خانواده رفوگران (علی اکبر و عباس) تولید کننده خودکار و عطر بیک در ایران بودند. این کارخانه بعد از ۵۰ سال فعالیت در سال ۱۳۹۵ تعطیل شد و علی اکبر رفوگران به خانه نشینی و سرودن شعر روی آورد. با همه اینها، این خانواده دارای موفقیتهایی در عرصه صنعت بودند که تجارب آنها میتواند سرلوحه دیگر صنعتگران جوان قرار بگیرد
شعار سال: از میان نسل بعدی خانواده رفوگران، فرزندان علیاکبر عمدتا به تحصیل و اشتغال در خارج از کشور مبادرت ورزیدند، اما فرزندان عباس رفوگران کماکان در حوزه صنعت حضور دارند.
خانواده رفوگران را باید از خانوادههای موفق ایرانی در کارآفرینی و اداره کسب و کارهای سودآور نامید. این خانواده توانسته است حداقل سه نسل در عرصه صنعت ایران حضور داشته باشد و اگر در معرض چالشهای سیاسی چند دهه اخیر قرار نمیگرفتند، میتوانستند به موفقیتهای چشمگیرتری نایل گردند. عوامل زیادی را میتوان به عنوان علل موفقیت این خانواده فهرست کرد، اما به نظر میرسد که به جز شم و هوش اقتصادی و تلاش و پشتکار، عوامل اجتماعی دیگری هم در موفقیت آن دخیل بوده است:
۱- نخستین عامل موفقیت رفوگران را باید در اتحاد خانوادگی آنها جستجو کرد. بسیاری از خانوادههای سرمایهدار ایرانی بعد از فوت پدر بر سر نحوه تقسیم ارث دچار تفرقه میشوند و به واسطه همین مجادلات، کار و کسب خانوادگی آنها آسیب میبیند و فرو میپاشد. اهمیت این موضوع در حدی است که ماکس وبر اندیشمند آلمانی و مفسر نظام سرمایهداری، همین موضوع را یکی از موانع رشد سرمایهداری در جوامع اسلامی ذکر کرده است. چرا که در خانوادههای اشراف اروپا، میراث پدر یکجا به پسر بزرگ میرسید و سایر اعضای خانواده در حقیقت کارکنان و حقوق بگیران او به حساب میآمدند. میرزا علی رفوگران و برادرانش، اما چندین سال در کنار حجره پدری کار کردند و حتی به همراه همسر و فرزندان بصورت دستهجمعی در یک منزل زندگی میکردند. همین عامل باعث شد تا انباشت و تمرکز سرمایه آنها در حوزه صنعت محفوظ بماند.
۲- دومین عامل موفقیت خانواده رفوگران به نگاه اخلاقی و فعالیتهای نوع دوستانه آنها مربوط میشود. تجربه ثابت کرده است که سرمایهدار ایرانی فقط در پیوند با جامعه پیرامون خودش توانسته است موفقیتی حاصل کند. علی رفوگران (جد خانواده) در بحران اقتصادی ناشی از جنگ جهانی دوم کلا ورشکست شد، اما به واسطه اعتباری که از محل فعالیتهای خیریه و مردم دوستی کسب کرده بود، مجددا توانست به عنوان یکی از بنکداران بازار تهران به فعالیت برگردد و به فروش نوشت ابزار مبادرت ورزد. نقل کردهاند که او و فرزندانش در قحطی نان ناشی از اشغال ایران در جنگ دوم جهانی، شبها در تنور خانه نان میپختند و میان مردم تقسیم میکردند.
۳- سومین عامل موفقیت این خانواده را باید به روحیه ملی و وطنپرستی آنان نسبت داد. هیچکدام از اعضای این خانواده آلوده امتیازات حکومتی رژیم پهلوی نشدند. در ماجرای ملی شدن صنعت نفت که در جامعه و در میان طبقات بالا دو دستگی ایجاد شد، خانواده رفوگران جانب نهضت ملی مصدق را گرفت و از این بابت متحمل هزینههایی هم شد.
نویسنده: لیلا محمد علی پور
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت کارخانه دار ،تاریخ انتشار:۳۱ فروردين۱۴۰۱ ،www.karkhanedar.com