شعار سال: این روز‌ها روز‌های پرکار برای کشاورزان خراسان جنوبی است؛ سیرکاران پس از ۹ ماه تلاش، باید حاصل دسترنج خود را دریافت کنند، اما هنگامی که محصولشان را با هزاران زحمت برداشت می‌کنند، تازه متوجه می‌شوند که باید آن را با قیمت بسیار پایین‌تر از هزینه صرف‌شده بفروشند که این موضوع نه تنها خستگی را از جانشان به در نمی‌برد بلکه در جیب سودجویان و دلالان جا خوش می‌کند.

اطمینان نداشتن از وضعیت بازار، تعیین قیمت‌ها توسط دلالان، برهم خوردن تناسب عرضه و تقاضا در داخل، نبود خرید تضمینی و نبود کارخانه فرآوری موجب شده است این محصول ارزشمند افت قیمت زیادی را در روز‌های برداشت تجربه کند؛ کاهش قیمتی که کشاورزان این محصول را با مشکل مواجه کرده است.

مزد کارگران را هم نمی‌توانیم بدهیم

رحمانی یکی از کشاورزان طبسی که زمین خود را به کشت سیر اختصاص داده است، گفت: زحمت‌های زیادی در طول سال زراعی متحمل می‌شویم و تنها امیدمان به فروش با قیمت مناسب است، اما با این نرخ کم تمام خستگی به تنمان می‌ماند و امثال من دیگر هیچ انگیزه‌ای برای کشت این محصول ندارند.

به گفته وی در حال حاضر سیر پای زمین کشاورزی و توسط دلال به قیمت ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان، بسته به اندازه سیرها، خریداری می‌شود. دلال همین سیر را در میدان به قیمت ۲۵ تومان به فروشندگان عرضه می‌کند تا در مغازه‌ها به قیمت ۳۰ تا ۳۵ تومان به دست مشتری برسد. یعنی سیر تا به دست مردم برسد ۲۰ هزارتومان تورم دارد و بیشترین سود آن نصیب دلال می‌شود که هیچ زحمت و هزینه‌ای برای پرورش محصول نکشیده است.

وی با انتقاد از قیمت پایین خرید می‌افزاید: بسیاری از کشاورزان با قیمت‌های تعیین شده حتی نمی‌توانند مزد کارگران خود را بدهند، سود حاصل از فروش که بماند.

این کشاورز بیان کرد: با وجود افزایش نجومی قیمت ماشین‌آلات، ادوات، کود و سموم کشاورزی، قیمت این محصول هیچ افزایش قابل قبولی نداشته است و کشاورزان از دسترنج یک ساله خود سودی عایدشان نمی‌شود. این در حالی است که امیدوار بودیم با توجه به روند صعودی قیمت دیگر محصولات کشاورزی، سیر هم با افزایش نرخ خرید روبه‌رو باشد، اما هر سال با وضعیت معیشتی بدتر نسبت به سال قبل زندگی خود را سپری می‌کنیم.

محمد یکی دیگر از کشاورزان با اشاره به فواید و خاصیت‌های بسیار زیاد سیر در پایین آوردن فشار خون، کاهش چربی و… گفت: با همه این فوایدی که این محصول دارد، اما کشاورزانی که اقدام به کاشت این محصول پرخاصیت می‌کنند وضعیت معیشتی خوبی ندارند.

بازاریابی سیر نیاز به حمایت دولتی دارد

اکبر یکی از دیگر سیرکاران طبسی گفت: در طول مرحله کاشت و داشت سیر، کلی هزینه به منظور خرید بذر، کود و سم می‌شود، اما در مرحله برداشت به دلیل نبود بازاریابی و خرید تضمینی، این محصول ارزشمند افت قیمت پیدا می‌کند. برای ما سیرکاران در این روز‌هایی که قرار است ثمره کارمان را برداشت کنیم، دلخوشی نمی‌ماند.

وی با اشاره به آغاز برداشت محصول سیر در منطقه، از ورود دلالان برای خرید و فروش این محصول انتقاد کرد و افزود: مسئولان می‌توانند برای حمایت از کشاورزان منطقه تصمیمات مناسبی اتخاذ کنند تا محصولی را که می‌توانند با قیمت مناسب از تولیدکننده خریداری کنند و به مصرف‌کننده بفروشند، از دست سودجویان بازار نجات دهند.

به گفته وی همان طور که گندم به صورت تضمینی از کشاورز خریداری می‌شود، بهتر است سایر محصولات نظیر سیر هم به این صورت از کشاورز خریداری شود.

زیان کشاورز

شاهد، یکی از کشاورزان نهبندانی نیز که امسال اقدام به کاشت سیر کرده در این خصوص گفت: بیشتر کشاورزان شهرستان پیازچه‌های سیر را برای کاشت به قیمت بسیار بالایی خریداری کردند به امید اینکه در برداشت محصول خود به یک سود حداقلی برسند، اما متأسفانه این امر محقق نشد.

وی با بیان اینکه بازار مطمئنی برای خرید محصول کشاورزان در استان و شهرستان وجود ندارد، عنوان کرد: بیشتر افرادی هم که حاضر به خرید این محصول در منطقه هستند رقمی را پیشنهاد می‌دهند که برای کشاورز ضرر سنگینی به همراه دارد.

رحیم کشاورز طبسی با اشاره اینکه به دلیل کاهش قیمت خرید، دیگر رغبتی برای کاشت سیر ندارم، گفت: قیمت ماشین‌آلات، ادوات، کود و سموم کشاورزی افزایش زیادی داشته و این در صورتی است که در مرحله برداشت به دلیل نبود بازاریابی برای صادرات و خرید تضمینی، این محصول افت قیمت پیدا می‌کند.

 

 

دلالان جای خالی دولت را پر کردند

رحمتی یکی از کشاورزان شهرستان دستگردان از ورود دلالان به عرصه خرید گلایه کرد و گفت: دلال سیر را به قیمت پایین از کشاورز خریداری و سپس آن را انبار می‌کند و در شرایط مناسب همین سیر را با قیمت بالا می‌فروشد.

این سیرکار افزود: مسئولان می‌توانند برای حمایت از کشاورزان منطقه تصمیمات مناسبی اتخاذ کنند تا هم دست دلالان قطع و هم تولیدکننده در این بین ضرر نبیند.

وی که حدود یک و نیم هکتار از مزرعه‌اش را به کشت سیر اختصاص داده، افزود: اینجا دلالان بر سر مزرعه سیر قیمت سیر را تعیین می‌کنند و همان سیر را با قیمت چند برابر به فروش می‌رسانند و در عمل سود این محصول به جیب دلالان می‌رود نه کشاورز.

رحمتی افزود: هنگام برداشت سیر با دستگاه در هر هکتار زمین حدود ۱۰ کارگر مشغول به کار می‌شوند و در صورت برداشت سنتی این تعداد افزایش می‌یابد که متأسفانه کشاورزان با این قیمت‌ها ضرر و زیان هنگفتی می‌بینند.

یا خرید توافقی برای سیر بگذارند و یا اتحادیه سیر تشکیل دهند

این سیرکار نبود واحد‌های فرآوری و صنایع تبدیلی سیر در شهرستان و استان را از مشکلات این محصول بیان کرد و افزود: با بی‌آبی و خشکسالی و زحمت فراوان سیر تولید کردیم که نبود حمایت مسئولان سبب شده محصولمان به فروش نرود و روی دستمان بماند!

نصیر یکی دیگر از کشاورزان شهرستان بشرویه از اوضاع نامناسب خرید سیر در شهرستان گلایه کرد و افزود: مسئولان باید چاره‌ای برای فروش سیر تولیدی سیرکارارن بیندیشند؛ اگر شرایط به همین روال پیش رود دیگر رغبتی برای کاشت این محصول در بین کشاورزان نخواهد بود.

وی با بیان اینکه اگر امسال مسئولان در این مورد چاره‌اندیشی نکنند، در سال‌های دیگر با این همه مشکلات دیگر سیر نمی‌کاریم، اضافه کرد: یا خرید توافقی برای سیر بگذارند و یا اتحادیه سیر تشکیل دهند.

این کشاورز نبود خرید تضمینی یا توافقی، نبود کارخانه فرآوری، صنایع تبدیلی و تکمیلی را از مهم‌ترین مشکلات این حوزه بیان کرد و اظهار داشت: حمایت نشدن از چرخه تولید و نبود بازار مناسب، هدررفت آب و از دست دادن سرمایه، کشاورزان را با مشکلات زیادی مواجه کرده است.

طبس؛ بالاترین سطح زیرکشت سیر

محمد رضا اکبری معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی خراسان‌جنوبی با اشاره به اینکه بیشترین سطح زیر کشت را طبس با سطح ۵۰ هکتار سیر‌تر و ۴ هکتار سیر خشک دارد به خبرنگار خاورستان گفت: بشرویه با سطح ۱۰ هکتار سیر‌تر و ۳۰هکتار سیر خشک و بیرجند با سطح ۱۰ هکتار سیر‌تر و ۲۰ هکتار سیر خشک در جایگاه‌های بعدی سطح زیر کشت سیر در استان قرار دارند.

به گفته وی سطح زیر کشت مجموع سیر‌تر و خشک است و در برداشت بعضی‌ها به صورت‌تر برداشت می‌کنند و افرادی می‌گذارند خشک شود.

وی با اشاره به اینکه در مجموع ۲۰۰ هکتار سطح زیر کشت با تولید ۳ هزار و ۳۰۵ تن سیر در خراسان جنوبی داریم، افزود: سیر‌تر ۱۰۰ هکتار با تولید ۲ هزار و ۶۶ تن و سیر خشک ۱۰۰ هکتار با تولید هزار و ۲۳۹ تن است.

به گفته وی متوسط برداشت سیر‌تر ۲۰ هزار و ۶۶۰ کیلوگرم و سیر خشک ۱۲ هزار و ۳۹۰ کیلوگرم است و سال گذشته حدود ۲۰۰ هکتار با تولید ۲ هزار و ۳۳۴ تن بوده است که پیش بینی می‌شود امسال ۲۰۰ هکتار با تولید ۳ هزار و ۳۰۵ تن خواهد بود.

سیرکاران صبور باشند

سید حسن رضوی مدیر تعاون روستایی خراسان جنوبی در پاسخ به گلایه سیرکاران در رابطه با بازار این محصول به خبرنگار خاورستان گفت: با توجه به حجم تولیدات استان تاکنون مشکلی برای فروش محصولات گزارش نشده است و تولیدات استان بیشتر در همین منطقه مصرف می‌شود و حتی برای مصرف از خیلی از استان‌های دیگر وارد استان شده است.

وی تصریح کرد: شاید در این فصل با توجه به ا‌ینکه زمان برداشت این محصول است فراوان‌تر باشد و در بخش فروش مشکل داشته باشند که طبیعی است، اما اگر اندکی صبر کنند، چون سیر هم با توجه به ویژگی که ماندگاری بالا زود خراب نمی‌شود می‌توانند با دو ماه نگهداری با قیمت بهتری بفروشند.

برای خرید توافقی سیر مشکلی وجود ندارد

مدیر سازمان تعاون روستایی خراسان جنوبی با اشاره به نقش سازمان تعاون در راستای حمایت از کشاورزان گفت: نقش ما نقش تعادل‌بخشی به بازار است و جایی که احساس کنیم کشاورز ضرر می‌کند خرید توافقی یا تضمینی را آغاز می‌کنیم.

رضوی با بیان اینکه بر اساس سیاست‌های ابلاغی در راستای ایجاد تعادل در قیمت و بازار امن برای فروش محصولات ورود پیدا می‌کنیم، افزود: خرید تضمینی را براساس سیاست‌های ابلاغی وزارت جهاد اعلام و متولی خرید به شکل تضمینی می‌شویم.

به گفته وی دولت برای خرید تضمینی برخی اقلام کشاورزی خاص مثل گندم اقداد می‌کند. در موارد خاصی مانند زعفران و زرشک خرید تضمینی نیست بلکه توافقی است که سازمان تعاون روستایی ورود پیدا می‌کند که برای جلوگیری از تضییع حق کشاورزان اقدام به خرید بخشی از محصولات به صورت توافقی می‌کند.

وی تاکید کرد: در سیر هم می‌توانیم خرید توافقی داشته باشیم و اگر واقعا برای کشاورزان معضلی شده حاضریم به تعاونی‌ها بگوییم که خرید کنند و چند ماه دیگر وارد بازار کنند. فقط کشاورزان به تعاون روستایی شهرستان اعلام کنند.

 

 

کارخانه فرآوری توجیه ندارد

مدیر سازمان تعاون روستایی خراسان‌جنوبی با اشاره به نبود صنایع فرآوری و تکمیلی سیر در استان خراسان جنوبی بیان داشت: کارخانه پیشرفته، بسته به نوع، میزان و حجم تولید یک محصول است. محصولی که در حجم بالا تولید می‌شود به طور قطع به صنایع وابسته و تکمیلی نیاز مبرم دارد.

رضوی با اعلام اینکه راه‌اندازی کارخانه پیشرفته فرآوری سیر در استان توجیه اقتصادی ندارد، توضیح داد: حجم سیر تولید شده در استان زیاد نیست و فقط به‌میزان مصرفی بازار است لذا در مورد سیر با توجه به حجم تولید فکر احداث کارخانه پیشرفته فرآوری به صرفه نیست.

مدیر سازمان تعاون روستایی خراسان‌جنوبی اضافه کرد: با این وجود تشکل‌های سازمان تعاون این آمادگی را دارند، در صورتی که منابع مالی در اختیارشان قرار گیرد در زمینه صنایع بسته‌بندی و تکمیلی و فرآوری محصولات مهم کشاورزی اقدامی را در جهت حمایت از کشاورزان انجام دهند.

به گفته رضوی کشاورزانی که تولیدات انبوه دارند به تعاون روستایی‌ها در شهرستان‌ها مراجعه کنند و با توجه به شعار سال می‌توان با شرکت‌های دانش بنیان هم ارتباط برقرار کرد و این نیاز‌ها را منتقل کرد که اگر آن‌ها ایده‌ای دارند برای کمک به کشاورزان به میدان بیایند؛ بنابراین گزارش، در شرایط فعلی نیاز است که مسئولان توجه بیشتری به تولیدات محصولات کشاورزی داشته باشند و اگر الگویی منطبق با شرایط داخلی و منطقه‌ای و جهانی در بخش کشاورزی تدوین نشود، هرساله شاهد تکرار این اتفاقات خواهیم بود و آرام آرام انگیزه و توان کشت و رقابت کشاورزانِ خُرد، پایین آمده و نتیجه آن تخلیه روستا‌ها و افزایش حاشیه‌نشینی و تمام معضلاتی خواهد شد که در کلانشهر‌ها شاهد هستیم؛ بنابراین باید برنامه‌ای باشد تا در چرخه تولید، کشاورز بیشترین سود را ببرد نه آنکه کمترین سود را ببرد و چه بسا ضرر کند.