شعار سال: از گفتههای آقای بایدن میتوان قضاوت کرد که سیاست دولت وی در قبال ایران اساساً متفاوت از سیاست ضد ایرانی ترامپ خواهد بود. نخست، بایدن قول داده از دستیابی ایران به سلاح هستهای جلوگیری کند. به نظر وی، منافع ملی آمریکا این است که برنامه هستهای ایران را دوباره تحت کنترل درآورد. تولید سلاحهای هستهای ایران تهدیدی مستقیم به امنیت ملی آمریکا و ان پی تی است.
جو بایدن خاطرنشان کرد: "در مورد موشکهای دقیق ایرانی و هر چیز دیگر صحبتهای زیادی وجود دارد. اما بهترین راه برای دستیابی به ثبات در منطقه حل مساله برنامه هستهای ایران است و فقط در این صورت میتوان به برنامه موشکی آن پرداخت.
وی میافزاید: اگر ایران بمب هستهای بدست آورد، عربستان سعودی، ترکیه، مصر و سایر کشورها را تحریک میکند تا به دنبال سلاح هستهای خود باشند.
بایدن میگوید: "آخرین چیزی که ما در این بخش از جهان به آن نیاز داریم افزایش قدرت بالفعل هستهای منطقهای است. "دوم، رئیس جمهور جدید آمریکا راهی مطمئن برای بازگشت به دیپلماسی به تهران پیشنهاد خواهد کرد. اگر ایران به پایبندی دقیق به توافق هستهای برگردد، ایالات متحده به عنوان نقطه آغاز مذاکرات بعدی به آن میپیوندد. علاوه بر این، چنین مذاکراتی باید در اسرع وقت انجام شود. ایالات متحده به نوبه خود تحریمهای اعمال شده توسط ترامپ علیه ایران را لغو خواهد کرد. در حالت ایده آل، تیم بایدن مایل است نه تنها کشورهای امضا کننده (ایران، ایالات متحده آمریکا، روسیه، چین، انگلیس، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا) در این مذاکرات شرکت کنند، بلکه نیز همسایگان عرب ایران، به ویژه عربستان سعودی و امارات متحده عربی. بایدن قرار است تحریمها علیه مبارزه ایران با کووید -۱۹ را کاهش دهد. وی همچنین در اولین روز اقامت خود در کاخ سفید قرار است ممنوعیت سفرها (به ایالات متحده) را لغو کند، به ویژه برای کشورهایی با اکثریت جمعیت مسلمان، که توسط ترامپ وضع شده است.
سوم، ایالات متحده به مخالفت با فعالیتهای بی ثبات کننده ایران در منطقه ادامه خواهد داد. با تکیه بر توافق نامه کمک امنیتی آمریکا و اسرائیل که بایدن در زمان معاونت ریاست جمهور امضا کرد، آمریکا با اسرائیل همکاری نزدیک خواهد داشت تا اطمینان حاصل کند که از ایران و دست نشاندگان اش محافظت میشود. ایالات متحده به اعمال تحریمهای هدفمند علیه نقض حقوق بشر در ایران، حمایت از تروریسم و برنامه موشک بالستیک ایران ادامه خواهد داد. مطمئناً، جو بایدن به عنوان رئیس جمهور همه آمریکاییها، منافع لابی یهودی و متحدینش (اسرائیل) و همچنین نظرات افراد بدبین و ایران هراس را در نظر خواهد گرفت. اما با همه اینها، جهت گیری "سیاست ایران" وی با دولت ترامپ تفاوت جدی خواهد داشت.
دونالد ترامپ در تلاش است تا به عنوان رئیس جمهوری در تاریخ باقی بماند که سرانجام و بلاعوض مسئله ایران را حل کرد. وی همچنین قصد دارد در سال ۲۰۲۴ به کاخ سفید بازگردد و در تلاش است تا پایگاه سیاسی برای بازگشت خود ایجاد کند، پایگاهی که بایدن قادر به تخریب آن نباشد. برای انجام این کار، ترامپ میتواند یک رویارویی جدی با ایران ایجاد کند.
رسانه "دیلی بیست" (۲۰۲۰/۰۱/۱۲) ادعا میکند، به گفته دو مقام ارشد دولت، پرزیدنت ترامپ به وزیر امور خارجه خود مایک پمپئو و نماینده ویژه در امور ایران الیوت آبرامز مجوزداده است تا ایران را به همان اندازه که خواستند به سختی مجازات کنند. یگانه خواسته ترامپ این است که آنها جهان را به خطر "شروع جنگ جهانی سوم" نیندازند. برای تشکیل ائتلافی از کشورهای ناراضی از برنامههای تهران و بایدن آقای پمپئو در سفر ماه نوامبر خود به خاورمیانه با رهبران اسرائیل، امارات و بحرین دیدار کرد. خبرسازترین جلسه، دیدار عصر ۲۲ نوامبر پمپئو با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان و ... نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل بود. این اتفاق در شهر نئوم واقع در ساحل دریای سرخ عربستان رخ داد، جایی که نخست وزیر اسرائیل با یک هواپیمای خصوصی در یک سفر مخفیانه وارد شد، حتی ملک سلمان پادشاه عربستان در مورد آن اطلاع نداشت. مذاکرات بی سابقه در مورد ایران و برقراری روابط دیپلماتیک بین عربستان سعودی و اسرائیل بود. ضمناً، ریاض پروازهای هواپیماهای اسرائیل را در حریم هوایی پادشاهی تأیید کرد.
از قرار معلوم، ترامپ قصد ندارد خود را به تحریمها و مذاکرات محدود کند - گزینه نظامی برای نفوذ در ایران هنوز روی میز او است. به دستور ترامپ، پنتاگون در اواخر ماه نوامبر گروه ضربتی نیروی دریایی آمریکا را به فرماندهی ناو هواپیمابر هستهای نیمیتز به خلیج فارس اعزام کرد. مقامات ارتش آمریکا همچنین گزارش داده بودند که جنگندههای بمب افکن F-۱۶ از پایگاههای آمریکایی در اروپا به امارات متحده عربی منتقل شده اند. پنتاگون همچنین در ۲۱ نوامبر چند فروند هواپیمای استراتژیک B-۵۲H Stratofortress را از پایگاه نیروی هوایی ایالات متحده به خاورمیانه منتقل نمود. نتاگون تمرکز گروههای ضربتی آمریکایی را در مجاورت ایران با لزوم "مهار تجاوز و تأیید مجدد حمایت از شرکا و متحدین آمریکا" توضیح داد.
از آنجا که متحد اصلی آمریکا در منطقه اسرائیل و دشمن اصلی آن ایران است، این یک سیگنال برای تهران میباشد. اول از همه این اسرائیل است که از کاخ سفید در تلاش برای جلوگیری از احیای برجام و نرم کردن تنش بین ایران و آمریکا حمایت میکند. علاوه بر این، همکاری آمریکا و اسرائیل با روشهای ضمنی انجام میشود. به گفته پایگاه خبری "دیلی بیست"، "استراتژی ترامپ ارائه اطلاعات به متحدان منطقهای مانند اسرائیل است که هدف مشترک آنها آسیب رساندن به رژیم ایران است. "پرزیدنت ترامپ بارها اظهار داشته است که او مخالف رویارویی نظامی با ایران است که میتواند ارتشیان آمریکا را بکشد. اما به گفته مقامهای آمریکا وی در هفتههای آخر ریاست جمهوری خود به اسرائیل اجازه میدهد تا عملیات پنهانی، و پیگرد و حتی ترور رهبران ایران را انجام دهد.
در این ردیف ترور محسن فخری زاده فیزیکدان هستهای ایرانی در ۲۷ نوامبر قرار دارد. علی رغم حدسیات مختلف اجرای این عمل (اقدامات یک گروه خرابکار کاملاً آموزش دیده یا استفاده آنلاین از ماهوارهها و سیستمهای تسلیحاتی کنترل از راه دور)، میتوان دو نتیجه گرفت. اول - ناکامی و شکست سرویسهای ویژه ایران است. دوم، این عملیات پیچیده به صورت حرفهای انجام شد و قبل از آن یک آماده سازی طولانی انجام گرفت. هیچ کس مسئولیت ترور محسن فخری زاده را بر عهده نگرفت، اگرچه رسانههای جهان از جمله رسانههای آمریکایی و همچنین اکثر محققان این اقدام را به سرویسهای ویژه اسرائیل نسبت میدهند.
البته محسن فخری زاده فقط یک دانشمند فیزیکدان نبود. وی مجری و رئیس بسیاری از پروژههای هستهای در ایران بود. روزنامه نگاران او را با دانشمند شوروی ایگور کورچاتوف و رابرت اوپنهایمر آمریکایی که پدر سلاحهای هستهای در کشورهایشان شدند مقایسه میکنند. ترور وی بدون شک تأثیر منفی بر سرعت توسعه برنامه هستهای ایران خواهد داشت. اما چقدر؟ همانطور که آریانا طباطبایی، کارشناس خاورمیانه از بنیاد مارشال آلمان به درستی توئیت کرد، "فخری زاده کارهای زیادی برای برنامه هستهای ایران انجام داده است که مرگ او مانع پیشرفت آن خواهد شد. "
بنابراین، شکی نیست که ترور محسن فخری زاده با انگیزههای سیاسی صورت گرفته است. همانطور که مارک فیتزپاتریک، دانشمند هستهای ایرانی، از انستیتوی بین المللی مطالعات استراتژیک (IISS) به طور صریح و مجازی نوشت، "ترامپ پس از خروج از برجام در سال ۲۰۱۸، آن را به کما برد، اما نتوانست ضربان قلبش را متوقف کند ... در نتیجه ترور محسن فخری زاده، دانشمند هستهای ایران توسط اسرائیل در تاریخ ۲۷ نوامبر، احتمال احیای مجدد برجام در دولت آینده جو بایدن مسئله سازتر شده است. این انگیزه اصلی قتل بود. "
البته این ترور به نفع ترامپ، اسرائیل، سلطنتهای عرب و نیروهای رادیکال در ایران است که خواهان احیای برجام و عادی سازی روابط ایران و آمریکا نیستند. اکنون مهمترین سوال این است: آیا این مسئله باعث آغاز درگیری جدی نظامی در خاورمیانه خواهد شد؟ در ایران، مبارزه سختی در همه سطوح حکومتی وجود دارد. لیبرالها و اصلاح طلبان میانه رو به رهبری رئیس جمهور حسن روحانی، با نیروهای برتر تندروها و محافظه کاران مقابله میکنند. از جمله در مسایل مربوط به دادن پاسخ به ضربات آمریکا و اسرائیل.
رادیکالهای افراطی از انتقام خونین و حملات فوری به اسرائیل و پایگاههای نظامی آمریکا در منطقه حمایت میکنند. محافظه کاران میانه رو در مجلس طرح اقدام راهبردی برای مقابله با تحریمها را تصویب کرده اند که در واقع به معنای خروج ایران از برجام است.
دولت اصلاح طلب رئیس جمهور روحانی مخالف این طرح و برای احیای برجام و گفتگو با دولت جدید بایدن است. میخائیل اولیانوف، نماینده دائمی فدراسیون روسیه در سازمانهای بین المللی در وین، در رابطه با تصویب این طرح توسط مجلس، گفت که اجرای قانون تشدید فعالیتهای هستهای در ایران وضعیت پیرامون برجام را به شدت پیچیدهتر خواهد کرد.
وی افزود: "اتفاقاً، بسیاری از تحلیلگران خاطرنشان کردند که هدف از ترور این دانشمند، ظاهراً تحریک ایران به برداشتن گامهایی بود که مانع از عادی شدن اوضاع در اطراف برجام در سال آینده شود. "تهران به خوبی از این امر آگاه است و قرار نیست به دام بیفتد. آیت الله خامنهای رهبر معظم ایران آشکارا تمایلی به اقدامی که موجب فشار اقتصادی بیشتر بر ایران یا مانع مذاکرات احتمالی با بایدن شود، ندارد.
حتی مخالف سیاسی دولت فعلی ایران ابوالحسن بنیصدر، رئیس جمهور اول جمهوری اسلامی ایران (۸۱- ۱۹۸۰) که اکنون در فرانسه زندگی میکند، با این موضوع موافق است. وی به صدای امریکا گفت که شک دارد رهبر معظم کشور، آیت الله علی خامنهای، در مورد ترورهای اخیر به گونهای عکس العمل نشان دهد که باعث هرگونه درگیری نظامی شود. در واقع، پس از ترور سردار سلیمانی در ۳ ژانویه سال جاری، همه منتظر آغاز جنگ بودند. با این حال، پاسخ ایران محتاطانه بود. ارتش ایران حمله موشکی به دو پایگاه آمریکا در عراق انجام داد، اما کسی کشته نشد، جزا به خاطر هشدار دادن به موقع به آمریکا و عراق. طرف ایرانی، با انجام یک حمله تبلیغاتی ضد آمریکایی، در همان زمان اعلام کرد که قرار نیست کسی کشته شود. امید است که دوره انتقال قدرت از یک رئیس جمهور آمریکا به رئیس جمهور دیگر به فیتیله منفجر کننده موقعیت در خاورمیانه تبدیل نشود.
دکتر ولادیمیر ساژین خاورشناس مطرح روس در پایان نوشت: بدون شک محکومیت ترور محسن فخری زاده، فیزیکدان هستهای ایران توسط جو بایدن، رئیس جمهور جدید ایالات متحده، در سخنرانی تحلیف خود در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۱ عامل مثبت برای عادی سازی اوضاع حول برجام، ایران و کل خاورمیانه میبود.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از ساعت ۲۴، تاریخ: ۱۸ آذر ۹۹، کد خبر:۵۲۴۲۰۷، donya-e-saat۲۴.news