شعار سال: آیت‌الله ابوالقاسم علیدوست، در جلسه ای با عنوان «تحول در متون فقه و اصول» که با حضور اساتید فقه و اصول حوزه علمیه اصفهان برگزار شد، گفت: خداوند میثاق تبیین را بر عهده ما گذاشته است که در قرآن مجید به آن پرداخته شده است.

وی ادامه داد: مثل ما مثل بچه کارخانه داری است که از اول پولدار بوده و میلیاردها تومان تروث دارد، ما هم وارث علومی هستیم که علمای اسلام آن را حفظ کرده و به دست ما رسانده اند، حالا باید دید که چگونه می توانیم از این ثروت فراوان و تراث عظیم اسلامی استفاده کنیم و به دیگران هم برسانیم.

رئیس کرسی های نظریه پردازی فقه و اصول افزود: محمد ابن علی حلبی به امام صادق(ع) نوشت که من علاقمند به درس شما هستم، اما کوچه ها پر از نجاست است و من هم کفش ندارم که بپوشم و به نجاسات آلوده نشوم، حال چه کنم، نیایم و محروم شوم و یا بیایم و نجس شوم؟ اما(ع) جوابی به او دادند که در رسائل آمده است.

آیت‌الله علیدوست اظهار داشت: قطعاً همه ما انتقاداتی به رسائل و مکاسب و کفایه داریم، گاهی حتی به نهج البلاغه هم ایرادات سندی می گیریم که سند فلان حدیثش ضعیف است، چه برسد به کلام غیر معصومین. قطعا کتابی را که شیخ مرتضی انصاری نوشته نمی تواند بدون اشکال باشد، تنها کتابی بی اشکال است که امام مرتضی علی(ع) نوشته باشد.

این عضو جامعه مدرسین ابراز داشت: این که چه کسی عهده دار تحول شود، باید کسی باشد که تراث اسلامی را به خوبی بشناسد و بتواند به نسل بعدی معرفی کند. در روش شناسی ممکن است اشکالات فراوانی بگیریم، ما باور طلبه ها را از آن ها می گیریم، بدون آن که جایگزینی برای آن پیدا کنیم.

رئیس انجمن علمی فقه و حقوق حوزه علمیه قم بیان داشت: تا وقتی که هزاران طلبه کتاب های رسائل و مکاسب و کفایه را تحصیل می کنند، باید نقاط و نکات مثبت و قوی آن ها را بگوییم و هم نقاط قوی بسیاری در این کتاب ها وجود دارد، ظرفیت این کتاب‌ها نباید تحت الشعاع انتقادها قرار بگیرد.

*باید کاربردهای علم اصول را به طلاب نشان دهیم

آیت‌الله علیدوست تصریح کرد: نشان دادن عظمت کتاب‌های اصولی و فقهی قدیمی حوزه وظیفه حوزه های علمیه است که باید به صورت جدی به آن بپردازند. یکی از علل بی رغبتی طلاب به این کتاب ها این است که می گویند کاربست رسائل کجاست و نشاط علمی در آن ها از بین می رود. ما نزدیک به ۵ سال است که در مدرسه علمیه خاتم الاوصیاء قم سعی داریم تا کاربردها را نشان دهیم.

وی گفت: در قم استادی را که مثلاً ۲۰ سال در بحث مالکیت فکری و معنوی کار کرده را دعوت می کنیم و با محوریت مکاسب، بحث بورس و فرابورس را بررسی می کنیم تا طلاب با کاربردهای واقعی این علوم آشنا شوند و شوق فراگیری در آن ها به وجود آید.

رئیس اندیشکده فقه و حقوق اسلامی در مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، ابراز داشت: در ابتدا باید به طلاب گفت که علم اصولی که می خواند در واقع علم صحیح اندیشیدن است و در مرحله بعد بتوانیم کاربست های این علوم را به خوبی برای آن ها بیان کنیم. باید اعتقاد خودمان هم نسبت به این دروس مثبت باشد تا بتوانیم آن نگرش را به طلاب منتقل کنیم.

آیت‌الله علیدوست اظهار داشت: یک مشکلی که امروز در حوزه ها داریم این است که نسل حوزویان امروز قدرت ارتباط قوی با تراث را ندارند و کسانی که در تفسیر، فقه و ادبیات کار می کنند، نمی توانند به تراث وصل شوند که البته ناگزیر از آن هستند.

وی ابراز داشت: در حوزه افرادی بودند که تخصص تفسیر داشتند و اگر تفسیر المیزان را به آن ها می دادیم، فقط تا جایی را بلد بودند که درس داده بودیم و بعد از آن صفحه را نمی فهمیدند، مگر می شود استاد تفسیر ما نتواند المیزان را مطالعه کند و بگوید چرا باید این کار را بکنم، طلبه باید این قدرت را داشته باشد که جواهر را در فقه بفهمد.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اظهار داشت: نباید به نام تحول و با هدف ایجاد تحول سازنده در متون حوزه، با ساده کردن متون همین ارتباطی هم که طلاب با تراث دارند را قطع کنیم، کسانی که مسئول تحول در متون حوزه می شوند باید غیر از تخصص، تمحض هم داشته باشند و متنی را که تدوین می کنند به نحوی باشد که طلبه با خواندن آن با تراث ارتباط برقرار کند.

*پدیده بشری غیر معصوم خالی از مناقشه نیست

آیت‌الله علیدوست گفت: معتقد نیستم که مغنی الادیب وحی منزل است، زیرا پدیده بشری غیرمعصوم خالی از مناقشه نیست، اما مثلاً در جایگزین کردن شرح لمعه که قوی ترین اثر فقهی شهید ثانی است و بعد از ۲۰۰ اثر فقهی آن را نگاشته است، نمی توان هر متنی را آورد، باید اقتضائات زمان را درک کرد و مطالب مفید را هم به راحتی از دست ندهیم.

وی اظهار داشت: امروز ظرفیت های بزرگی برای نظریه پردازی در حوزه ها وجود دارد و از شخص مقام معظم رهبری که بارها در این باره صحبت ها و ارشاداتی داشتند گرفته تا مراجع و علمای دیگر، همگی مروج پذیرش نظریه های جدید در دروس و روش ها و نظامات حوزه هستند و اساتید می توانند با ارائه نظرات خود در چهارچوب نظریه پردازی، نقد و مناظره کمک شایانی در این امر داشته باشند.

رئیس کرسی های نظریه پردازی فقه و اصول گفت: بحث تحول را هم می‌توانیم در نظریه پردازی وارد کنیم تا چکش کاری شود و کارهای پخته از آن بیرون آید. بنده معتقد نیستم که نسبت به نظر رهبری در بحث تحول در حوزه ها مقاومت شده و معتقدم کارهای انجام شده در جهت تکامل نبوده بلکه ارتجاع بوده. کتاب هایی که دارای ایرادات ساختاری در ادبیات و دیگر قسمت ها هستند، بعد از مدت کوتاهی به ناچار از رده خارج می شوند، همان طور که در مورد تهذیب المغنی همین اتفاق افتاد.

آیت‌الله علیدوست در پایان تصریح کرد: نباید از این کتاب به آن کتاب بپریم و وقتی طلبه با فرآیندی آشنا شد باید روی آن بایستد و نباید تکه تکه مطالب را از کتاب های مختلف آورد. اگر طلبه تفسیر نمونه را بخواند و یک باره به او بگوییم حالا برو تفسیر المیزان را بخوان، نمی تواند، اما اگر تحریرالوسیله را درس دادیم می توانیم بگوییم حالا طلبه برود عروه الوثقی را بخواند.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از حبرگزاری مهر، تاریخ انتشار 18 آبان 1394 ، کدمطلب: 2961573، www.mehrnews.com