حدیث امام باقر (ع) درباره افرادی که می‌گفتند: مرگ بر تو

مشکل مهم زمانه امام باقر (ع)، مسئله جریان‌های تندرو و افراطی بود که به دلیل سیاست‌های غلط جریان‌های حاکم، رو به گسترش بودند.

شعار سال: مشکل مهم زمانه امام باقر (ع)، مسئله جریان‌های تندرو و افراطی بود که به دلیل سیاست‌های غلط جریان‌های حاکم، رو به گسترش بودند.

برخی از این جریان‌ها حتی آنان با سوء استفاده از روایات امام باقر (ع) و نسبت دادن احادیث جعلی به امام می‌کوشیدند از حیثیت دینی و شیعی برخوردار شوند و با کشاندن شیعیان به جمع خود به اغراض سیاسی شان جامه عمل بپوشانند. به خصوص زمانی که امام باقر (ع) در مدینه تشریف داشتند. حضرت آن‌ها را طرد می‌کردند و دستور می‌دادند که اصحاب و دوست داران ایشان نیز آن‌ها را طرد نمایند.

مثلا «یفرة بن سعید» و «بیان بن سمعان» از جمله چهره‌های معروف مذهبی افراطی و تندرو بودند که توسط اصحاب امام باقر (ع) که مورد نکوهش امام و یارانش قرار می‌گرفتند.

این جریان‌ها سعی می‌کردند با وانمود کردن اطاعت ظاهری از ولایت امام (ع)، خود را از عمل به اخلاق اسلامی معاف دانسته، ولی امام باقر (ع) مکرر آن‌ها را به لزوم عمل صالح و رعایت اخلاق تاکید می‌فرمودند و سعی در خنثی نمودن اندیشه انحرافی آن‌ها می‌کردند.

در کنار نکوهش و خنثی کردن اقدامات افراطی این جریان ها، امام باقر تلاش می‌کرد تا با رفتاری بر اساس مدارا، به عموم مردم نشان دهند که شیوه برخورد با هر نوع افراطگری و توهین در اخلاق اسلامی، چگونه باید باشد.

حدیث امام باقر (ع) درباره افرادی که می‌گفتند: مرگ بر تو

شیوه مدارا و اخلاق اجتماعی امام پنجم

مدارا با مردم و خصوصا مدارا با مخالفان، نه تنها سیره رسول خدا (ص)، بلکه سنت خداوند است که از سوی امامان معصوم ترویج شده است. منابع مرجع و مستند درباره رفتار و گفتار امام باقر (ع) درباره توهین کنندگان را در زیر می‌خوانید:

حدیث امام باقر (ع) درباره افرادی که می‌گفتند: مرگ بر تو

در کتاب الکافی، نوشته مرحوم کلینی، جلد دوم صفحه ۶۴۸ از چاپ چهارم - تهران آمده است:

امام باقر (ع) در روایتی فرموده است: «مردی یهودی خدمت پیامبر اکرم (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) رسید و گفت: «السام علیکم» یعنی مرگ بر شما، پیامبر با مدارا و نرمی برخورد کرد.

سپس دیگری (از یهود) آمد و مانند همان را گفت و پیامبر نیز مانند رفیقش به او پـاسخ داد؛ سپس سومی وارد شد و همان را گفت و حضرت نیز با مُدارا پاسخ داد.

عایشه خشمگین شد و گفت: مرگ و خشم و لعنت بر شما باد‌ای گروه یهود و‌ ای برادران میمون‌ها و خوک‌ها!

پس رسول خدا (ص) به عایشه فرمود:‌ ای عایشه! اگر این مرگ خواهی و توهین و سخن ناسزای تو به صورتی مُجسم و مُتمثل می‌شد، به درستی که صورت زشتی داشت. بدان که در هر چیزی که نرمش و مُدارا را در پیش بگیری، آن را آراسته می‌کنی و بر هیچ چیزی که مُدارا نکنی آن را زشت خواهی کرد.»

سخن امام باقر (ع) با یارانش درباره توهین و دشنام و افشای راز افراد

محمّدبن یعقوب کلینی در جلد دوم کتاب کافی، صفحه ۱۱۶ آورده است:
امام باقر (ع) فرمود: در تورات – آنجا که خداوند با موسی (ع) سخن می‌گوید – آمده: ‌ای موسی، راز نهفته مرا در دلت پنهان کن و در مقابل، مدارایم را با دشمنانم و دشمنان خودت آشکار ساز و با افشای اسرارم، آنان را به دشنام گویی علیه من وادار مساز که در آن صورت، با دشمنانم و دشمنان خودت در دشنام گویی به من شریک شده ای.

برخورد امام باقر (ع) با فردی که به ایشان گفت تو گاو هستی

در کتاب مناقب آل ابی طالب (ع) تالیف ابن شهرآشوب مازندرانی چاپ اول در قم، جلد چهارم در صفحه ۲۰۶ آمده است:

سلیمان بن قرم روایت می‌کند که شخصی نصرانی به امام باقر (ع) رسید و به ایشان توهین کرد و گفت: «انت بقرٌ: تو گاو هستی» (العیاذ بالله).

امام (ع) با آرامش ومدارا به او فرمود: من باقر هستم نه بقر. سپس آن شخص به مادر امام نسبت‌های زشتی داد. امام باقر با کمال ادب او را آرام کرد و به بیانی نرم به او پاسخ داد که آنچه می‌گوید زشت و نادرست است.

برخورد امام باقر (ع) با فردی که از روابط نامشروعش سخن گفت

در کتاب فروع کافی، تالیف شیخ کلینی، جلد ۵ در صفحه ۵۴۱ آمده است:

از ابوحمزه ثمالی نقل شده که خدمت امام سجاد (ع) بودیم. شخصی آمد و گفت: من مبتلا به رابطه نامشروع با خانم‌ها هستم.

یک روز زنا می‌کنم و روز بعدش را روزه می‌گیرم و به این ترتیب کفاره زنا را به جا می‌آوردم؟

امام سجاد (ع) فرمود: هیچ چیزی نزد خداوند محبوب‌تر از این نیست که بندگان از او اطاعت کنند و معصیت مرتکب نشوند. زنا نکن و روزه هم نگیر.

ابوحمزه می‌گوید: امام باقر (ع) که در آن‌جا نشسته بود آن مرد را به طرف خود کشید و دستش را گرفت و با اخلاقی نرم و آرام به او فرمود: «عمل دوزخیان را مرتکب می‌شوی و امید وارد شدن به بهشت را داری؟»

سخنی از نهج البلاغه درباره کسانی که به دیگری فحش دادند

در کتاب نهج البلاغة تالیف سید رضی، چاپ اول در قم در صفجه ۳۲۳ آمده است:

در بحبوحه‌ی جنگ صفین، دو نفر از اصحاب امیرالمؤمنین (ع) به اهل شام فحش دادند.

امام (ع) از عملِ ایشان باخبر شد و آن دو نفر را احضار کردند و فرمود:

«من خوش ندارم که شما دشنام دهنده باشید، اما اگر کردارشان را یادآور می‏‌شدید و گمراهی‏‌ها و کار‌های ناشایسته آنان را بر می‌‏شمردید به رفتار درست نزدیک‌تر بود. شما باید به جای دشنام به آن‌ها می‏‌گفتید: بار پروردگارا خون ما و آن‌ها را حفظ کن، بین ما و آن‌ها را اصلاح نما و آنان را از گمراهی به راه راست، هدایت فرما تا آنان که جاهلند حق را بشناسند، و کسانی که ستیزگی و دشمنی با حق می‌‏کنند، دست بردارند و باز گردند.»

شعار سال؛ با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبر آنلاین، تاریخ انتشار: ۲۵ بهمن ۱۳۹۹، کد خبر: ۱۴۸۵۷۰۴، www.khabaronline.ir