شعار سال: دولت سیزدهم با شروع کارش به سراغ وزارت خارجه رفت تا با استفاده از نیرو‌های تازه نفس، کار‌ها را به دست بگیرد. دیپلمات‌ها این روز‌ها کار سختی را در پیش دارند، تحریم‌ها علیه ایران کماکان پابرجاست و مذاکراتی که از دولت قبلی به جا مانده بر دوش دولت سیزدهم افتاده است و همین امر استفاده از تجارت تیم پیشین وزارت خارجه را بیش از قبل کرده است. با این حال به نظر می‌رسد عباس عراقچی تنها کسی است که به تیم تازه نفس دولت رییسی راه یافته تا در سایه دیگر چهره ها، به کارش ادامه دهد و البته جای خود را به علی باقری کنی، داده که معاون سیاسی وزارت امور خارجه ایران شده و قرار است ریش و قیچی گفتگو‌های وین را به دست بگیرد. باقری کنی برخلاف عراقچی که عضو اساسی در مذاکرات برجام بود، از منتقدان این توافق بود. باقری کنی زمانی که سعید جلیلی به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی مذاکرات هسته‌ای را هدایت می‌کرد، از اعضای هیات مذاکره کننده ایران بود.

 با نوذر شفیعی کارشناس مسائل بین الملل در مورد آینده مذاکرات وین و برجام با تیم تازه دیپلماسی کشورمان به گفتگو نشسته ایم:



با حضور علی باقری کنی به عنوان کسی که در صورت از سر گیری مذاکرات به وین خواهد رفت، ما احتمالا شاهد تحولاتی خواهیم بود. او امکان و توان هدایت مذاکرات را در این مرحله مانند عباس عراقچی دارد؟

دیپلماسی دو وجه دارد. یکی روشی است که آن را به انجام می‌رساند و دیگری یک هنر. روش سیاست خارجی ساختار مشخصی دارد. در ساختار کلی جمهوری اسلامی شورای امنیت ملی تصمیمات را اتخاذ می‌کند و به وسیله سیاست خارجی اجرایی می‌شود. در این رویه اقای عراقچی و باقری کنی با یکدیگر خیلی تفاوتی نخواهند داشت. اما آنجایی که هنور سیاست خارجی است، آنجا ممکن است قابلیت‌های افراد متفاوت باشد. اما قضاوت بر سر اینکه قابلیت کدام یک بیشتر است دشوار خواهد بود. تجربه اقای باقری کنی هم کم نیست و به هر حال ایشان در مدت‌های زیادی پابه پای اقای عراقچی در اجرای برجام پیش می‌رفتند.

از نظر مقبولیت بین المللی چطور؟ چون عباس عراقچی در این سال‌ها توانسته بود خود را به عنوان یک مذاکره کننده ارشد جا بیندازد. ایا برای باقری کنی هم به سرعت این اتفاق رخ خواهد داد؟

اصولا اقای باقری یا عراقچی، به خاطر نقششان شناخته می‌شوند. یعنی جامعه بین الملل با نقش آن‌ها سروکار دارد. مشخص نیست که جامعه بین المللی به عنوان فرد برای عراقچی جایگاه برجسته تری را اختصاص دهد. برای آن‌ها نقشی که افراد برعهده دارند دارای اهمیت است. برای آن‌ها هر دو معاون وزیرخارجه ایران و مسئول دیپلماسی ایران هستند. موضوعات و مسیر‌هایی که این دو با طرف مقابل صحبت می‌کنند، توسط ساختار و شورای امنیت ملی مشخص شده است. از این نظر خیلی ویژگی‌های شخصیتی افراد اهمیتی ندارد و بر اساس همین موضوع جلو می‌روند.

موضوعی که در مورد باقری کنی مطرح می‌شود این است که او از منتقدان توافقی است که در سال ۲۰۱۵ بین ایران و ۵+۱ انجام گرفته. حالا او احتمالا در شرایطی که ایران به میز مذاکرات برگردد، باید از همان توافق دفاع کند. رویکرد او چه اثری بر گفتگو‌ها خواهد داشت؟

یک وقت کسی مخالف است و یک وقت کسی منتقد است. کنی منتقد به حساب می‌آید و نقد‌هایی به توافق هسته‌ای و برخی از مفاد آن و الگوی آن ممکن است بوده باشد. الان در چنین موقعیتی او می‌تواند مسیری که مد نظرش است را در مسیر درست که خودش تشخیص می‌دهد، پیش ببرد. اما همانطور که قبلا هم گفتم او در تصمیم گیری‌ها قطعا تاثیر دارد، اما تصمیم گیرنده اصلی در مورد روند مذاکرات و خواسته‌هایی که ایران مطرح می‌کند، نیست.

اقای باقری کنی موظف است تصمیمات نظام را اجرایی کند. اما در خلال اجرای تصمیم‌ها می‌تواند نظرات خود را و انتقاداتش را مطرح کرده و پیگیری کند و خروجی که از این تصمیم گیری‌ها بیرون میاید، ماحصل تصمیمات مختلف این افراد است؛ بنابراین اقای باقری در مرحله اجرا دچار تعارض نخواهد شد.

به اقای عراقچی برگردیم. ایا او کماکان نقش اساسی در مذاکرات خواهد داشت یا اصلا در تیمی که قرار است به وین در زمان مناسب فرستاده شود، می‌پیوندد؟

ممکن است. البته این که به صورت نمادین بماند یا جایگاهی داشته باشد، نه. اما قطعا از تجربیاتش استفاده خواهد شد مگر اینکه خودش مایل نباشد. دولت سیزدهم بی میل نیست که از تجربیات دولت قبل استفاده کند و این به سودش است. این فقط، اما در حد استفاده از تجربیات دیگران است. اینکه تا چه اندازه در مراحل مختلف گفتگو‌ها این تجربیات به کار برود بسته به تصمیمات کل نظام و دولت دارد که باید منتظر ماند و دید که ایا مثلا تجربیات اقای عراقچی که از ابتدا در جریان برجام و گفتگو‌ها بوده، برای دولت سیزدهم راهگشا خواهد بود یا دولت اقای رییسی تصمیم دارد تا راه خود را برود.

 

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبر آنلاین، تاریخ انتشار: ۱۵ مهر ۱۴۰۰، کد خبر: ۱۵۶۱۷۵۲، www.khabaronline.ir