شعار سال:فریبرز کلانتری (خبرنگار) در کانال تلگرامی خود مدعی شده است که ، نود هزار میلیارد تومان رانت کنجاله در جیب خاندان مدلل می رود و بر این اساس ، خاندان مدلل را رانت خواران بزرگ بازار کنجاله نامیده است.
کلانتری معتقد است که، این رانت در واقع رانت درآمدی است که نه بخاطر فعالیت تولیدی بلکه بخاطر ساختار انحصاری بازار و فقدان رقابت بدست می آید.
افزایش بی سابقه و بدون علت قیمت مرغ در بازار شگفتی همه تحلیل گران اقتصادی را به همراه داشت و هر کدام به نوعی به تحلیل این پدیده پرداخته اند. عده ای عدم برنامه ریزی مسئولین دولت را علت اصلی افزایش بی سابقه قیمت این محصول اصلی سبد خانوار عنوان نمودند و در مقابل تحلیل گران متمایل به دولت از دست های پنهانی گفتند که موجب افزایش بی رویه این کالای استراتژیک شده است.
مرغداران نیز با اذعان به اینکه عمده تغذیه طیور کنجاله سویا بوده و نرخ آن در بازار سیاه یه اوج رسیده است دلیل عمده گرانی مرغ را همین بالارفتن بی رویه قیمت کنجاله عنوان نمودند
اما نکته ای از آن غفلت شده بود مناسباتی رانتی یا نسبتا انحصاری است که بیست سال است در موضوع کنجاله سویا شکل گرفه بود و باعث شده که به ناگهان شوک بزرگی در بازرا عرضه و تقاضای مرغ ایجاد شود.
کلانتری مدعی شده است که با ایجاد نوسان ارز و اختلاف بالای نرخ مرجع با نرخ بازار آزاد، « مسعود مدلل » با یک ضرب و تقسیم ساده ریاضی به این فکر می افتد که کنجاله های سفارش داده شده را اگر بتواند با قیمت نرخ بازار آزاد به فروش برساند ؛ به ثروت افسانه ای دست خواهد یافت اما از سوی دیگر می داند که با توجه به توافقات قبلی با مشکل مواجه خواهد شد به همین علت به مشورت و راه کار برای ایجاد یک فضای رانتی ، اتکا می نماید.
مشاورین نامبرده به وی پیش نهاد می دهند که در صورت تاخیر در ترخیص کالا بی شک مرغداران با بحران خوراک مواجه شده و خود این امر باعث می شود که با بالا رفتن عطش بازار کنجاله های رسیده را با قیمت بالاتر از مبلغ توافق شده به فروش رساند و علت را نیز هزینه بیشتر و مشکلاتی در سیر ترخیص کالا ایجاد شده ، عنوان نماید. دست اندازی که نه به صورت قانونی بلکه به صورت هوشمند و کنترل شده در رسیدن بار به بندر برای ترخیص احتمالا ایجاد شده است . مواردی شامل :
1- تاخیر بون دلیل کشتی های حامل بار
2- ضوابط و مقرارات بدون دلیل جهت ترخیص کالا در گمرگ
3- و....
این روند رانت یابی را در کنار مقدار سه میلیارد دلار یورو ارز دولتی قرار دهید که هر ساله به خاندان مدلل تعلق می گیرد و این مبلغ را در قیمت روز یورو ضرب نمایید تا ببینید چه رانتی در اختیار این خاندان هر ساله قرار می گیرد و با این رقم چه کارهایی که می توان انجام داد.
شعار سال بدون موضع گیری خاص تائیدی یا تکذیبی ، منتظر دریافت توضیحات منجر به روشنگری از کلیه مراجع و منابع ( با تاکید بر خانواده مدلل)، می باشد.
پایگاه تحلیلی-خبری شعار سال، برگرفته از کانال فریبرز کلانتری