شعار سال: دســتیابی به آرمان‌های بلند نظام مســتلزم تــلاش همه‌جانبــه در تمام ابعــاد فرهنگی، علمى، اجتماعی و اقتصادی اســت. از این رو تدوین و اجرای برنامه‌های پیشرفت در بازه‌های زمانی معین و اختصاص منابع لازم بــرای تحقق اهداف این برنامه‌ها از لوازم ضروری احراز جایگاهی در شأن ایران اســلامی است.

از طرف دیگر مقوله علم و فناوری از مهمترین زیرســاخت‌های پیشرفت كشور و ابزار جدی رقابت درعرصه‌های مختلف اســت. به این ترتیب تحقق آرمان‌های متعالی انقلاب اســلامی ایران مانند احیای تمدن عظیم اســلامی، حضور سازنده، فعال و پیشرو در میان ملت‌ها وكســب آمادگی برای برقــراری عدالت و معنویت در جهان در گرو پیشــرفتی همه‌جانبه در علم اســت؛ علمی كه دارای ســه شاخصه عدالت، معنویت و عقلانیت است. در پرتو چنین علمی اســت كه جامعه بشری آمادگی تحقق حكومت جهانی انسان كامل را یافته و در سایه چنین حكومتی ظرفیت و استعدادهای بشر به شكوفایی و كمال خواهد رسید.

موارد مطرح شده حاصل همکاری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشكی، وزارت آموزش و پرورش و مجلس شورای اسلامی بوده که در قالب سند نقشه جامع علمی کشور پس از بحث و بررسی طی ۱۶ جلسه توسط اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب و برای اجرا به دستگاه‌های مربوط ابلاغ شد.

انجمن‌های علمی دانشجویی نقطه مقدماتی اجرای سند نقشه جامع علمی کشور

با توجه به ماهیت علمی و غیرسیاسی فعالیت‌های انجمن‌های علمی اخبار فعالیت این انجمن‌ها نیز چندان مورد استقبال رسانه‌ها قرار نمی‌گیرد. اما این انجمن‌ها از نگاه سیاست‌گذاران علمی کشور و در اسناد بالادستی جایگاه ویژه‌ای در ایفای نقش مرجعیت علمی کشور و ارتقای مشارکت در تصمیم‌سازی‌ها و توسعه، ترویج و انتشار علم و فناوری دارند.

انجمن‌های علمی دانشجویی با اهداف زیر تشکیل می‌شوند:

* ایجاد زمینه‌های مناسب برای شکوفایی استعدادها و بروز خلاقیت علمی دانشجویان و بهره‌گیری از توانمندی آن‌ها در تحقق و تقویت فضای علمی دانشگاه

* افزایش مشارکت جمعی و داوطلبانه دانشجویان در فعالیت‌های علمی به منظور ترویج فرهنگ کار گروهی

* تکمیل رسالت‌های دانشگاه در تربیت نیروی انسانی متخصصِ توانمند با رویکرد فرصت‌دهی و اعتماد به جوانان

* تقویت و تحکیم پیوندهای نظام آموزش عالی با بخش‌های مختلف جامعه و مجامع علمی ملی و بین‌المللی

با توجه به اهداف تشکیل انجمن‌های علمی دانشجویی و نگاه به راهبردها و اقدامات ابلاغ شده در سند نقشه جامع علمی کشور می‌توان دانست که با فعالیت صحیح انجمن‌های علمی دانشجویی سنگ‌بنای ساختار مناسب برای اجرای این سند گذاشته می‌شود؛ انجمن‌های علمی دانشجویی کوچک‌ترین واحد در نقش‌آفرینی برای توسعه دانش و مهارت‌های علمی دانشجویان هستند و با توجه به اینکه وابستگی اداری و استخدامی با سازمان‌های دولتی ندارند هم از جنبه مطالبه‌گری و هم از جنبه آزادی عمل می‌توانند پیشرانی برای اجرای سند نقشه جامع علمی کشور باشند.

جایگاه انجمن‌های علمی دانشجویی در سند نقشه جامع علمی کشور

ساختار سند نقشه جامع علمی کشور متشکل از ۱۳ راهبرد کلان و راهبردها و اقدامات ملی متناسب با آن راهبرد کلان است. چهارمین راهبرد کلان سند نقشه جامع علمی کشور اینگونه بیان شده است: «نهادینــه كردن مدیریت دانـش و ابـتنای مدیریت جامعه بر اخلاق و دانش بر اساس الگوهای ایرانی اسلامی درنهادهای علمی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و امنیتی».

در راهبردهای ملی چهارمین راهبرد کلان این سند نیز به نقش انجمن‌ها و جمعیت‌ها اشاره شده و آمده است: «ســاماندهى و تقویــت انجمن‌هــا و جمعیت‌هــاى علمى به منظــور ایفاى نقش مرجعیت علمى و ارتقای مشــاركت در تصمیم‌سازى‌ها و توسعه، ترویج و انتشار علم و فناورى».

پس قانون‌گذار انجمن‌ها و جمعیت‌های علمی را از این جهت مهم می‌شمارد که باعث ارتقای مشارکت در تصمیم‌سازی‌ها شده و در انتشار و ترویج علم و فناوری نیز کمک شایانی می‌توانند بکنند که در نهایت به اصلی‌ترین هدف سند نقشه جامع علمی کشور که همانا دست یافتن به مرجعیت علمی است را محقق سازند.

رسیدن به مرجعیت علمی با انجمن‌های علمی دانشجویی چگونه ممکن است؟

اگر آنچه در سند نقشه جامع علمی کشور به عنوان راهبرد اشاره شده را قبول کنیم باید اقدامات اجرایی متناسب با این راهبردها نیز تدوین شود و به این پرسش اساسی پاسخ داده شود که «رسیدن به مرجعیت علمی با انجمن‌های علمی دانشجویی چگونه ممکن است؟»

در بخش اقدامات ملی متناظر با راهبرد کلان «ســاماندهى و تقویــت انجمن‌هــا و جمعیت‌هــاى علمى به منظــور ایفاى نقش مرجعیت علمى» سه پیشنهاد مرتبط با انجمن‌ها و جمعیت‌های علمی مطرح شده است.

اولین اقدام ملی لازم برای رسیدن به مرجعیت با کمک انجمن‌ها و جمعیت‌های علمی «طراحــى ســــازوكــار لازم برای بهره‌منــد ســاختــن سیاستگــذارى‌ها و برنامه‌ریزی‌ها و تصمیم‌گیری‌هاى كلان كشور از پژوهش‌های تأییدشده در مراجع معتبر علمى از جمله فرهنگستان‌ها و مؤسســات و كانون‌هاى تفكر و انجمن‌هاى علمی مرتبط» است.

دومین اقدام ملی لازم برای رسیدن به مرجعیت با کمک انجمن‌ها و جمعیت‌های علمی «اولویت‌دهى به میزان مشــاركت در برنامه‌ریزى‌هاى ملى، میزان اثربخشــى در توســعه علم و فناورى، و افزایش كمیت و كیفیــت برنامه‌هاى ترویجــى در حوزه علــم و فناورى در شــاخص‌هاى ارزیابى و رتبه‌بندى انجمن‌هــا و جمعیت‌هاى مردمی» عنوان شده است.

«حمایــت از برگــزارى همایش‌هــاى تخصصى به وســیله انجمن‌ها و جمعیت‌هاى علمى به‌ویژه در حوزه‌هاى اولویت‌دار و تسهیل واگذارى نشریات علمى و تخصصى به آن‌ها» سومین اقدام ملی لازم برای رسیدن به مرجعیت با کمک انجمن‌ها و جمعیت‌های علمی است.

مظلوم از سوی مسئولان، مغفول از سوی دانشجویان

در یک جمع‌بندی می‌توان از مظلومیت انجمن‌‌‌های علمی از سوی مسئولان دانشگاه گفت، چراکه در بین اولویت‌های دانشگاه جایگاه مشخصی برای انجمن‌های علمی دانشجویی وجود ندارد، یکی از موارد مشخصه این کم‌توجهی نداشتن بخش مشخص در سایت‌های دانشگاهی برای انجمن‌های علمی است. اگر مسئولان دانشگاه و دانشکده‌ها تمایلی به فعالیت داشته باشند این انجمن‌ها فضای رشد پیدا می‌کنند در غیر این صورت نیز کسی از مسئولان دانشگاه مطالبه راه‌اندازی و فعال کردن انجمن‌های علمی را ندارد.

این انجمن‌ها از سوی دانشجویان نیز مغفول مانده است، در معدود دانشگاه‌هایی که انجمن‌های علمی وجود دارند، فعالیت آن‌ها به برگزاری چند همایش یا برگزاری چند کارگاه محدود می‌شود و آثاری از تلاش برای به «مرجعیت علمی» رساندن کشور دیده نمی‌شود اما این مطالب نافی تلاش و فعالیت انجمن‌های علمی و دانشگاه‌های برتر و فعال کشور نیست ولی با وجود بیش از ۲ هزار دانشگاه و موسسه آموزش عالی در کشور و امکان فعالیت گسترده دانشجویان، آمارها نشان می‌دهد ظرفیت برای فعالیت بیشتر این انجمن‌های علمی وجود دارد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری آنا، تاریخ انتشار 8 آبان 98، کدخبر: 442183، ana.ir