شعار سال: مراسم تکریم دکتر بهروز ابطحی رئیس پیشین پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی و معارفه دکتر مرتضی توکلی رئیس جدید پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی با حضور دکتر پیمان صالحی معاون پژوهشی وزیر علوم، تحقیقات و فنّاوری و دکتر محسن شریفی مدیرکل دفتر برنامه ریزی و سیاست گذاری امور پژوهشی، شنبه ۸ خرداد ۱۴۰۱ برگزار شد.
در آغاز این مراسم که به صورت حضوری و مجازی با حضور اعضای هیئت علمی و کارکنان پژوهشگاه برگزار گردید، دکتر مرتضی توکلی با اشاره به آیات کلام الله مجید در خصوص مواهب موجود در دریاها و بیانات مقام معظم رهبری مبنی بر این که "کشور ما یک کشور دریایی است متصل به اقیانوس و دارای دریا آنهم دریایی به این حساسیت چه خلیج فارس و چه دریای عمان. " به تبیین اهمیت دریاها و اقیانوسها پرداخت.
وی به تشریح تاریخچه تاسیس پژوهشگاه پرداخت و گفت: این پژوهشگاه ابتدا مرکز بوده که در سال ۱۳۷۱ تاسیس شده در سال ۱۳۸۸ به مؤسسه تبدیل شده و در سال ۱۳۹۲ به پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی ارتقا یافته است. در این راستا چارت پژوهشی و تشکیلاتی و ساختار اداری همان ساختار مربوط به مؤسسه است که بنا داریم در این خصوص اصلاحات اساسی انجام شود.
وی هدف از تأسیس پژوهشگاه را، پاسخگویی به نیاز پژوهشی از حیث کار کارشناسی، تصمیم سازی و تصمیم گیری، مطالعات راهبری و تحقیق و توسعه بیان کرد و اظهار داشت: مهمترین عناصر موجود در پژوهشگاه اعضای هیات علمی و جمع کارمندان و یاوران پژوهشگاه است که حقیقتاً رگ حیاتی این بخش را تشکیل میدهند. در حوزه شناخت و بهره مندی از مواهب اقیانوسها برنامهای که از لحاظ ساختاری در پژوهشگاه تعریف شده است را مبنا قرار داده ایم که بتوانیم با استفاده از شبکه نخبگانی که در شرکتهای دانش بینان وجود دارد استفاده نماییم.
وی افزود: در حال حاضر پژوهشگاه هیچ گونه شرکت دانش بنیانی ندارد، ولی در برنامه است که این حوزه ورود جدی داشته باشیم.
رئیس پژوهشگاه ضرورتهای ارزشی که ملاک عمل برنامههای پژوهشگاه است را متناسب با برنامه وزیر محترم علوم و پارادایمی که دکتر صالحی در حوزه پژوهشی شامل: نگرش هدایت گرایانه به علم و فنّاوری در حوزه پژوهشی، پرورش استعدادها و تقویت خلاقیت و نوآوری در علم اقیانوس شناسی، اعتقاد به علم و فناوری کمال آفرین و تبدیل علم نافع، تعامل فعال و الهام بخش برای توسعه علم و فناوری و مرز شکنی علمی و همچنین مرجعیت علمی و ساماندهی و استفاده هدفمند از تجهیزات و امکانات، ارایه کرده است عنوان کرد و گفت: اهداف عملیاتی مد نظر پژوهشگاه، شناسایی ظرفیت ها، زمینهها و حوزهها و همچنین ابعادی که در حوزه ساحلی و فضای فراساحلی، قابل بهره برداری هستند عنوان کرد.
در ادامه توکلی، امکان سنجی و شناسایی زیرساختهای مورد نیاز در خصوص توسعه دریامحور، هماهنگی با نهادها و سازمانهای مختلف، گام نهادن در زمینه فرهنگ سازی در زمینه توجه به دریا و اقتصاد دریا، گسترش سامانههای شناسایی و رصد تحولات اقیانوسی و دریایی، شناسایی ظرفیتهای توسعه فعالیتهای اقتصادی سازگار با دریا، شناسایی راهبردهای ارتقای ظرفیتهای مقابله با مخاطرات و حوادث، ارتقای نقش موثر کشور در همکاری منطقهای و بین المللی، فرهنگ سازی و آموزش شهروندی، استقرار نظام یک پارچه اطلاعات در مناطق ساحلی، پایش و ارزیابی مستمر فعالیتها و اقدامات در مناطق ساحلی و اقیانوسی، برگزاری نشست ها، همکاری و پیگیری ایجاد فرهنگ مدیریت یکپارچه و توسعه پایدار، پیگیری برنامهها و حساسیتهای حیاتی بر اساس کاتالیزورهایی که راه حلهای آب و هوایی مبتنی بر اقیانوس شناسی مطرح میشود، ظرفیت تاب آوری سواحل و کسانی که سکونت گاههای ساحلی هستند، پیگیری و ارایه الگوی پایدار، ایجاد مرجعیت علمی در موضوعات اقیانوس شناسی در سطح پژوهشگاه و استانهای ساحلی، تعیین نیازهای پژوهشی، توسعه دانش و کاربردی نمودن تحقیقات، بحث افزایش سرانه تولیدات علمی و ارجاعات علمی، ایجاد بسترهایی که بتواند کانونهای مرتبط با مرجعیت علمی را تشکیل دهد، ایجاد اقتصاد زیستی در حوزه اقیانوسی و افزایش درآمد پژوهشی و فناوری، ضرورتهایی دانست که در پژوهشگاه در دستور کار قرار دارد و در آینده نزدیک باید محقق شود.
توکلی در ادامه افزود: یک نکتهای که بسیار مورد توجه معاون محترم پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری است بحث الگوی اکوسیستم علمی جهانی در حوزه اقیانوسی است که پژوهشگاه هم اکنون از لحاظ مفهومی روی آن کار میکند و ان شاالله با پیگیری مستمر به زودی به نتایج مطلوبی خواهد رسید.
ارتقای کیفیت فضای کاربردی در ساختمان پژوهشگاه، که این موضوع خوشایند اعضای هیئت علمی و کارمندان پژوهشگاه نیست، اثر بخشی فعالیتهای تحقیقاتی پژوهشگاه و ارتقای میزان کار گروهی علمی و پژوهشی، بحث بهبود هرم اعضای هیئت علمی، بهبود و تقویت زیرساختهای فنّاوری با کمک معاونت محترم پژوهشی وزارتخانه، توصیه کرسیهای نظریه پردازی، تقویت بهره برداری از پتانسیلها از طریق گسترش دورههای مشترک بینالمللی، بحث تغذیه دریایی، ایجاد رشتههای نوین، بحث مخاطرات، توسعه همکاریهای بین المللی که بدون شک میتواند ملاک علم در حوزه فضا سازی باشد، همکاری با شورای عالی مناطق آزاد، بحث استخراج ترکیبات موثر و مغذی از منابع دریا، تقویت و ایجاد ارتباطات جدید با کشورهای همسایه، تقویت دانش بنیان ها، دیپلماسی علمی و فنّاوری، حفظ کردن کرسیهای پژوهشگاه و پررنگ کردن آن، پیگیری تاسیس نمایشگاه دائمی جانداران ساحلی از طریق میراث فرهنگی، ساماندهی مسئولیتها و اختیارات در پژوهشگاه، اصلاح نظام درآمدی پژوهشگاه، ایجاد نظام مدون ارزیابی سالانه فعالیتها، مشارکت در بانک دادهها و اطلاعات جهانی، تنوع و تغییر اقلیم، امنیت انرژی، امنیت غذایی، حفاظت از تنوع زیستی، تخصیص منابع، حاکمیت، امنیت، و ایمنی دریایی، بحث مربوط به سطح بندی موسسههای آموزشی، بحث سامانه جهانی دیدهبانی اقیانوسی در اقیانوس هند، سامانه جهانی هشدار سونامی، بحث توسعه دورههای پسا دکتری و ایجاد و ارتقای سهم شرکتهای دانش بنیان از دیگر برنامههای آتی پژوهشگاه است که در حوزه علوم و فنون دریایی، اقیانوسی و جوی دنبال خواهد شد.
توکلی تصریح کرد ما در صدد هستیم اولین پردیس علم و فنّاوری مجازی کشور را ایجاد کنیم و در این رابطه از ظرفیت مناطق نیز استفاده خواهیم کرد.
وی شبکه سازی میان پژوهشگاهها و دانشگاههای حوزه اقیانوسشناسی با کشورهای همسایه و مسلمان از جمله اقدامات مهم دیگر پیش روی پژوهشگاه بر شمرد و گفت: کشوری مانند اندونزی پنج پژوهشگاه، هند ۴۲ پژوهشگاه و مرکز تحقیقاتی، پاکستان دو پژوهشگاه، سریلانکا دو مرکز و پژوهشگاه، ترکیه چهار مرکز و پژوهشگاه، بنگلادش ۱۰ مرکز و روسیه ۱۱ مرکز و پژوهشگاه در حوزه اقیانوس شناسی دارد و کشورهای حوزه خلیج فارس مرکز اقیانوسشناسی ندارند، هر چند در قالب مراکز و دانشگاهها فعالیت تحقیقات دریایی را دنبال میکنند.
ما درصدد هستیم که شبکهای با حضور کشورهای همسایه و مسلمان در حوزه اقیانوسشناسی ایجاد کنیم و در این زمینه میتوانیم از ظرفیت کشورهای روسیه، هند و پاکستان استفاده کنیم. در این زمینه برنامه گام به گامی را تهیه کردهایم. در این برنامه تنها ارتباط برقرار کردن با این کشورها هدف نیست بلکه درصدد هستیم که از ظرفیتهای علمی آنها در زنجیره دانش بهره ببریم و در گام اول مذاکراتی با مرکز اقیانوسشناسی هند داشتیم. میتوانیم در زمینه حسگرهای هوشمند و رباتیک از ظرفیت آنها برای برداشت نمونه از آب و بستر دریا بهرهمند شویم. علاوه بر این، این همکاریها میتواند در زمینه اقتصاد دریا و باستانشناسی دریا، کانیها و ذخایر زیستی و غیر زیستی دریایی گسترش یابد اگر این همکاریها محقق شود، میتوان ادعا کرد که در آینده شرایط خوبی در این حوزه رقم خواهیم زد.
رئیس پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی، پشتوانه نظری برنامه به برنامه ریزی فضای دریایی که در سال ۲۱۱۳ توسط یونسکو تدوین شده برمی گردد که در آن به کشورهای مختلف با نگاه رویکرد اکوسیستمی، مدیریت فعالیت انسانی در دریا، یکپارچه و آینده نگر بر اساس آن چیزی که برای آمایش سرزمین مد نظر قرار میگیرد، پیشنهادهایی شده است.
وی افزود: در حوزه سیاستگذاری پژوهشی کلان وزارت علوم، پیوند بین صنعت و آموزش عالی و آمایش آبهای سرزمین دیده نشده است؛ که نیاز به بازنگری دارد.
توکلی افزود: در اولویتهای موضوعی و موضعی هنوز نتوانستهایم یک مسیر مشخصی را در نظر بگیریم. بازنگری و اعلام ضوابط آمایشی ضرورت دارد.
دکتر توکلی در خاتمه به معرفی اجمالی پژوهشگاه، پژوهشکده ها، ایستگاهها و مراکز پژوهشگاه پرداخت و ادامه داد بخش مهمی از ساخت شناور کاوشگر خلیج فارس حاصل حمایت مجموعه معاونت علمی و فنّاوری ریاست جمهوری بوده است و پژوهشگاه نیز سپاسگزار این خدمات ارزنده است.
توکلی در ادامه اشارهای به جزئیات گشتهای انجام شده در پژوهشگاه توسط کاوشگر دریایی خلیج فارس کرد و به معرفی برخی از پروژههای مهم و کلان پژوهشگاه پرداخت و گفت: در حوزههای مختلف پژوهشگاه با کمک نیروی کارآمد و متخصص و تجهیزات میدانی و آزمایشگاهی مدرن میتواند پیشرفتهای چشم گیری برای کشور به ارمغان بیاورد.
در این مراسم تکریم و معارفه دکتر بهروز ابطحی رئیس پیشین پژوهشگاه نیز سخنانی را در خصوص فعالیتهای انجام شده بیان و در ادامه گزارش عملکرد در دوره مدیریت خود را بیان نمود.
ابطحی پیشرفتهای پژوهشگاه را مرهون همکاری تمامی کارکنان پژوهشگاه دانست و گفت در پژوهشگاه برنامههای جامع پژوهشی تدوین و دنبال گردید و تلاش شد پروژهها در چارچوب برنامهها انجام پذیرد.
در ادامه این مراسم تکریم و معارفه، دکتر پیمان صالحی معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در طی سخنانی با اشاره به حضور خود در معاونت علمی و فناوری و پیگیری ساخت کاوشگر خلیج فارس به عنوان یکی از طرحهای کلان ملی گفت: طرح کاوشگر خلیج فارس یکی از طرحهای کلان مهم معاونت علمی و فنّاوری ریاست جمهوری بود که در دوره مسئولیت وی به بهره برداری رسید.
وی افزود: این رویداد نشان داد که اگرهمگرایی بین سازمانها وجود داشته باشد میتوانیم اتفاقاتی را رقم بزنیم که نه تنها در سطح ملی و منطقهای بلکه در سطح بین المللی افتخار کنیم.
دکتر صالحی از اعلام برنامه دکتر توکلی ابراز خرسندی کرد و گفت: بسیاری از مواردی که در ذهن ما است در برنامه پژوهشگاه وجود دارد حتماً باید کمک کنیم اینها اجرایی شوند.
وی افزود: داشتن برنامه راهبردی بسیار مهم است باید با یک زمانبندی و شاخص ویژهای بتوانیم برنامهها را اجرا کنیم.
صالحی گفت: یکی از موضوعاتی که ما روی آن جدی هستیم بحث دیپلماسی علمی و فنّاوری است. ما در یک شرایط اقتصادی و سیاسی هستیم و حضور ما در عرصههای بینالمللی بسیار مهم و موثر باشد هیچ کس بیشتر از دانشمندان ما نمیتواند خط شکن باشند برای اینکه ما بتوانیم از مرزهای جغرافیایی عبور کنیم و در حوزههای بین المللی حضور پیدا کنیم.
وی با اشاره به عضویتهای بین المللی پژوهشگاه، افزود: آن چیزی که ما در معاونت پژوهشی دنبال میکنیم کسب کرسیهای مدیریتی در سازمانهای بین المللی است. بدون شک، در این زمینه معاونت حداکثر حمایت را انجام خواهم داد.
صالحی بحث «ماموریت گرایی» را بحث جدی دیگر عنوان کرد و گفت: ما پژوهشگاههای فوق العادهای داریم ازجمله پژوهشگاه «اقیانوس شناسی و علوم جوی» ما در این زمینه به همه دانشگاهها و پژوهشگاه اعلام کرده ایم که علاوه بر ماموریتهایی عمومی که دارند در استانهای خودشان ماموریتهای ویژه تعریف کنند؛ لذا دراین راستا نیاز به همکاری سازمانهای دیگر است ضمن اینکه در این زمینه اقداماتی انجام شده است؛ بنابراین پژوهشگاه میتواند مشارکت فعال در ماموریت گرایی دانشگاههای ساحلی داشته باشد.
معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در ادامه سخنانش افزود: خیلی خوب است که شما به فکر تجاری سازی یافتههای علمی باشید. زیرا موضوع تحقیقات تا محصول، یک نظام پیوسته است و تا شما از پژوهش نگذشته باشید هیچ وقت به بازار نمیرسید.
صالحی خاطرنشان کرد: کلمه شبکه سازی به ویژه در اقیانوس شناسی بسیار مهم است و ما مشکلی که امروزه داریم این است که ارتباط پژوهشگاهها با دانشگاهها خیلی برقرار نیست. پژوهشگاه ظرفیتی دارد که هیچ کدام از دانشگاههای ما ندارند و دانشگاهها هم ظرفیتی دارند که پژوهشگاه به آن نیاز دارد. من تقاضا میکنم که شما از ظرفیت دانشگاهها و دانشگاهها از ظرفیت پژوهشگاه استفاده کنند؛ بنابراین جاهایی مثل اقیانوس شناسی که نگاهش نگاه بین المللی است میتواند در رأس هرم ارتباطات بینالمللی ما از نظر علمی و دیپلماسی باشند.
وی بیان کرد که امسال سال اوج گرفتن پسادکتری است، زیرا هیچ موتور پژوهش فنّاوری در دنیا نداریم که به اندازه دورههای پسادکتری مؤثر باشند بسیار خوب خواهد شد که پژوهشگران پسادکتری برای ماموریتهای ویژه به جمع شما اضافه شود.
دکتر صالحی در پایان سخنانش حکم انتصاب دکتر مرتضی توکلی با امضای دکتر زلفی گل وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری را به دکتر توکلی تحول داد و در ادامه از دکتر ابطحی رئیس پیشین پژوهشگاه با اهدای لوح، تقدیر تجلیل به عمل آورد.
گفتنی است دکتر صالحی و دکتر شریفی به همراه اعضای هیات رئیسه پژوهشگاه ضمن بازدید از مراکز و آزمایشگاههای پژوهشگاه از نزدیک در جریان وضعیت عملکرد مراکز ملی پیش بینی و هشدار مخاطرات دریایی و مرکز ملی دادههای اقیانوسی و دریایی و تجهیزات میدانی و آزمایشگاهی پژوهشگاه قرار گرفتند.
شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از پایگاه خبری مانا، تاریخ انتشار:۹ خرداد ۱۴۰۱، کد خبر: ۹۳۰۰۵، www.mana.ir