پس از آنکه وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی نفت، با ارائه آمارهای مبهم، از افزایش چشمگیر صادرات نفت خبر داده و حتی ادعای افزایش ظرفیت تولید نفت به میزان پیش از تحریمها را مطرح کردند و این موضوعات توسط رئیس جمهور هم مطرح شد، دولتمردان با یک ابهام جدی مواجه شدهاند و آن اینکه اگر افزایش فروش نفت ایران صحت دارد پس چرا گزارشهای ماهانه اوپک، تغییری در میزان تولید نفت ایران نشان نمیدهد و مگر ممکن است صادرات نفت افزایش داشته، اما تولید نفت تغییر چندانی نداشته باشد؟
شعار سال: ضمن این که اگر آنچه درباره میزان فروش نفت اعلام میشود واقعیت دارد، پس چرا تغییری در وضعیت اقتصادی ایجاد نشده است؟! از زمانی که این ابهام مطرح شده، رسانههای حامی دولت با جدیت بیشتری وارد عرصه شده اند تا این موضوع را توجیه کنند. در آخرین نمونه، روزنامه ایران، ارگان دولت، در گزارشی مدعی شده درآمدهای نفتی دولت، صرف کسری بودجه پارسال شده است! اما واقعیت ماجرا چیست؟
هرچند کاهش برخی محدودیتها توسط آمریکا در مسیر صادرات نفت ایران، در افزایش صادرات بی تاثیر نبوده، اما به نظر میرسد وزارت نفت برای آمارسازی از افزایش صادرات نفت و ارائه آن به دولت و توجیه رئیس جمهور برای بیان این موضوع که صادرات نفت ایران افزایش چشمگیری داشته، از تاکتیک ظریفی استفاده میکند.
ماجرا از این قرار است که امور بین الملل شرکت ملی نفت، نفت را به شرکت بازرگانی نفت ایران (نیکو) که به طور سنتی مسئول فروش نفت ایران است میفروشد؛ بدون آنکه پولی دریافت شود. اما نفتی که در اختیار نیکو قرار میگیرد با این که به فروش نرفته، جزو آمار فروش در نظر گرفته میشود! به عبارت دیگر، بین دو شرکت دولتی، یک معامله صوری صورت میگیرد. بخشی از این نفت در اختیار کارگزاران نفتی و واسطهها قرار میگیرد تا برایش مشتری پیدا کنند و بفروشند؛ بخشی به طور امانی در اختیار کارگزاران نیکو قرار میگیرد تا برایش مشتری پیدا شود؛ بخشی در مخازن روی آب ذخیره میشود؛ بخشی بدون آنکه فروخته شود به مخازن نفت در خارج از کشور از جمله فجیره و چین منتقل میشود و در مجموع میلیونها بشکه نفت در آمار فروش امور بین الملل شرکت ملی نفت قرار میگیرد بدون آنکه این نفت به فروش رفته باشد! در واقع این میزان نفت، جزو آمار فروش ذکر میشود، اما فروخته نمیشود و باید برایش مشتری پیدا شود. هرچند حتی اگر مشتری هم برایش پیدا شود، با قیمت پایینتر از قیمت جهانی نفت به فروش میرسد.
بدین ترتیب هر میزان نفتی که طبق اسناد و مدارک، توسط امور بین الملل شرکت ملی نفت به نیکو داده شده به عنوان فروش قلمداد میشود درحالیکه لزوما آن نفت، فروش نرفته و درآمدی وصول نشده است! اینگونه است که آمار فروش نفت که به رئیس جمهور ارائه میشود بسیار بالاست، اما فروش اصلی کم است!
البته افزایش صادرات نفت بدون افزایش تولید، امکانپذیر نیست و شواهد – از جمله گزارشهای ماهیانه اوپک – حاکی از آن است که نفت بیشتری تولید نمیشود. اما با این حال نفت بیشتری به صادرات – بخوانید آمارسازی برای نمایش افزایش صادرات نفت - اختصاص مییابد. یکی از دلایل این امر کاهش تقاضای نفت خام توسط پالایشگاهها است که در حال حاضر حدود ۲۰۰ هزار بشکه در روز تخمین زده میشود.
آمارسازی برای نمایش افزایش صادرات نفت، تا زمانی میتواند ادامه پیدا کند که تحریمها پابرجاست و خبری از شفافیت نیست. زمانی که تحریمها لغو شود، روز حساب فرا میرسد تا مشخص شود ادعای افزایش صادرات نفت و ادعای افزایش ظرفیت تولید نفت به میزان پیش از تحریمها چقدر صحت دارد!
شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از پایگاه خبری قرن نو، تاریخ انتشار: ۳۰ فروردین ۱۴۰۱، کد خبر: ۱۷۷۸۳۲، www.qarneno.ir