شعار سال: یک اشتباه کوچک در تجمعی که در شب ترور شهید فخری زاده تشکیل شد، می توانست بدون هیچ بازتابی فراموش شود اما فیلمی از این اشتباه و بازتاب بسیار آن در فضای مجازی، این اشتباه کوچک را به اتفاقی پربیننده و پربازتاب تبدیل کرد. به این ترتیب مهمترین نتیجه آن تجمع ورود اصطلاح «آروم نمی گیگیریم» به محدوده شوخی های سیاسی و مجازی مردم بود. در یک هفته اخیر هیچ چیزی به اندازه «آروم نمی گیگیریم» میان پیامها مردم دست به دست نشد و سوژه ای برای انواع و اقسام ویدئوها نشد.
با این حال از آنجا که اتفاقات و مطالب در این فضا، هر چقدر موج آفرینی زیادی بیشتری داشته باشد، عمر زیادی ندارد، این انتظار می رفت که بعد از مدتی این اصطلاح هم در بین هیجانات و موج های فضای مجازی فراموش شود. در سالهای اخیر مشابه این وضعیت بسیار اتفاق افتاده بود. مثلا در انتخابات ریاست جمهوری سال 1396 اصطلاحی که یکی از کاندیداها به کار برد، مورد توجه مردم قرار گرفت و با آن شوخی های بسیاری شد اما به همان سرعت که این اصطلاح فراگیرشد، به فراموشی سپرده شد! اما «آروم نمی گیگیریم» گویا این شانس را دارد که در فرهنگ عامه ماندگار شود! در حالی که اندک اندک شوخی با این اصطلاح غلط می رفت که تکراری شود، چالشی از سوی طرفداران تجمع مورد نظر شکل گرفته تا ظاهرا از شعار «آروم نمی گیگیریم» حمایت کند، یا با تکرار آن، این شعار را عادی سازی کند و از فشاری که به گویندگان این شعار وارد شده، کم کند!
ویدیوهایی که منتشر شده، نشان می دهد که اغلب کسانی که به این چالش پیوسته اند در تکرار این شعار بازهم نتوانسته اند لبخند نزنند؛ که امری طبیعی است. پذیرفتن اشتباهی کوچک که بارها و بارها مشابه آن می تواند برای هر کسی پیش بیاید بسیار ساده تر و طبیعی تر از اصرار بر تکرار آن است. جالب اینجا است که در واکنش به این چالش، لطیفه ای قدیمی نوشته شد؛ اینکه «کسی زمین می خورد و برای اینکه ضایع نشود ناچار می شود تا خانه سینه خیز برود»! واقعیت این است که به نظر نمی رسد چالشی چون «تکرار آروم نمی گیگیریم» فایده ای برای برگزار کنندگان تجمع اصلی یا حمایت از شعارهای انقلابی داشته باشد؛ بلکه برعکس، می تواند این اشتباه کوچک را به علت پافشاری بر «درست بودن» آن به نمادی از رفتارهای نادرست و مطلق انگاری بعضی گروه ها تبدیل کند و در فرهنگ و زبان عامه ماندگار کند.
برای درک بهتر موضوع بد نیست مروری بر چگونگی ورود و ماندگاری اصطلاح «جیغ بنفش» داشته باشیم؛ اصطلاحی که می توانست مثل «آروم نمی گیگیریم» خیلی زود فراموش شود ولی ماندگار شد:
«غار کبود می‌دود/ دست‌به‌گوش و فشرده‌پلک و خمیده/ یکسره جیغی بنفش/ می‌کشد»؛ این بخشی از شعری است که «هوشنگ ایرانی» در سال 1329 سرود و منتشر کرد. در آن زمان درگیری میان سنت گرایان و نوپردازان در ادبیات فارسی به اوج خود رسیده بود و انتشار چنین شعری و بخصوص اصطلاح «جیغ بنفش» نمونه ای بود از کم ارزش یا بی ارزش بودن «شعر نو». اگرچه شعر هوشنگ ایرانی جزو نمونه های اولیه شعرهایی بود که می خواست با بازی های زبانی و شکلی، جایی برای خود در ادبیات فارسی باز کند، اما نمونه های بسیاری شبیه به آن بعدها نوشته شد؛ اما برای حمایت از «جیغ بنفش» عده ای از همراهان آن روز هوشنگ ایرانی، سنگ تمام گذاشتند.
شاعر این شعر بعد از چندی تنهایی و گوشه نشینی را انتخاب کرد و دیگر شعر نگفت. در واقع همانقدر که سریع مطرح شد، به سرعت هم فراموش شد و حامیانش دیگر سراغش را هم نگرفتند اما «جیغ بنفش» او در زبان فارسی ماندگار شد و از چند دفتر شعر او فقط همین یک اصطلاح در میان مردم رواج یافت. امروزه نه تنها به کار بردن اصطلاحاتی چون «جیغ بنفش» در شعر عجیب نیست و خیلی از کسانی که آن را به کار می برند نمی دانند این اصطلاح چه داستانی پشت سر خود دارد. «جیغ بنفش» امروز بیشتر به عنوان هیاهوی بی دلیل و نابهنجار به کار می رود.
«آروم نمی گیگیریم» را می شد خیلی راحت پذیرفت. در یک تجمع، شعار دهنده ای اشتباهی لفظی کرده است، همچنان که هر کسی ممکن است بکند؛ اما وقتی افرادی فکر می کنند که باید از خود چهره ای بدون اشتباه نشان دهند و هر نوع اشتباهی را به دشمن نسبت دهند، این اشتباه کوچک لفظی، اول مورد انکار قرار می گیرد و بعد، سعی می شود با تکرار آن، بر آن پافشاری شود... و نهایتا تبدیل می شود به «جیغ بنفش» دیگری که در فرهنگ عامه ماندگار می شود و هر بار با هر اشتباهی که پذیرفته نمی شود، به یاد می آید!

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری مردم سالاری، تاریخ انتشار: 14 آذر 1399، کد خبر: 140890،  www.mardomsalari.ir