شعار سال: بودجه ۱۴۰۱ در بیست‌ویکمین روز آذرماه تقدیم مجلس شد و با گذشت زمانی کوتاه، صدای انتقاد نمایندگان مناطق محروم از میزان اعتبار درنظر گرفته شده برای این مناطق بلند شد، چرا که کاهش یا حذف بودجه مرتبط با مناطق محروم نه‌تن‌ها می‌تواند از نظر اقتصادی عقب‌ماندگی‌های بیشتری را رقم بزند بلکه شرایط زیست اجتماعی در مناطق محروم نیز دستخوش تغییرات منفی خواهد شد.
معین‌الدین سعیدی، نماینده چابهار در مجلس جزو نخستین نمایندگانی بود که نسبت به تغییرات اعمال شده درباره بودجه مناطق محروم در لایحه پیشنهادی ۱۴۰۱، زبان به انتقاد گشود و نسبت به حذف و کاهش بودجه‌های مربوط به استان سیستان و بلوچستان ابراز نگرانی کرد.

 

براساس گفته این نماینده مجلس «برخی مسئولان ازجمله رئیس سازمان برنامه و بودجه شعار بودجه انقباضی و ریاضت اقتصادی داشتند که اتفاقا این ریاضت را فقط شامل پروژه‌های عمرانی در مناطق محروم کرده‌اند. گویا زور دوستان سازمان برنامه به ما مناطق محروم می‌رسد و اگر حریتی داشتند باید جلوی افزایش اعتبارات نهاد‌های ویژه را می‌گرفتند.»

این نماینده مجلس معتقد است که باید بیشترین افزایش اعتبارات در حوزه بودجه مناطق محروم باشد، اما افزایش اعتباری اتفاق نیفتاده است.

در طرف مقابل، حیدرعلی نوری، مشاور و دبیر ستاد بودجه در لایحه بودجه۱۴۰۱ معتقد است سهم مناطق محروم در بودجه نادیده گرفته نشده است. او پیش از این به بعضی انتقاد‌ها نسبت به بودجه پاسخ داده بود و به‌طور مشخص درباره مشکلات مناطق محروم گفته بود: در احکام تبصره‌های لایحه بودجه۱۴۰۱ پنج واحد از مالیات واحد‌های تولیدی و واحد‌های صنفی کاهش داده شده است، در حوزه حقوق و دستمزد نیز میزان معافیت از مالیات برای حقوق‌های تا سطح ۵میلیون تومان در ماه معاف از مالیات است، این‌ها علاوه بر بخشودگی مالیات واحد‌های تولیدی مناطق محروم که قانون خاص دارد، در مبحث سهم فروش نفت نسبت به سال۱۴۰۰ از ۳درصد رشد برخوردار است و در مبحث منابع مالی یعنی چاپ اوراق بالغ بر ۳۰درصد کاهش داده شده است؛ لذا رویکرد بودجه ۱۴۰۱ در مبحث منابع، توجه به تولید، حقوق‌های سطح پایین و مناطق محروم است. در مبحث مصارف نیز اعتبارات هزینه‌ای در سال۱۴۰۱ تنها ۵درصد رشد دارد و اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای و عمرانی ۴۳درصد افزایش و مبحث مالی ۱۵درصد کاهش دارد؛ لذا توجه دولت به کاهش هزینه‌ها، افزایش سرمایه‌گذاری برای آبادانی کشور و رفع محرومیت‌های مناطق کمتر برخوردار است.

تکرار انتقاد از بودجه مناطق محروم
البته انتقاد از بودجه مناطق محروم اتفاق تازه‌ای نیست. با تکیه بر اطلاعات مطرح شده از سوی نمایندگان مجلس باید گفت که در لایحه بودجه ۱۴۰۱، نزدیک به ۲۰ هزار میلیارد تومان برای محرومیت‌زدایی درنظر گرفته شد.
هر چند اختصاص این بودجه برای رفع محرومیت بسیار مورد توجه قرار گرفت، اما اهالی خانه ملت هرازگاهی نسبت به تخصیص نیافتن این بودجه گله داشتند.

حسن لطفی، نماینده مردم رزن و درگزین در مجلس یکی از نمایندگانی بود که ماه گذشته در تذکری نسبت به سرنوشت نامعلوم بودجه تعیین شده، انتقاد کرد: «طبق بودجه قرار بود ۱۹هزار میلیارد تومان برای رفع محرومیت مناطق محروم درنظر گرفته شود، اما به‌دلیل نبود وجود امضای رئیس مجلس پای این ابلاغیه، این موضوع اجرا نشد. در تاریخ ۶تیرماه۴۱ نفر از نمایندگان نامه‌ای را امضا کردند که این قانون اجرا نمی‌شود و ریالی از این میزان در اختیار مناطق محروم قرار داده نشده است.»
این گلایه تنها بخشی از سرنوشت بودجه مناطق محروم را عیان کرد و سیدعلی موسوی، رئیس فراکسیون مناطق محروم در همان روز‌ها نسبت به تلاش دولت‌ها برای رفع کمبود بودجه از طریق برداشت بودجه مناطق اعتراض کرد. براساس گفته او، این عملکرد دولت‌ها موجب شد که تنها ۲۰ درصد بودجه مناطق محروم باقی بماند.
نگرانی از بودجه درنظر گرفته شده برای مناطق محروم داستان دنباله‌داری است که در روزگار بودجه‌نویسی به نقطه اوج خود می‌رسد و بسیاری از فعالان اجتماعی کاهش بودجه یا اختصاص نیافتن بودجه تعیین شده به این مناطق را دلیل مهمی برای افزایش آسیب‌های اجتماعی می‌دانند.

مناطق محروم نیازمند نگاه ویژه

مردمی که به هر دلیلی در مناطق محروم و استان‌های کم‌برخوردار سکونت دارند یکی از دغدغه‌های مهم حوزه اجتماعی کشور هستند. این افراد بدون شک جمعیت کمی ندارند و شاید به‌دلیل اهمیت این موضوع است که یک معاون مناطق محروم در ریاست‌جمهوری به‌رغم حضور دستگاه‌های دولتی مانند بهزیستی، کمیته امداد و سازمان‌های مردمی مشغول به فعالیت است. بی‌توجهی به مناطق محروم چند اتفاق را رقم می‌زند، شرایط منطقه‌ای ممکن است افراد را وادار به مهاجرت کند و از سوی دیگر بیکاری مناطق محروم موجب می‌شود تا ساکنان این مناطق به کار‌هایی همچون کولبری سوق پیدا کنند، نباید فراموش کرد که این روند می‌تواند بر امنیت اثر بگذارد. این مناطق باید مورد حمایت ویژه مجلس و دولت قرار بگیرند، ما انتظار افزایش حمایت‌ها و دسترسی مردم به خدمات و ارتقای شاخص‌های عام تأمین اجتماعی و سلامت داریم، اما اگر نتوانیم بودجه مورد نیاز مناطق محروم را تأمین کنیم باید منتظر افزایش آسیب‌های اجتماعی باشیم.




شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از جامعه خبری تحلیلی الف، تاریخ انتشار:۲۸ آذر ۱۴۰۰، کدخبر: ۴۰۰۰۹۲۸۰۳۱، www.alef.ir