این اقتصاددان تصریح کرد: خوزستان بزرگترین تولید کننده گندم، شکر و صیفی جات است اگر سدهای برق ابی خوزستان که در زمان اوج مصرف به کار گرفته میشوند نبودند، برق بسیاری از مناطق کشور قطع میشد. خانه های بسیاری در زمستان گرم است زیرا پالایشگاه گاز بید بلند در شرق خوزستان است این استان تنها منطقه ای در ایران است که پتانسیل تبدیل شدن به یک کشور ثروتنمد را دارد. بنا بر این شرایط این منطقه برای ایران و بیگانگان اهمیت کلیدی و استراتژیک دارد. شاید یادآوری این واقعیت تاریخی بی مورد نباشد که رضاشاه علی‌رغم تمامی قدرت و قلدری که داشت تا سال ۱۳۱۳ نمی‌توانست بدون نظر مقامات شرکت نفت ایران و انگلیس استاندار خوزستان را تعیین کند.

وی ادامه داد: در طول سالهای پس از انقلاب هم استانداران خوزستان به عنوان نمایندگان دولت جز در مقاطعی کوتاه افراد با لیاقت و توانمندی نبوده‌اند و گویی عمدی در این کار وجود داشته است در حالیکه برای استخراج نفت تالاب هویزه را خشک کردند که نصیب مردم خوزستان تنها ریزگردها شدند. در سه سال آینده وزارت نفت میخواهد هفتصد هزار بشکه در روز از غرب کارون تولید نفت داشته باشد و به جای اینکه ارزش افزوده و اشتغال با ساخت پالایشگاه خوزستان در منطقه آزاد اروند و استفاده از تولیدات جانبی آن برای واحدهای پتروشیمی مخالفت می‌کند.

این اقتصاد دان افزود: استاندار خوزستان پیگیر این مسائل هستند و نمایندگان استان در مجلس نیز فشار زیادی می اورند، ولی نمایندگان استان خوزستان اصولا از چنین مسائلی سر در نمی اوردند به طوریکه هیچ نماینده خوزستان به چهره ملی تبدیل نشده است و باکی از این موضوع ندارند در حالیکه در سایر استان‌ها استانداران بسیار پیگیر این مسائل هستند و نمایندگان استان خوزستان هم که از چنین مسائلی سر در نمی آورند. در الگوی کشت طرح مقام معظم رهبری اختصاص شصت هزار هکتار به کشت چغندر قند پاییزه اختصاص پیدا کرده و قرار است که پنج کارخانه قند در شمال خوزستان ساخته شود.

وی در گفتگو با الف ادامه داد: وزیر صنعت و معدن و تجارت به جای اینکه ستادی برای این طرح بزرگ ملی در وزارتخانه تشکیل دهد انجام چنین پروژه سنگینی که میتواند هزاران شغل در منطقه ایجاد کند را به سازمان صنایع خوزستان واگذار کرده است یعنی سازمانی که نه دارای توان کارشناسی کافی است و نه درک عمیقی از مسئله دارد، نتیجه اینکه نه استاندار و نه نمایند گان مجلس خوزستان پیگیر این موضوع نیستند. در صورتیکه این طرح یک طرح ملی است مانند طرح توسعه نیشکر و صنایع جانبی. اگر نیاز به قانون نداشته باشد حداقل نگاهی ملی و فرا استانی را می طلبد. مدیران استانی اصولا توان درک این گونه مسائل را که جنبه ملی دارند را ندارند.

آرمان به علت‌های مهاجرت استان خوزستان اشاره کرد و گفت: به علت ساخته نشدن راه‌آهن اصفهان به اهواز که مطالعات آن بیش از انقلاب انجام شده بود، سنگ آهن مورد نیاز فولاد خوزستان با کامیون به این استان حمل میشود. استان ارتباط ریلی با شرق و مرکز کشور ندارد در حالیکه استان‌های آذربایجان شرقی و غربی، خراسان، اصفهان و فارس که اهمیت بسیار کمتری از خوزستان دارند یا دارای ازاد راه‌ها هستند یا در حال ساخت آن هستند در حالیکه مدیریت استان خوزستان علی رغم مصوبه هئیت دولت حتی نتوانسته ادامه آزاد راه اهواز و اندیشمک به طول کمی یعنی ۱۲۰ کیلومتر را عملیاتی کند و گویی این مسائل ارتباطی با آنان ندارد.

وی ادامه داد: به هرحال هیچ کس در این استان فلک زده به فکر مردم نیست و نتیجه اینکه میل به مهاجرت از خوزستان شدیدا در حال افزایش است و مدیریت از هم پاشیده شهرداری اهواز پایتخت اقتصادی ایران را همچنان به صورت ویرانه ای نگاه داشته که مایه شرمساری مهمانان خارجی که برای فعالیت های اقتصادی به این استان مسافرت میکنند، است. از این دست مسائل دررابطه با این استان استراتژیک بسیار زیاد بوده و بسیار مهم است که نهادها و وزارت کشور در این موضوع بسیار مهم که میتواند پیامدهای ناگوار امنیتی به دنبال داشته باشد از خود حرکتی نشان دهند.

این اقتصاددان همچنین در مورد سیل اخیر خوزستان اظهار داشت: سیل استان خوزستان به علت قرارگرفتن چهار رودخانه اصلی و جریان داشتن بیش از یک سوم آبهای جاری کشور در رودخانه‌های کارون، دز، کرخه و مارون است که در گذشته نیز امر رایجی بود که بیشترین و خسارت بارترین سیل در این استان در زمستان ۱۳۴۷ اتفاق افتاد.

وی تصریح کرد: سیل اخیری که در خوزستان آمد، خسارت‌های چندهزار میلیارد ریالی به دنبال داشت که امکان جلوگیری از آن بود. این سیل علیرغم بارندگی بسیار شدیدی که در حوزه‌های کارون و کرخه داشت اما هیچ اتفاقی در پایین دست آن سدها نیفتاد چراکه علاوه بر سد شهید عباسپور که بیش از انقلاب بر روی رودخانه کارون ساخته شد، ۴ سد دیگر به نام‌های مسجد سلیمان، کارون ۳ و کارون ۴ و سد بسیار بزرگ گتوند نیز بر روی این رودخانه ساخته شده است.

این کارشناس سدسازی ادامه داد: همچنین عده‌ای از کارشناسان بر این باور بودند که ساخت سد بر روی رودخانه کرخه که رودخانه وحشی نامیده میشود و دارای سیلاب‌های سنگینی است، نمی توانست ساخته شود ولی با اصرار رئیس‌جمهور دوره سازندگی از اهمیت این سد در بعد نظامی بدین معنا که با توجه به خاطره جنگ تحمیلی و پیشروی ارتش عراق در شمال خوزستان و قرار گرفتن آنها در نزدیک دزفول استفاده شد، با ساختن این سد عملا امکان عبور نیروه‌های نظامی وجود ندارد و هم با کنترل سیلاب‌های ویرانگر بزرگترین سد مخزنی ایران و برق ابی ساخته شد.

آرمان افزود: در طول سیل فروردین‌ماه سال جاری در پایین دست رودخانه‌های کارون و کرخه هیچ اتفاقی نیفتاد و سیلاب‌ها که می‌توانستند بسیار ویران کننده تر از سیل ناشی طغیان رودخانه دز باشند جلوگیری شد. بر پایه مطالعاتی که کارشناسان و مشاوران آمریکایی در دهه ۶۰ میلادی سده گذشته انجام دادند، ساخت سدهای دیگری نیز به منظور تولید برق و جلوگیری از سیلاب در نظر گرفته شده بود که یکی از آنها سد بختیاری در بالا دست سد فعلی دز که حدود ۵۰ سال پیش توسط شرکت‌های آمریکایی و ایتالیایی ساخته شد. در صورت ساخته شدن این سد با ارتفاع ۳۱۵ متر بلندترین سد جهان به حساب می‌آید.

وی ادامه داد: میزان تولید برق آن ۳۰۰۰ هزار مگاوات برآورد شده است که صرفه جویی ارزی ناشی از اجرای آن با احتساب قیمت فعلی نفت چیزی حدود ۶۰۰ میلیون دلار در سال است. این سد دارای بزرگترین حجم ذخیره آب پس از سد کرخه در ایران و از نظر تولید برق یکی از بزرگترین سدهای برق‌ابی جهان است. در طول دوران سازندگی علی‌رغم اصرار رئیس جمهور وقت به علت پیچیدگی‌های فنی این سد عملیات اجرایی آن آغاز نشد و در دوران دولت‌های هفتم و هشتم هم به علت ضعف مدیریت آقای بیطرف وزیر وقت نیرو هیچ کاری انجام نشد.

آرمان به ضعف‌های دولت یازدهم در وزارت نیرو اشاره کرد و گفت: در دولتهای نهم و دهم هم که دارای اندیشه ضد توسعه‌ای بودند، انتظار چنین کاری نمی‌رفت و کسی هم به آن دولت‌ها در این رابطه امیدی نبسته بود. با سر کار آمدن دولت یازدهم فردی را برای این وزارتخانه در نظر گرفتند که توانایی‌های او به هیچ وجه در حد وزارتخانه بزرگ و استراتژیکی مثل نیرو نبود. ایشان با مطرح کردن مسائل کودکانه و غیرعلمی ساخت سد در ایران را غیرضروری دانستند و حتی اخیرا در مصاحبه‌ای با روزنامه اعتماد علنا اعلام کردند که ما نه سد جدید می‌سازیم و نه نیروگاه جدید، طبیعی است که با ساخت سد بختیاری که میتوانست مانع سیلاب اخیر شود مخالفت کرد، پس از آنکه کارشناسان به دولت یازدهم گفتند ساخت این سد غیرقابل اجتناب است چراکه دریاچه سد دز فعلی با رسوبات پر شده است و باید سد بختیاری به هر صورت اجرا شود و وزیر نیرو که اصولا با سدسازی میانه ای ندارد با عنوان کردن اینکه جریان آب در رودخانه دز به علت خشکسالی پانزده ساله کاهش پیدا کرده است ارتفاع این سد و در نتیجه مخزن سد کاهش یابد که چنین امری منجر به کاهش ظرفیت تولید برق سد از ۳ هزار مگاوات به کمتر از هزار مگاوات میشود علاوه بر آن میزان ذخیره آب که برای پایین دست بسیار ضروری است شدیدا کاهش پیدا میکند.

وی ادامه داد: البته این تنها بهانه ای بود تا ایشان مخالفت خود را با فعالیت های سازندگی در دولت یازدهم نشان دهند و به طریقی با حرکت در جهت مخالف سیاست‌های دولت و اهداف سیاست اقتصاد مقاومتی چوب لای چرخ دولت بگذارند و به عبارتی دولت اقای روحانی را غیر کارا جلوه دهد.

این کارشناس مسائل سدسازی تاکید کرد: البته حتی با این وضع هیچ کار عملیاتی برای این سد نشده است، به همین خاطر سازمان آب و برق خوزستان پیشنهاد کرد حال که سد بختیاری ساخته نمی شود اجازه دهند ارتفاع سد دز فعلی افزایش پیدا کند. چنانکه در افق ۱۴۰۴ دریاچه سد فعلی دز کاملا پر خواهد شد.

آرمان در گفتگوی خود با الف به خسارت هایی که وزارت نیرو به اقتصاد کشور در این دوسال و نیم اخیر اشاره کرد و گفت: به هر حال خسارت هایی که به ساختارهای زیربنایی کشور وارد شده قابل کتمان نیست و اگر تشکیلاتی مسنجمی وجود داشت، وزیر نیرو حتما باید محاکمه می شد یا حداقل خود استعفا می داد.

رویکرد جناب چیت چیان با مقوله سدسازی به عدم ساخت سد بختیاری پایان نمی یابد، چرا که ایشان ساخت ۶ سد جدید بر روی رودخانه کارون را و بهانه هایی مثل کمبود آب و خشکسالی می آورد.؛ حتی ساخت سدهایی که ۶۰ درصد پیشرفت فیزیکی هم داشته اند را نیز متوقف کرده است. حال اینکه هزینه های صورت گرفته در سالهای گذشته به کجا خواهند رفت نامشخص است.

این اقتصاددان خاطرنشان کرد: آقای وزیر نیرو که کمترین اطلاعی از کار خود ندارد و در زمان سیل اخیر خوزستان گفته است که با ذخیره سازی آب در سد کرخه نگرانی از کمبود آب برای چندسال وجود نخواهد داشت، خود معمای دیگری است .

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از جامعه خبری تحلیلی الف، تاریخ انتشار: سه شنبه 31 فروردین 1395، کدخبر: 346519، www.alef.ir