شعار سال: واقعیت مجازی یا Virtual Reality، فناوری جدیدی است که در آن محیط مجازی پیش چشم کاربر قرار می‌گیرد و فرد براساس حرکت سر و بدن، با محیط تعامل و ارتباط برقرار می‌کند. در این فناوری، هدستی روی سر کاربر قرار می‌گیرد و با حرکات بدن کنترل می‌شود. آمار‌ها نشان می‌دهد که بیش از یک میلیون هدست VR در سه ماهه سوم سال ۲۰۱۷ روانه بازار شده و در حال حاضر این تعداد افزایش بسیاری پیدا کرده، زیرا شرکت‌های مختلفی این هدست‌ها را عرضه می‌کنند.

این فناوری جدید اکنون جای خودش را بین مردم باز کرده و اکثر کودکان و نوجوانان را به خود علاقه‌مند کرده است. مانند هر تکنولوژی و فناوری که در کنار مزیت‌هایش معایبی هم دارد، واقعیت مجازی هم از این قاعده مستثنی نیست. اگر شما هم از جمله کسانی هستید که این عینک‌ها را در خانه دارید و فرزندانتان علاقه بسیاری به استفاده از آن دارند.

در ادامه این گزارش با راهکار‌هایی برای کم کردن مضرات این تکنولوژی جدید آشنا می‌شوید:

 

فضای بازی را از وسایل بیهوده و اضافه خالی کنید

هشدار‌های امنیتی تولیدکنندگان هدست‌ها به این نکته که بازی با VR بدون نظارت و در فضا‌های شلوغ، خطرناک است، تاکید دارد. در یکی از صفحات اطلاعات ایمنی این هدست‌ها نوشته شده:" هنگامی که از این هدست‌ها استفاده می‌کنید، نسبت به دنیای واقعی و اطرافتان نابینا می‌شوید. برای محافظت از چشمانتان نباید فقط به سیستم شاپرون اتکا کرد.

مارینتینا گوتسیس، محقق بخش رسانه در دانشگاه کالیفرنیا در این باره گفت:" هر اتفاق بدی را که کنار بگذاریم، کاربران VR که طولانی مدت از این فناوری استفاده می‌کنند، ممکن است بیشتر از دیگران زمین بخورند، ناگهانی سرشان را به جایی بکوبند، دست و پایشان بشکند و آسیب‌هایی جدی به خودشان وارد کنند. اگر کسی طولانی مدت از این هدست‌ها استفاده می‌کند، حتما باید کسی مراقبش باشد. "

در اینجا منظور از پاک کردن و حذف لوازم اضافه از فضای بازی، دور کردن کودکان، حیوانات و دیگر مواردی است که ممکن است مانع باشند، مانند پنکه سقفی.

 

نظارت دقیق روی فعالیت فرزندان

یکی از نگرانی‌هایی که بین پزشکان و خانواده‌ها در استفاده مکرر از این فناوری مشترک است، سلامت چشم‌ها است. مارتین بنکس، استاد اپتومتری در دانشگاه کالیفرنیا روی ادراک بصری در محیط‌های مجازی تحقیق می‌کند در این خصوص گفت که مشکلات متنوعی در این حوزه وجود دارد. استفاده از هدست VR روی رشد چشم‌ها تاثیر دارد و در طولانی مدت فرد به نزدیک بینی دچار می‌شود.

نزدیک بینی مشکلی است که در جهان رو به افزایش است. مطالعات نشان می‌دهد نزدیک بینی در دهه ۱۹۷۰، ۲۵ درصد بوده و در سال ۲۰۰۰ اسن عدد به ۴۰ درصد افزایش پیدا کرد. اکنون میلیون‌ها بزرگسال در دسته افراد نزدیک بین شدید قرار دارند. بنکس در ادامه گفت: "نگاه کردن به دستگاه‌های هوشمند مثل تبلت‌ها و تلفن‌های همراه در بروز بیشتر این مشکل موثر است و باعث افزایش ابتلا به نزدیک بینی می‌شود و این مشکل با استفاده از واقعیت مجازی بدتر هم خواهد شد. "

 

بروز بیماری‌های حرکتی

خستگی چشم، سر درد و گاهی اوقات حالت تهوع از مشکلاتی است که برای افرادی که از واقعیت مجازی استفاده می‌کنند، رخ می‌دهد. پزشکان می‌گویند این مشکلات به دلیل تاثیر VR بر ارتباط بین چشم و مغز به وجود می‌آید. در دنیای واقعی، چشم در حالت طبیعی همگرا است و روی یک نقطه در فضا تمرکز می‌کند و مغز که به اینکار عادت دارد دو واکنش را باهم ترکیب می‌کند، اما هنگام استفاده از واقعیت مجازی، چشم این دو مورد را از هم تفکیک می‌کند و مغز گیج و سردرگم می‌شود. استفاده از واقعیت مجازی ارتباط بین چشم و مغز را مختل می‌کند.

والتر گرینلیف که یک عصب شناس رفتاری است و بیش از ۳۰ سال است که فناوری VR را مطالعه می‌کند، او در این باره گفت:" در محیط مجازی، نوع نگاه و ارتباط برقرار کردن تغییر پیدا می‌کند، چیزی که در هدست‌ها به نظر می‌رسد از ما دور باشد، فقط چند سانتی متر از چشم فاصله دارد. این موضوع در علم، مغایرت تطابق دید دو چشمی نام دارد و هنوز میزان جدی بودن آن مشخص نیست. "

وی در ادامه گفت که ما وقتی به تلفن همراه نگاه می‌کنم گهگاهی هم به محیط اطراف نگاه می‌اندازیم که همین موضوع تاثیر مخرب این وسایل روی چشم را کاهش می‌دهد، اما هدست‌ها فرد را در دنیای مجازی غرق می‌کند.

 

زمان مناسب برای استفاده از فناوری VR چقدر است؟

تولیدکنندگان این فناوری‌ها می‌گویند که افرادی که از VR استفاده می‌کنند باید ۱۰ تا ۱۵ دقیقه پس از هر ۳۰ دقیقه استفاده از VR استراحت کنند، اما گوتسیس می‌گوید این پیشنهاد پایه علمی ندارد. تحقیقات کمی درباره دستگاه‌هایی که در بازار هستند انجام شده و همین موضوع هم باعث به وجود آمدن مشکل در هنگام مواجهه افراد با این فناوری می‌شود. کیفیت بازی‌های واقعیت مجازی در شکل واکنش ما به آن نیز نقش دارد. در برخی از دستگاه ها، محتوای بازی باکیفیت ساخته نشده، اشیای داخل بازی دوبینی ایجاد می‌کنند، خیلی سریع حرکت می‌کنند یا به کاربر خیلی نزدیک می‌شوند که همه این موارد باعث خستگی و فشار به چشم می‌شود. به یاد داشته باشید هر زمان که چشمتان درد گرفت، باید بازی را متوقف کنید.

گوتسیس در این باره هشدار داد که بیماری‌های چشمی نتیجه خستگی و فشار روی چشم هستند که ناگهانی رخ می‌دهند و همه کسانی که طولانی مدت از هر فناوری خصوصا VR استفاده می‌کنند، اگر احساس چشم درد داشتند باید نگاه به این دستگاه‌ها را متوقف کنند.

کارشناسان می‌گیوند که فقط چشم‌ها در معرض آسیب نیستند و صدای بلند هم باعث ایجاد آسیب‌هایی جبران ناپذیر برای گوش و شنوایی فرد شوند. سازندگان پلی استیشن می‌گویند: "با گذشت زمان صدای بلند برای گوش عادی می‌شود و همین موضوع نشانه‌ای از آسیب شنوایی و گوش است. "

افرادی که دارای بیماری‌های زمینه‌ای هستند، افرادی را که در بدنشان دستگاه‌هایی مانند باتری قلب و سمعک نصب شده و یا کسانی که مبتلا به صرع هستند و سابقه تشنج و غش کردن دارند، صدای بلند هدست‌ها می‌تواند باعث حمله عصبی بشود. این موضوع در افرادی که کمتر از ۲۰ سال سن دارند هم شایع است و این افراد حتی بدون بیماری زمینه‌ای هم این مشکل را تجربه کرده و دچار حمله عصبی می‌شوند. حتی استفاده از یک هدست مشترک می‌تواند زمینه ساز بیماری‌های مسری، عفونت‌ها و حتی تحریک پوست شود.

 

خطر VR برای کودکان بیشتر از بزرگسالان

گوتسیس می‌گوید که خانواده‌هایی که فرزندان خردسال دارند باید در استفاده از فرزندانشان از واقعیت مجازی محتاط باشند و آن‌ها را کنترل کنند. والدین باید با فرزندانشان صحبت کنند و به آن‌ها درباره مضرات این تکنولوژی برای آن‌ها توضیح بدهند. هرچقدر کودک سن کمتری داشته باشد، میزان استفاده از این فناوری نیز برای او باید کمتر باشد. کودکان ممکن است مشکلات و ناراحتی‌هایی که در استفاده طولانی مدت از VR برایشان ایجاد می‌شود را متوجه نباشند و به همین دلیل خانواده‌ها نباید اجازه بدهند کودکانشان زیاد در معرض این بازی‌ها قرار بگیرند.

 

لزوم آگاهی والدین درباره VR

تولیدکنندگان اصلی این هدست‌ها اعلام کردند که استفاده از این دستگاه برای کودکان زیر ۱۳ سال مناسب نیست. پلی استیشن ۱۲ سال به بالا البته HTC Vive سن خاصی را اعلام نکرده و فقط به نوشتن جمله این دستگاه باری کودکان ساخته نشده، بسنده کرده اند. Google Cardboard هیچ محدودیتی سنی ندارد و سازندگان معتقدند نباید کودکان بدون نظارت والدین از آن استفاده کنند. بزرگسالان هم در معرض آسیب و مشکلات ناشی از این فناوری هستند و این هشدار‌ها فقط برای کودکان و نوجوانان صادر نشده است.

حتی محتوایی که در این محیط مجازی ارائه می‌شوند هم می‌توانند روی ذهن و رفتار کاربران تاثیرگذار باشند. اگر محتوا مناسب، باکیفیت، سرگرم کننده، آموزشی و یا الهام بخش باشد نکته‌ای مثبت هستند، اما باز هم در استفاده طولانی مدت از آن باید محتاط بود.

کودکان نمی‌توانند بین محیط واقعی و محیط مجازی تفاوت‌های اساسی قائل شوند و همین موضوع هم باعث می‌شود که بیشترین تاثیر مخرب فناوری‌های جدید متوجه این گروه باشد. خانواده‌ها باید استفاده فرزندانشان از فناوری‌های نو را در هر سنی کنترل کنند، محتوا را مناسب با سن آن‌ها انتخاب کنند و اجازه استفاده طولانی مدت از این دستگاه‌ها را به آن‌ها ندهند.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ انتشار:۹ شهریور ۱۴۰۰، کدخبر: ۷۸۷۴۷۷۲، www.yjc.news