شعار سال: در حالی که امسال به خاطر گسترش ویروس کرونا، امتحانات دانش آموزان به صورت آنلاین برگزار می‌شود، آموزش و پرورش، اصرار دارد که استثناءً امتحانات پایه‌های نهم و دوازدهم به صورت حضوری برگزار شود، به دو علت درباره دو پایه:

پایه نهم: این پایه، پایان دوره متوسطه اول است و بر اساس عملکرد دانش آموز در این دوره، او درمی یابد که بهتر است در کدام یک از رشته‌های انسانی، ریاضی، هنر، تجربی و فنی و حرفه‌ای ادامه تحصیل دهد. مشاوران مدرسه نیز بر اساس نمرات این دوره و به ویژه پایه هم به دانش آموز می‌گویند کدام رشته مناسب اوست.

پایه دوازدهم: چون مقرر است که معدل این پایه در کنکور موثر شود، باید امتحانان به صورت حضوری برگزار شود تا صحت آن برای آموزش و پرورش مسجل باشد.

 

درباره این دو دغدغه آموزش و پرورش، دو نکته به ذهن متبادر می‌شود:

۱ - این که این همه در مدارس ما به امتحان و نمره تاکید می‌شود، از آنجا نشأت می‌گیرد که نظام آموزشی ایران خود را خیلی جدی می‌گیرد و فکر می‌کند آموزه‌هایی چنان فاخر و زندگی ساز به دانش آموزان یاد داده است که باید از طریق امتحان، از نهادینه شدن این مفاهیم والا مطمئن باشد چرا که قرار است کودکان و نوجوانان امروز و بزرگسالان فردا، با آنچه در مدرسه آموخته اند، زندگی خود را شکل دهند و جامعه شان را بسازند!

آموزش و پرورش کنونی ایران، دچار توهم "خود مهم بینی" شده است و همین تکبر شکل گرفته در سالیان است که هم نظام آموزشی را از بازنگری اساسی در خود بازداشته و هم فرزندان ایران و نیز خود معلمان را به قربانیان سیستماتیک تبدیل می‌کند.

به صراحت می‌توان گفت آموزش و پرورش، قواعد و مقررات خودساخته‌اش - مثل کتاب‌های واحد برای همه، یا همین سامانه امتحان و نمره را بسان "ایدئولوژی" می‌بیند و همانند مقدسات می‌پندارد! بنابراین می‌کوشد به هر شکل ممکن برای حفظ وضع موجود، چانه زنی کند، کما این که وزیر آموزش و پرورش از همان مهر ۹۹ که کرونا بیداد می‌کرد، تلاش داشت کلاس‌ها حضوری باشد!

مادام که نظام آموزش و پرورش، از برج عاج متوهمانه‌ای که ساخته و هم معلمان و هم دانش آموزان را قربانی خود می‌کند، پایین نیاید و تن به اصلاحات بنیادین ندهد، خروجی آن، در بهترین حالت دانش آموزانی خواهند بود که بهتر از دیگران تست می‌زنند، حال آن که محصول ۱۲ سال زندگی در فضای آموزش و پرورش باید تبدیل شدن به انسان‌هایی با پنج "میم" باشد: "ماهر، مفید، مسرور، مستقل و منعطف".

۲ - اما برای خروج از بحرانی که آموزش و پرورش با اصرار خود مبنی بر حضوری شدن امتحانات پایه‌های نهم و دوازدهم ایجاد کرده و حتی تجمعات اعتراضی متعددی را در کشور سبب شده (که ممکن است فراگیرتر هم بشود)، پیشنهاد‌های زیر می‌تواند عملی شود:

الف) هر چند گفته می‌شود نمره پایه نهم در تعیین رشته تحصیلی موثر است، ولی نکته اینجاست که توصیه رشته تحصیلی از طرف مدرسه به دانش آموز، صرفاً پیشنهاد است و دانش آموز می‌تواند برخلاف توصیه مشاور مدرسه، در رشته‌ای دیگر درس بخواند؛ گویا تنها محدویتی که وجود دارد این است که نمی‌تواند در مدرسه دولتی در رشته‌ای غیر از رشته‌های توصیه شده توسط مدرسه، درس بخواند (مگر در صورت دارا بودن ظرفیت اضافی در مدرسه مورد نظر)؛ لذا می‌توان بدون توجه به نمرات امتحانی و بر اساس شناختی که معلمان و مشاوران و اولیا از دانش آموز دارند، توصیه نامه صادر کرد و عنداللزوم، محدودیت ثبت نامی را برداشت.
در چنین وجهی، الزامی به امتحان حضوری هم نخواهد بود.

ب) طبق قانون، درصدی از معدل پایه دوازدهم، در پذیرش کنکور لحاظ می‌شود، به ویژه آنجا که درصد‌های دو داوطلب کنکور دقیقاً مثل هم باشد.

با توجه به این که در شرایط استثنایی حاضر، ستاد ملی مبارزه با کرونا واجد برخی اختیارات شده -بدان حد که به بانک‌ها تکلیف کرده که قانون چک را موقتا نادیده بگیرند و فعلا چکی را برگشت نزنند- می‌توان از اختیارات این ستاد استفاده کرد و کنکور ۱۴۰۰ را بدون شرط معدل برگزار کرد، درست مانند ده‌ها سال قبل که شرط معدل لحاظ نمی‌شد و مشکلی هم پیش نمی‌آمد.
‌
می‌بینید که اساساً مشکل بزرگ و لاینحلی وجود ندارد که نتوان امتحانات نهم و دوازدهم را غیرحضوری کرد، جر همان مشکل نگاه ایدئولوژیک گونه‌ای که آموزش و پرورش به رویه‌ها و مقررات خود دارد و تصور می‌کند که اگر واوی از آن جابجا شود، آسمان به زمین می‌آید!

امیدواریم که ستاد ملی مبارزه با کرونا، تسلیم خودبزرگ بینی و خود دانای کل بینی آموزش و پرورش نشود و با الزام به غیرحضوری شدن امتحانات نهم و دوازدهم، نگرانی و خطر را از خانواده‌ها و دانش آموزان دور کند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از عصر ایران، تاریخ انتشار: ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۰، کد خبر: ۷۸۲۸۹۲، www.asriran.com