پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

سرویس ویژه نمایندگی لنز و عدسی های عینک ایتالیا در ایران با نام تجاری LTL فعال شد اینجا را ببینید  /  سرویس ویژه بانک پاسارگارد فعال شد / سرویس ویژه شورای انجمنهای علمی ایران را از اینجا ببینید       
English
Shoaresal.ir
شعار سال لوگو شعار سال لوگو شعار سال لوگو شعار سال لوگو
شعار سال لوگو
  • پیوندها
  • |
  • خبرنامه
  • |
  • تماس با ما
  • |
  • آرشیو
  • |
  • جستجو
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • نظرسنجی
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • RSS
  • صفحه نخست
  • سیاسی
  • اقتصادی
  • صنعت و خدمات
  • مدیریت و برنامه ریزی
  • قضایی، حقوقی و قانونی
  • نظامی،انتظامی،امنیتی، ارزشی
  • دین و اندیشه
  • فرهنگ و هنر
  • اجتماعی
  • زنان و جوانان
  • پزشکی و سلامت
  • دانش و فناوری
  • مدرسه، دانشگاه و مهارت
  • گردشگری
  • مدیریت شهری و روستایی
  • کشاورزی و محیط زیست
  • ورزش و تربيت‌بدنی
  • کتب و مقالات
  • استان ها
  • سرویس های ویژه
  • چاپ سیزدهم ترجمه عربی کتاب چهل حدیث امام خمینی(س)
  • کشور را با کمیته امداد نمی توان اداره کرد، جلوی بی عرضه گی ها، اختلاس ها، باندبازی ها، نجومی ها و خیانت ها را بگیرید
  • بررسی عمق تحولات در موقعیت زنان با نبوت پیامبر و منظومه فکری اسلام ،چرا الان اینقدر درگیریم؟
  • ابوالفضل موسویان: اگر فردی «ادب گفتاری» ندارد نباید روی منبر برود
سه‌شنبه ۰۸ مهر ۱۴۰۴ - 2025 September 30
کد خبر: ۲۵۸۱۰۶
تاریخ انتشار : ۰۹ بهمن ۱۳۹۸ - ۱۴:۱۶
دین و اندیشه » اخلاق و تربیت دینی

اول همسایه بعد خانه!

یکی از مشهورترین سخنان روایت شده از حضرت فاطمه (س) این جمله است: الجار ثم الدار / اول همسایه بعد خانه !

شعارسال:کوتاهی و سادگی این سخن نباید عمق و اهمیتی را که این آموزه معنوی و اجتماعی در خود دارد پنهان کند. این جمله اشاره به نوعی رابطه اجتماعی دارد که در آن " دیگری" بر خود مقدم است و ناگفته پیداست که رابطه اجتماعی فراگیر در جهان امروز ( و در جامعه ما شاید حتی با شدتی بیشتر! ) کاملا بر عکس آن است: همه چیز از من شروع می شود نه دیگری!

در آموزه های اجتماعی و اخلاقی بزرگان دینی و فیلسوفان اخلاق معمولا چنین گفته می شود که دیگری نباید همچون وسیله ای در خدمت اهداف من باشد و به او باید به چشم غایتی فی نفسه نگریست. اما حتی در این سخن مهم نیز حرفی از تقدم دیگری بر خود در رفع نیازها نیست و باید با تحلیل بیشتری به آن رسید.

در رابطه اجتماعی مبتنی بر تقدم دیگری، من به دیگری خدمت نمی کنم که او هم متقابل به من خدمت کند. چنین چشمداشتی بر همان تقدم من بر دیگری استوار است چرا که اگر ارزیابی و محاسبه من در خدمتم به دیگری این باشد که او خدمت من را پاسخ نخواهد داد از انجام آن صرف نظر می کنم! این همان نوع رفتار و کنشی است که برخی جامعه شناسان از آن به عنوان رابطه ابزاری- بازاری و کالایی شده یاد کرده اند و در اصطلاح عامیانه ما با تعبیر "نان قرض دادن" شناخته شده است.

در رابطه اجتماعی مبتنی بر تقدم دیگری یا غیر ابزاری- بازاری، خدمت من به دیگری فی نفسه ارزش دارد نه برای رسیدن من به هدفم و به دست آوردن چیزی که از این رابطه دنبال می کنم. من خدمت می کنم چون دیگری احتیاج دارد. هر چند انتظار جبران متقابلی در این نوع رابطه وجود دارد اما این انتظار از نوع ابزاری و بازاری نیست چرا که از پیش روی آن حساب نشده و ارزیابی و محاسبه این جبران در مبادرت کردن به خدمت رسانی من جایی ندارد. با این حال بنا به فطرت انسانی، چنین رفتاری بی پاسخ متقابل نمی ماند و به قول مشهور در حیات روزمره و سکولار مدرن نیز "خوبی مسری است".

به روایت فاطمی اول این نوشته برگردیم. مضمون این سخن کوتاه و پر مغز با این تحلیل دیگری خواهانه از رابطه اجتماعی همخوانی کامل دارد و البته به دلیل جهان بینی دینی نهفته در اندیشه و باور گوینده از فهم "عرفی" و سکولاریزه چنین تحلیلی که تنها در حد مناسبات انسانی این جهانی باقی می ماند فراتر می رود اما نکته بسیار مهم این است که متاسفانه در تحلیل و تعلیم آموزه های دینی در جامعه ما به ارتباط طولی تحلیل عرفی ( این جهانی) با تحلیل دینی رابطه دیگری خواهانه بسیار کم یا گاه اصلا توجه نمی شود و این دو نوع تحلیل در مقابل یکدیگر در نظر گرفته می شود و رابطه اجتماعی دیگری خواهانه به دلیل اهمیت و تقدم پاداش دهنده الهی گاه حتی مذمت هم می شود.

امروزه در تعلیم و تحلیل باورهای دینی اجتماعی ما گاه با توسل و تکیه ناروا به "خویشتن خواهی" یا حب ذات" که واقعیتی انکار ناپذیر در سرشت آدمی زاد است رابطه اجتماعی خودخواهانه و بازاری - ابزاری تبلیغ و حتی تشویق می شود‌ و این تبلیغ و تشویق نیز فقط محدود به عرصه و جغرافیای بازار و فعالیت اقتصادی نمی شود بلکه تمام انگیزه های معنوی و دینی آن جهانی نیز بر اساس همین ادبیات ابزاری- بازاری تحلیل می شود: من به دیگری خدمت می کنم نه به این دلیل که از او عوض بگیرم یا اثر روحی مثبتی بر خودم داشته باشد یا حتی جامعه سالمی ساخته شود، بلکه به این دلیل که پاداش آن را در آن دنیا دریافت کنم.

شکی نیست که چنین انگیزه هایی در ایجاد رابطه اجتماعی در کلام الهی نفی نشده و از آن به عنوان تجارتی پرسود نیز یاد شده. تجارتی که در آن خدمت من سودی چند برابر دارد که خداوند جبران آن را در جهان آخرت بر عهده گرفته. اما مهم این است که بر اساس روایات و آموزه های دینی دیگر چنین دینداری در سطح بسیار نازلی قرار گرفته و علاوه بر آن مفهوم تجارت و بازار و سود در این تعابیر به معنای کمی و کالایی در بازار این جهانی نیست و در سطحی فراتر جای دارد که به دلیل فهم آسانتر آموزه های دینی با این کلمات و تعابیر توصیف شده است. بماند که مفهوم بازار و تجارت و سود نیز در دنیای مدرن اساسا متفاوت از بازار و تجارت و سود در دنیای مبتنی بر اقتصاد معیشتی و ساده دوران های گذشته است و امروزه هیچ سطحی از زندگی بر خلاف دوران های گذشته برکنار از بازار سوداگرانه نیست و همه کنش ها به میانجی بازار و پول اعتباری و حرص و طمع سیری ناپذیر سود بیشتر انجام می شود حتی در نهادهای دینی !

خویشتن خواهی یا حب ذات مورد تاکید قرار گرفته در آموزه های دینی نیز به هیچ وجه از نوع خودخواهی ابزاری و بازاری نیست: منی که به امید جبران خدمتم به دیگری و دریافت سود آن از خداوند در رابطه با دیگری قرار می گیرم، به دلیل صرف نظر کردن از دریافت پاداش این خدمت در این جهان، با منی که در همین جهان چشم انتظار پاسخ خدمتم هستم ( و اگر این پاسخ را محتمل ندانم اساسا خدمتی نمی کنم) بسیار تفاوت دارد‌. خویشتن خواهی نوع اول غیر از "خویشتن خواهی دیگری ستیز" نوع دوم است و عقلانیت آن با عقلانیت نوع دوم که در نظریه های اجتماعی بسیار مورد تحلیل قرار گرفته و اساسا سیطره همین عقلانیت بر جامعه مدرن ریشه همه مشکلات این جامعه دانسته شده یکی نیست. در تعلیم و تربیت سطحی دینی در جامعه ما اولا درک نادرستی از رابطه اجتماعی با توسل به همین سو برداشت از واقعیت خویشتن خواهی و حب ذات وجود دارد و ثانیا همین برداشت نادرست یعنی خویشتن خواهی دیگری ستیز ، ناخواسته معیار رفتار دینی تلقی می شود‌‌.

در سودخواهی طبیعی و مبتنی بر واقعیت خویشتن خواهی، ترس و طمع مدام ( ترس همیشگی از دست دادن داشته ها و طمع دایمی و سیری ناپذیر به دست آوردن نداشته ها که مایه جنگ و ستیز مدام با دیگری است) وجود ندارد و این ترس و طمع محدود به نیازهای ضروری زندگی است ( آن هم در میان مردمانی که بهره ناچیزی از اخلاق الهی دارند ) که قابل مقایسه با طمع در مقیاس سیری ناپذیر اقتصاد غیر معیشتی مبتنی بر پول اعتباری و سرمایه مدام افزون شونده جامعه امروزی نیست.

بین رابطه اجتماعی پذیرفته شده ما که مبتنی بر نفی دیگری است و رابطه اجتماعی مبتنی بر تقدم دیگری در روایت مشهور فاطمی ( اول همسایه بعد خانه) تفاوت از زمین تا آسمان است. 

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری الف، تاریخ انتشار:9بهمن ماه 1398، کدخبر:www.alef.ir،3981109032

خبرهای مرتبط
چگونه بر سر دوراهی‌های اخلاقی گیج و گمراه نشویم؟
دین نمی‌تواند زندگی روزمره ما را اخلاقی‌تر کند
چه بلایی سر نسلی که با ذوق روزه کله گنجشکی می‌گرفتند، آمده است؟
حفظ قرآن به اداره بهتر کشور منجر می‌شود
آیا نمی شود خدا را طور دیگری عبادت کرد؟
«مبلغان دینی در برابر فساد و اختلاس سکوت نکنند»
حجاب محدودیت است یا مصونیت؟
شروط قبولی نماز در درگاه خداوند
تربیت ۱/۵ میلیون حافظ قرآن توسط سازمان اوقاف در چهار سال آینده
تحقق مطالبه رهبر انقلاب برای تربیت ۱۰ میلیون حافظ قرآن ضروری است
برچسب ها: حضرت فاطمه ، الجار ثم الدار ، شهادت حضرت فاطمه‌ زهرا ، علی اباذری ، رابطه اجتماعی ، رابطه اجتماعی فراگیر ، جهان امروز ، آموزه های اجتماعی ، اخلاقی بزرگان دینی ، فیلسوفان اخلاق ، غیر ابزاری- بازاری ، فطرت انسانی ، جغرافیای بازار ، کلام الهی ، تربیت سطحی دینی ، مایه جنگ ، اخلاق الهی ، اقتصاد غیر معیشتی ، شعارسال
گزارش خطا
۰
Bookmark and Share
X Share
Stumble Upon Delicious Telegram Google plus whats app
Facebook Twitter Cloob Digg
لینک کپی شد
برگزیده ها
دیدار مداحان با رهبر انقلاب

دیدار مداحان با رهبر انقلاب

نماز جمعه نصر

نماز جمعه نصر

دیدار رهبر با میهمانان کنفرانس وحدت

دیدار رهبر با میهمانان کنفرانس وحدت

دفتر آیت الله محفوظی بعد از وفات

دفتر آیت الله محفوظی بعد از وفات

عزاداری دانشجویان در کنار رهبر

عزاداری دانشجویان در کنار رهبر

نماز عید فطر ۱۴۰۳ در کربلا

نماز عید فطر ۱۴۰۳ در کربلا

نماز عید فطر ۱۴۰۳ به امامت رهبر

نماز عید فطر ۱۴۰۳ به امامت رهبر

دیدار رمضانی رئیسی با روحانیون

دیدار رمضانی رئیسی با روحانیون

آرامستان قدیمی ارامنه

آرامستان قدیمی ارامنه

ترحیم همسر آیت الله وحید

ترحیم همسر آیت الله وحید

برگزیده ها
دیدار مداحان با رهبر انقلاب
در سالروز ولادت حضرت زهرا:

دیدار مداحان با رهبر انقلاب

نماز جمعه نصر
۱۳ مهرماه ۱۴۰۳:

نماز جمعه نصر

دیدار رهبر با میهمانان کنفرانس وحدت
در روز ولادت نبی:

دیدار رهبر با میهمانان کنفرانس وحدت

دفتر آیت الله محفوظی بعد از وفات
قاب خاطرات:

دفتر آیت الله محفوظی بعد از وفات

عزاداری دانشجویان در کنار رهبر
اربعین ۱۴۰۳:

عزاداری دانشجویان در کنار رهبر

نماز عید فطر ۱۴۰۳ در کربلا
عید فطر در بین الحرمین :

نماز عید فطر ۱۴۰۳ در کربلا

نماز عید فطر ۱۴۰۳ به امامت رهبر
عیدفطر در مصلی:

نماز عید فطر ۱۴۰۳ به امامت رهبر

دیدار رمضانی رئیسی با روحانیون
هم‌اندیشی با علما:

دیدار رمضانی رئیسی با روحانیون

آرامستان قدیمی ارامنه
آرامستان دولاب؛

آرامستان قدیمی ارامنه

ترحیم همسر آیت الله وحید
درگذشت سیده حسینی:

ترحیم همسر آیت الله وحید

خواندنیها-دانستنیها

محل دفن سرداران شهید شده در جنگ ایران-اسرائیل

آشنایی با خطبه منا امام حسین + فایل و ویدئو

چرا خداوند در قرآن سوگند می خورد؟

ملاصدرا: فیلسوفی که جهان را تکان داد

ترسیم خدا از دیدگاه ملاصدرا +هفت شبهه ابلیس

مرگ های چهارگانه سفید،سیاه،سبز و قرمز

مناجات شاکین + متن،ترجمه و صوت

اهمیت عدد ۴۰، در سیر و سلوک معنوی

۱۳۲۴/۲/۷ و ساخت جاده امام زاده داوود از فرحزاد

مزار رحیم موذن زاده اردبیلی کجاست؟

قبر سرلشکر علی قریب در ابن بابویه ، برای کیست؟

پاپ ها چگونه انتخاب می شوند؟

تفاوت دعا ، نیایش، ذکر، ورد و نماز

منشا اذان، وحی یا رویای صادقه صحابه ؟

چرا خداوند رزق و روزی را ضمانت کرده

دعای احتجاب: متن، ترجمه همراه با آثار و فضائل

مناجات شعبانیه + متن،ترجمه،مضامین و خواص

مواجهه با شرایط زوال نعمت ها با آیه استرجاع

تهلیل و سی و هفت آیه معجزه گر

ختم ذکر لا حول ولا قوة الا بالله برای روزی و دفع بلا

نظر شما
آخرین اخبار

اثرات ضد توسعه ای آدم های اشتباهی در پست های مدیریتی در جمهوری اسلامی

از سرگیری تحریم‌ها علیه ایران توسط ژاپن در قالب فعال شدن اسنپ بک + روندهای اثرگذاری مکانیزم ماشه بر اقتصاد ملی

ادعای عیسی کلانتری درخصوص سو مدیریت‌های علی کلاهدوز در مجوز دهی به چاه‌های غیرمجاز با ۱۰ میلیون تومان (۳۰ میلیارد تومان زمان حاضر) + منتظر دریافت توضیحات و دفاعیات هستیم

بازرگانی خارجی به قیمت زیر سوال بردن امنیت غذایی: صادرات یکی از عوامل گرانی خیار در بازار + چه کسی بر عملکرد وزارت جهادکشاورزی نظارت می کند؟

کسری بودجه بواسطه کاهش قیمت نفت: اختلاف ۵ یورویی قیمت فعلی فروش نفت ایران با قیمت ۶۸ یورویی پیش بینی شده در سند بودجه ۱۴۰۴

اقدام ضدایرانی لندن در پی اجرای اسنپ‌بک؛ افزودن ۷۱ مورد به فهرست تحریم‌های ایران

بهمن چوبی اصل، از جاسوسان مهم اسرائیل که بود؟

واردات ۱/۳ میلیارد دلار گوشت بی‌کیفیت و نامرغوب توسط دولت در سال 1403 + باور کنیم که سازمان بازرسی و هیات دولت بی خبر می باشند؟

حکم اعدام برای وزیر سابق کشاورزی چین به دلیل دریافت رشوه + توی ایران در بخش کشاورزی نداشتیم؟

اتاق «فوتون‌وِرس» همراه اول در نمایشگاه الکامپ ۱۴۰۴ + اتاق آینه پیش کش ، وظایفت درخصوص کیفیت آنتن دهی را درست کن ، بازهم درباره قطعی آنتن در منطقه سیدحندان و خیابان دبستان تذکر بدهیم؟

پزشکیان و زاکانی در لباس آتش‌نشانی + نردبان آتش نشانی برای برج های ۲۰طبقه توی تهران داریم؟ زاکانی یا مسعود پاسخ دهند

شرایط کاشت قانونی خشخاش در کشور اعلام شد + اعلام مجازات کشت غیرقانونی خشخاش

المانیتور: بگرام کانون رقابت آمریکا، ایران و چین در منطقه است

ایران موشک بالستیک قاره پیما آزمایش کرده است؟ | ماجرای تصاویر ماهواره‌ای چیست؟

سالگرد انفجار معدن زغال‌سنگ طبس و ضرورت استقرار نظام خودکنترلی ایمنی در کارگاه‌ها

پربازدیدترین

ادعاها درباره خروج مدیر ارشد و سابق وزارت نفت از کشور! + آیا "علی محمد معصومیان" معاون بین الملل سابق شرکت ملی نفت از کشور خارج شده است؟

گروسی: امکان دسترسی به همه تأسیسات هسته‌ای ایران فراهم شد + عراقچی: دسترسی‌ای در کار نیست

سختی های اصلاح بودجه : پدرجد پزشکیان هم نمی‌تواند بودجه نهادهای خاص فرهنگی و دینی را کاهش داده و یا حذف کند

جنجالی شدن فیش حقوقی ۴۴ میلیون تومانی یک آبدارچی در شهرداری اهواز + چرا فیش مدیران شهرداری منتشر نمی‌شود؟

اعلام اسامی و معرفی ۲۱ نهاد مسئول انفجار بندر رجایی بر اساس ۹۲ شاخص تعیین شده

وزیر نیرو: مادر مشکلات در صنعت آب و برق، مشکل اقتصادی است + نه اخوی ، مادر مشکلات این صنعت تعارض منافع ، ضعف نظارت و مطالبه گری و حضور جماعت کارمند و کارشناس و مدیر لاقید است

آقای پزشکیان بجای درخواست کاهش ساعت کاری کارکنان دولت از حضرت آقا، چرا کوچک سازی دولت را در دستور کار قرار نمی دهد؟

برداشت ۱۵۰ میلیارد مترمکعبی آب از منابع زیرزمینی و درگیری ۳۵۹ دشت کشور با مسئله فرونشست

اسرار روانی افرادی که برنامه تکراری می بینند: از اختلال روانی و نوستالوژی درمانی تا اثر مستر راجرز و اثر احضار کننده

قرارداد عجیب ۱۳ میلیاردی در باشگاه استقلال + حسام قاسمی کیه؟!

رکود عمیق در بازار مسکن؛ ساخت‌وساز هم متوقف شد

ناگفته‌هایی از ماجرای انفجار پیجرها در لبنان: مروری بر عملیات پنهان موساد

شکسته شدن طلسم ۱۲ ساله و قهرمانی تیم ملی کشتی آزاد ایران در مسابقات 2025 جهانی در کرواسی

پایان بلاتکلیفی هفت‌تپه؛ مالکیت به بانک‌های ملی و صادرات منتقل شد

جان باختن ۳هزار کودک در تصادفات سال ۱۴۰۳ از بین ۲۰ هزار جانباخته

  • پیوندهای شعار سال
  • |
  • خبرنامه
  • |
  • تماس با ما
  • |
  • درباره ما
  • |
  • آرشیو پایگاه شعار سال
  • |
  • جستجو
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • نظرسنجی
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • RSS
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شعار سال است و استفاده از مطالب صرفا با ذکر منبع بلامانع است.
طراحی و تولید: "ایران سامانه"