شعار سال:‌ شیوع کرونا علاوه بر خانه‌نشینی و افزایش استفاده از اینترنت خانگی و موبایلی، یک اختلاف قدیمی را از نو زنده کرد.افزایش مصرف اینترنت موجب کاهش سرعت متوسط اینترنت برای کاربران اینترنت گوشی‌های همراه شد، همین امر یک بار دیگر این مساله را به سرخط اخبار بازگرداند که افزایش سرعت اینترنت و توسعه و بهبود خدمات اینترنتی در گرو آزادسازی یک مساله است: آزادسازی فرکانسی که در اختیار صدا و سیماست، اما بلااستفاده باقی مانده است.

عظیم فرد، مدیر کل دفتر نظارت بر طیف با اشاره به اختلاف وزارت ارتباطات و صداوسیما بر سر آزادسازی فرکانس‌های ۶۰۰ تا ۸۰۰ مگاهرتزی گفت: «با دیجیتالی شدن صداوسیما، بخش عمده‌ای از ظرفیت این فرکانس‌ها منتفی است، حالا صدا و سیما می‌تواند با استفاده از یک کانال برنامه پخش کند و عملا استفاده فشرده‌ای از این فرکانس‌ها ندارد. مساله رهاسازی این فرکانس از سال ۸۶ مطرح است و تاکنون نامه‌های متعددی میان وزارت ارتباطات و صداوسیما رد و بدل شده، اما بی‌نتیجه مانده است.» به گفته فرد، حالا در بیشتر کشور‌های دنیا ظرفیت فرکانسی که پیش از این در اختیار سازمان‌های رادیو و تلویزیونی بود با گذر از عصر آنالوگ به عصر دیجیتال در اختیار بخش رگولاتوری (وزارت ارتباطات) قرار گرفته است. فرد تاکید می‌کند که استفاده از این فرکانس در سیستم اینترنت موبایلی، هم باعث کاهش تلفات فرکانس و هم افزایش پوشش می‌شود و با کمترین هزینه می‌توان اینترنت پرکیفیتی را به مناطق بیشتری ارایه داد. علاوه بر این فن‌آوری استفاده از این فرکانس هم‌اکنون در کشور موجود است و با آزادسازی صداوسیما، وزارت ارتباطات به سرعت می‌تواند این ظرفیت را به اینترنت موبایل کشور اضافه کند. به گفته مدیرکل دفتر نظارت بر طیف با افزایش ضریب نفوذ باند یا همان تقویت پهن‌باندها، یکی از مشهودترین نتایج در توسعه کسب‌و‌کار‌های اینترنتی خواهد بود. علاوه بر آن افزایش استفاده از اینترنت، که در روز‌های شیوع کرونا شاهد آن بودیم، موجب کاهش سرعت اینترنت به طور کلی می‌شود. آزادسازی این فرکانس می‌تواند بیش از ۲۵ درصد سرعت متوسط اینترنت هر کاربر را افزایش دهد و از طرفی دیگر از مصرف پهنای باند بکاهد. فرد معتقد است که در حال حاضر صداوسیما اقلا از فرکانس ۶۹۴ مگاهرتز کمتر از ۲.۵ درصد استفاده می‌کند، روی این فرکانس سیگنالی ندارد و برنامه‌ای با استفاده از این فرکانس پخش نمی‌شود. این مسوول در پاسخ به این سوال که آیا نگهداری این فرکانس بی‌استفاده برای صداوسیما هزینه‌ای دارد یا خیر می‌گوید: «نه هزینه‌ای نیست، تنها فرکانسی است بی‌استفاده که در زیرزمین بایر مانده است، نه استفاده می‌شود و نه اجازه استفاده از آن به دیگران داده می‌شود.»
اختلاف سر چیست؟
اختلاف وزارت ارتباطات و صدا‌و‌سیما سر باند فرکانسی ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز با روز‌های خانه‌نشینی مردم و افزایش استفاده از اینترنت دوباره بالا گرفت. انتقادات کاربران توییتر از سرعت پایین اینترنت در روز‌های خانه‌نشینی، محمد‌جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات را بر آن داشت تا در توییتی عنوان کند که در صورتی سرعت اینترنت گوشی‌های همراه بالا خواهد رفت که صداوسیما این فرکانس را آزاد کند و آن را در اختیار وزارت ارتباطات قرار دهد. وزیر ارتباطات که در توییتی به افزایش ۲.۵ برابری مصرف اینترنت پس از شیوع کرونا اشاره کرده بود، تاکید کرده که ۸۰۰ هزار پورت VDSL در تهران نصب می‌شود، اما برای توسعه شبکه موبایل و به تبع بالا رفتن سرعت اینترنت به فرکانس نیاز است و این فرکانس فعلا در اختیار صداوسیماست و تا این فرکانس آزاد نشود، ظرفیت اینترنت موبایل از این بالاتر نمی‌رود. سال ۹۷ حسین فلاح‌جوشقانی، رییس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی اعلام کرده بود که این باند‌های فرکانسی بیش از نیاز صداوسیماست و تخلیه آن برای صداوسیما هزینه‌ای ندارد. جوشقانی در این سال از سازمان صداوسیما خواسته بود تا این ظرفیت را تخلیه کند و آن را در اختیار وزارت ارتباطات قرار دهد تا از این باند‌ها برای توسعه زیرساخت‌های ارتباطی در حوزه اینترنت ثابت و تلفن همراه استفاده شود. لطف‌الله سیاهکلی، معاون وقت سازمان صداوسیما در واکنش به همین صحبت گفته بود که این باند‌های فرکانسی توسط سازمان مورد بهره‌برداری قرار دارد و آزادسازی آن نیز برای صدا‌و‌سیما بدون هزینه نیست. او تاکید کرده بود که اگر قرار است این باند‌ها آزاد شوند باید درآمد حاصل از این آزادسازی به صداوسیما نیز برسد و افرادی که مدیریت این فرکانس را انجام داده‌اند از این رهاسازی بی‌نصیب نمانند. بالا گرفتن این مناقشات در سال ۹۷ و زمان تعیین بودجه سال ۹۸ خود را نشان داد. در جریان بررسی بودجه سال ۹۸ در کمیسیون تلفیق، کمیسیون صنایع‌و‌معادن پیشنهاد آزادسازی فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ را ارائه کرد. این پیشنهاد در نوبت اول رای نیاورد. اما بار دیگر و در اسفند ۱۳۹۷ این پیشنهاد در صحن علنی مجلس مطرح شد. این پیشنهاد برای بار دوم به دلیل مغایرت با اصل ۱۱۰ قانون اساسی رد شد. پس از گذشت یک سال و در روز‌های پایینی سال ۹۸ مرکز پژوهش‌های مجلس، پیشنهاد آزادسازی فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ را داد. طبق بررسی مصوبات کمیسیون تلفیق بودجه ۹۹ برای مدیریت باند‌های بسامدی ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز، بندی به تبصره ۱۸ این مصوبه اضافه شد که طبق آن، صداوسیما و وزارت ارتباطات مکلف شدند تا با همکاری هم نسبت به تخصیص دوباره و برگزاری مزایده اجاره باند‌های فرکانسی ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز اقدام کنند و درآمد حاصل را به ردیف درآمدی ۱۴۰۱۰۶ یعنی درآمد حاصل از خدمات مخابراتی و حق استفاده از فرکانس رادیویی واریز کنند. این بند در جهت اجرای مواد ۳، ۶۷، ۶۸ و ۶۹ قانون برنامه ششم توسعه است. طبق این پیشنهادی که مسکوت ماند، درآمد مازاد به نسبت مساوی به سازمان صداوسیما و وزارت ارتباطات اختصاص می‌یافت و صداوسیما می‌توانست پس از موافقت‌نامه با سازمان برنامه و بودجه کشور، این درآمد را برای تامین هزینه‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای هزینه کند و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز پس از توافق با سازمان برنامه و بودجه، می‌توانست درآمد خود را به تامین مورد نیاز جهت کمک هزینه خرید گیرنده دیجیتال در مناطق محروم و توسعه ارتباطات روستایی اختصاص دهد. مسکوت ماندن این پیشنهاد در حالی صورت می‌گیرد که سال ۲۰۰۶ نمایندگان رگولاتوری یا وزارت ارتباطات کشور‌های مختلف جهان، از جمله ایران، در ژنو دور هم جمع شدند و ماحصل این جلسه، توافقنامه GE۰۶ اتحادیه بین‌المللی مخابرات بود. طبق این توافقنامه که ۱۲۰ کشور از جمله ایران به آن تعهد داده بودند، قرار شد تا ۱۷ مه سال ۲۰۱۵ میلادی، پخش رادیو و تلویزیون به طور کامل از آنالوگ به دیجیتال تبدیل شود. علی عسگری، رییس فعلی سازمان صداوسیما در آن جلسه و در سمت معاون فنی وقت صداوسیما حاضر بود و طبق این جلسه و تعهد صورت گرفته باید باند‌های ۷۰۰ تا ۸۰۰ مگاهرتز تا ۲۷ خرداد ۹۴ آزاد می‌شدند تا امکان استفاده عادلانه از آن‌ها در اپراتور‌های مخابراتی فراهم شود.
وزیر ارتباطات معتقد است که آزادسازی باند‌های فرکانسی ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز منجر به توسعه شبکه همراه و کیفیت شبکه اینترنتی کشور خواهد شد. این گفته همراه با صحبت اتحادیه بین‌المللی مخابرات است که سال‌هاست به سازمان‌های تلویزیونی جهان پیشنهاد می‌کند تا این فضای فرکانسی را در اختیار اپراتور‌های موبایل بگذارند. به گفته متخصصان این باند‌های فرکانسی بهترین گزینه برای توسعه اینترنت ثابت و همراه است و استفاده از آن‌ها هزینه‌های اپراتور‌ها را برای توسعه شبکه به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد و نتیجه آن کاهش قیمت تمام شده اینترنت و افزایش کیفیت آن خواهد بود.
پهن باند چیست؟
پهن‌باند سیستم انتقال داده‌ها و اطلاعات دیجیتال است که در آن‌ها سرعت انتقال داد‌ها بسیار بیشتر است. پیش از اختراع پهن‌باند، اینترنت‌های دیال آپ با سرعت بسیار پایین‌تر فعالیت می‌کردند، اما حالا توسعه پهن‌باند‌ها با توسعه کشور‌ها درهم آمیخته است و بالا بردن امکانات این پهن‌باندها، نقش موثری در درآمدزایی کشور‌ها دارد تا جایی که بانک جهانی سهم ۱.۵ تا ۲ درصدی بالا بردن سرانه مالی کشور‌ها را صرفا در پهن‌باند‌ها می‌داند با این حال توسعه پهن‌باند‌ها در بند فرکانس است. فناوری اینترنت ۴G در کشور تاثیر بسیار مثبتی در سرعت و کیفیت اینترنت کشور گذاشت. این درحالی است که در حال حاضر فناوری ۵G در جهان توسعه یافته است، اما برای پیاده‌سازی این فناوری در کشور به گفته بهزاد اکبری، عضو هیات عامل سازمان فناوری اطلاعات در گفتگو با دنیای اقتصاد، فرکانس عامل بسیار مهمی در شکل‌گیری این فناوری است. فرکانس‌های بالای ۲۵ گیگاهرتز قابلیت پاسخگویی به این سرویس‌ها را ندارند و با توجه به باند فعلی، تامین قابلیت‌های لازم با توجه به فرکانس‌های موجود بسیار هزینه‌بر است و توجیه اقتصادی ندارد. به گفته عضو هیات عامل سازمان فناوری اطلاعات، توسعه ۵G بدون آمادسازی فرکانسی که در اختیار صداوسیماست ممکن نخواهد بود.
آزادسازی پهن باند چه تاثیری دارد؟
نسترن محسنی، معاون رگلاتوری که پیش از این در حساب توییتری خود به ضرورت آمادسازی این باند فرکانسی از سوی صداوسیما اشاره کرده بود می‌گوید که هر چقدر باند فرکانسی پایین باشد، کارایی آن نسبت به باند‌های بالا مثل ۲۱۰۰ و ۲۶۰۰ بیشتر خواهد بود. باند با فرکانس کمتر از دو هزار می‌تواند پوشش‌دهی بالاتری داشته باشد، این پوشش‌دهی تا ۷ الی ۸ کیلومتر بالاتر می‌رود. در صورتی که باند‌هایی مثل ۲۱۰۰ هم پوشش‌دهی پایین‌تری دارند و هم هزینه نصب سایت برای اپراتور‌ها را بالا می‌برد. این هزینه برای ایجاد سایت جدید در صورت آزادسازی باند صداوسیما می‌تواند ذخیره شود و به جای هزینه‌های اضافی در ارایه خدمات نوین‌تر صرف شود. معاون رگولاتوری پیش‌تر به ضرورت آزادسازی باند فرکانسی ۸۰۰-۷۰۰ اشاره کرده و گفته بود: هر چه میزان ترافیک، مصرف داده و حتی وُیس در کشور بالا رود، نیاز است که منابع در اختیار اپراتور‌ها نیز به تناسب آن افزایش پیدا کند. برای این کار می‌توان از یک سری تکنیک‌ها استفاده کرد تا با همان میزان فرکانس قبلی که در اختیارشان است تا حدودی بتوان افزایش ترافیک را مدیریت کرد، اما این فقط تا حدی مقدور است. از یک حدی به بعد باید با اختصاص باند فرکانسی این مشکل را رفع کرد. نکته‌ای که وجود دارد این است که صداوسیما از بخش اندکی از باند فرکانسی ۸۰۰-۷۰۰ که در اختیار دارد، استفاده می‌کند و بقیه آن قابل آزادسازی است. این رقم به گفته محسنی ۱۵ درصد است.
چرا این فرکانس‌ها بی‌استفاده هستند؟
بهزاد اکبری، عضو هیات مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت نیز پیش از این گفته بود که فرکانس هر چه پایین‌تر باشد، طول موج آن بزرگ‌تر و پوشش و مقاومت آن در برابر خطا بیش‌تر است. با استفاده از فرکانس‌های پایین، اپراتور‌ها می‌توانند با کمترین سرمایه‌گذاری پوشش بیش‌تر و بهتری را ایجاد کنند و شبکه‌های پهن‌باند با هزینه کمتری دست مصرف‌کننده نهایی قرار می‌گیرد. درحالی که هر چه به سمت فرکانس‌های بالاتر بروند، تعداد دکل‌های بیشتری لازم است و هزینه پوشش بالاتر می‌رود. ضمن اینکه با اضافه شدن دکل، فیبر نوری بیشتری نیز برای اتصال به دکل‌ها لازم است. عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس با بیان اینکه در کشور ما بخش قابل توجهی از فرکانس پایین در کانال ۶۰۰، ۷۰۰ و ۸۰۰ در اختیار صداوسیماست، تصریح کرده بود که صداوسیما زمانی از این فرکانس برای پخش تلویزیونی استفاده می‌کرد که اکنون بخش قابل توجه از آن بدون استفاده مانده است. وزارت ارتباطات تاکید دارد که تخلیه کردن این باندها، هزینه‌ای هم برای صداوسیما ندارد زیرا تکه باند‌های فرکانسی مورد بحث بین این دو نهاد هم‌اکنون خاموش است و صداوسیما از آن‌ها استفاده‌ای نمی‌کند. وزارت ارتباطات همچنین باور دارد که این باند‌ها از نظر ملی با ارزش هستند. اگر از این باند‌ها در این حوزه استفاده نشود در حوزه‌های دیگر هم استفاده نخواهد شد. اساسا ترند تکنولوژی در دنیا نشان می‌دهد که این باند‌ها برای خدمات موبایلی هستند.

شعار سال با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه اعتماد، کد خبر: 146950، تاریخ انتشار: 17 اردیبهشت 1399، www.etemadnewspaper.ir