در این مطلب به توضیح حسادت و راه های مقابله با آن اشاره هایی می شود.

حسادت واکنش هیجانی است که از قریب دوسالگی آغاز می شود وبا رشد کودک، ممکن است تا بزرگسالی ادامه یابد. حسادت ژنتیکی نیست بلکه آموختنی است و خانواده ای که دائم در حال قیاس کردن خود، زندگی و فرزندانشان با دیگران هستند، فقط کودکانی حسود تربیت می کنند. خانواده ها برای مقابله با حسادت می توانند با ارضای نیازهای عاطفی و محبت به فرزندانشان مانع ایجاد کمبودهای عاطفی و نیازهای معنوی برآورده نشده ی آنان شوند.

حسادت یک واکنش است. کودک در برابر دریافت های خود از محیط و اطرافیان، رفتارهایی را بروز می دهد که نشان دهنده ی احوال درونی اوست. بعضی از این رفتارها تا بزرگسالی نیز باقی می ماند، مثلا «قهرکردن » یکی از این رفتارهای کودکانه است که تا بزرگسالی ادامه می یابد. «حسادت» پاسخ طبیعی کودک است که به محرک های خاصی داده می شود. اغلب زمانی که او احساس می کند چیز ارزشمند و مهمی مثل عاطفه ی پدرو مادر یا محبت اطرافیان را نسبت به خود از دست داده گمان می کند در موقعیت خطر قرار گرفته است، بنابراین دچار ترس می شود و طبیعی است که برای حفظ موقعیت خود به رفتارهایی دست بزند.

یکی از زمینه ای رشد حسادت، رقابت و چشم و هم چشمی میان فرزندان است.

* بد نیست بدانید:

• اولین فرزند نسبت به کودکان بعدی حسادت بیشتری از خود نشان می دهد.

• در خانواده هایی که ۲ یا ۳ فرزند دارند حسادت بیشتری نسبت به خانواده های پرجمعیت به چشم می خورد.

• حسادت در میان فرزندانی که پدر و مادرشان شدیدا نگران و مواظب آنها هستند بیشتر وجود دارد تا کودکانی که والدینشان توجه کمتری به آنها نشان می دهند.

• حسادت در روابط بین دو دختر بیشتر از روابط بین دو پسر و یا میان پسر و دختر وجود دارد.

• دختران بیش از پسران و بچه های باهوش بیش از سایر بچه ها حسادت می کنند.

البته بیش از هر چیز، برخوردهای تبعیض آمیز پدر و مادر یکی از اساسی ترین عوامل ایجاد حسادت است. از سایر عوامل نیز می توان به تولد کودک دوم، مقایسه میان فرزندان یا میان فرزند خود و فرزند دیگری، تفاوت سنی میان فرزندان یک خانواده، تضاد میان والدین و احساس محرومیت از سوی کودک اشاره کرد.

* آنچه نباید انجام داد:

• به خاطر فرزند دوم از کودک اول غفلت نکنید.

• کودکتان را با فرزند دیگر یا کودک دیگری مقایسه نکنید.

• هرگز او را بخاطر بروز حسادت، سرزنش یا تنبیه نکنید و باعث بروز حسادتش نشوید.

• رفتارهای مثبتش را نادیده نگیرید.

• دستور ندهید که کسی را دوست داشته باشد یا به کسی محبت بکند.

• هنگامی که میان او و خواهر یا برادر کوچکش نزاعی رخ می دهد فرزند بزرگتر را بازجویی نکنید. حتی المقدور در دعوای آن ها دخالت نکنید و به دفاع از یکی از آ ن ها نپردازید.

• اگر خودتان دچار حسادت باشید ناگزیر الگوی فرزندتان خواهید بود، بنابراین در حضور کودک از بدگویی و ابراز حسادت نسبت به دیگران خودداری کنید .

* چه باید کرد:

• به شخصیت او احترام بگذارید. با دادن مسوولیت و ایجاد زمینه ی مشارکت او را با خود همراه کنید. او باید احساس کند که نه تنها به جایگاه او آسیبی نرسیده بلکه نقش پررنگ تری نیز پیدا کرده است؛ به این ترتیب از حسادت او کاسته می شود.

• اجازه دهید حسادتش را به راحتی بروز دهد؛ مثلا اگر گفت که خیلی از برادرش متنفر است و از او بدش می آید، شما می توانید او را نوازش کنید ممکن است او نوازش شما را با بد خلقی رد کند، در این صورت شما ناراحت نشوید و به محبت ورزیدن ادامه دهید.

• زمینه ی ابزار دوستی و محبت به دیگران را برایش فراهم آورید؛ مثلا به جای آن که به او بگویید: اگر می خواهی با دوستت بازی کنی باید توهم اسباب بازی هایت را به دوستت بدهی! می توانید بگویید: اگر موقع بازی اسباب بازی هایت خراب شد اصلا مهم نیست؛ به جای آن، تو توانستی یک دوست پیدا کنی که هروقت خواستید با هم بازی کنید.

• با او هم بازی شوید و گاهی از او بخواهید نقش پدر یا مادر را بر عهده بگیرد. سعی کنید رفتارهای او را در بازی زیر نظر بگیرید. کودکان در بازی یا مانند والدین خود رفتارمی کنند یا جوری ایفای نقش می کنند که دوست دارند پدر و مادرشان آن گونه باشند. شما در این بازی می توانید نقش فرزندی حسود را بازی کنید.

• به جای مقایسه کردن او به رفتارهای خوبش امتیاز بدهید و او را تشویق کنید. سعی کنید تفسیر مثبتی از رفتار منفی او ارائه بدهید و آهسته آهسته به سمت رفتارهای مثبت هدایتش کنید.

• تا می توانید از توصیه های کلامی پرهیز کنید. برای شناخت و اصلاح رفتارهایش باید با او بیشتر بازی کنید تا هم بتوانید بر روی کودک تأثیر بگذارید و هم رفتارهای خودتان را درست کنید.

* لذت هدیه دادن را به او بچشانید.

حسادت به وسایل و اسباب بازیهای دیگران ساده‌ترین و رایج‌ترین نوع حسادتهای کودکانه است که ممکن است بارها با آن روبرو شده باشید. مینا از مدرسه بر می‌گردد و به مادرش می‌گوید که کفش همکلاسی اش سارا خیلی زیبا بوده و او هم از همان کفشها می‌خواهد. علی از پدرش می‌خواهد که برایش پلی استیشن بخرد چون پسر همسایه هم از این بازیها دارد. ممکن است والدین تسلیم خواسته‌های جزیی کودک شوند اما گاهی ممکن است واقعا از عهده تهیه چنین وسایلی برنیایند و آن وقت چه باید کرد؟

اگر شما به کودک تان پس انداز کردن را یاد بدهید می‌توانید به او کمک کنید تا با پول تو جیبی و یا عیدی‌های خودش اسباب بازیها و لباسهای مورد علاقه‌اش را تهیه کند. در ضمن می‌توانید به او نشان دهید که با گذشتن از بعضی خواسته‌های خودش می‌تواند به کسانی که مشکلاتی دارند کمک کند و احساس خوشایندی از این کمک به دیگران پیدا کند و آنوقت می‌فهمد که اگر چه او کفش مورد علاقه‌اش را که گران قیمت بود نخریده اما در عوض به دوست دیگرش که لباس گرم نداشته کتی هدیه داده که او را گرم نگه می‌دارد.

آنوقت است که حس قدردانی جای احساس حسادت را در وجود فرزندتان خواهد گرفت. در این حالت کودک شما کم کم متوجه می‌شود که حق انتخاب دارد. می‌تواند هر روز چشم به وسایل دیگران بدوزد و حسرت داشتنشان را بخورد یا اینکه به آنچه ضروری است بسنده کند و از هدیه دادن به دیگران لذت ببرد.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از پایگاه خبری دز نیوز، تاریخ انتشار: جمعه 1 مرداد 1395، کدخبر: 251125، www.deznews.net