمین می‌توان یک ساختمان خانه کارگری به میزان 20متر مربع ایجاد کرد.

صدور حکم قلع ‌و قمع 150مورد تغییر کاربری غیرمجاز در همدان
هوشنگ کرمی با اشاره به این‌که از ابتدای سال تعداد زیادی پرونده به مراجع قضایی ارسال شده است، افزود: در هشت‌مرحله حکم 150پرونده قلع‌وقمع تغییر کاربری غیرمجاز اراضی کشاورزی در استان همدان صادر شده است.

وی با اشاره به این‌که روال کار مقابله با ساخت‌وساز غیرمجاز و قلع‌وقمع مقداری طولانی است، عنوان کرد: جهاد کشاورزی تجهیزات و ماشین‌آلات سنگین برای کار قلع‌وقمع ندارد؛ ضمن این‌که سازمان جهاد کشاورزی و معاونت امور اراضی تنها دستگاه متولی حریم شهر و روستا نیستند، بلکه دهیاری‌ها باید نخستین برخورد و مقابله را با ساخت‌وساز غیر مجاز انجام دهند.

کرمی با اشاره به این‌که استان همدان از نظر تغییر کاربری‌ها به نسبت استان‌های دیگر وضعیت بهتری دارد، اضافه کرد: 700مورد تغییر کاربری در استان همدان در سامانه131 شناسایی و گزارش شده که از این تعداد 150مورد مشمول تبصره 2 ماده10 شده و قلع و قمع می‌شوند. وی در رابطه با ساخت‌وساز‌های غیرمجاز در روستای آبرومند با بیان این‌که دهیاری روستای آبرومند 10روز پیش ساخت‌وساز غیرمجاز را گزارش دادند، بیان کرد: همکاران ما ساخت‌وسازهای روستا را بررسی کردند که در روستای آبرومند تعدادی مجوز دارند و غیرمجازها درحال پیگیری ستاد هستند.

قطعاً هزینه‌های اجتماعی و اقتصادی پیشگیری از ساخت ‌و ساز غیرمجاز در روستاهای گردشگری کم‌تر از تخریب این باغ‌هاست و اگر این امر با رعایت قانون انجام شود، نه‌تنها به روستاها آسیب نمی‌رساند، بلکه می‌تواند موجب گسترش گردشگری در روستاهای گردشگرپذیر و ایجاد اشتغال و کسب درآمدهای پایدار برای مردم روستاها شود.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار: 29 شهریور 1399، کد خبر: 88448،  www.sabzineh.org