شعار سال: طرح‌های عجیب اینترنتی در ایران کم نیستند؛ از فیلترینگ گرفته تا طبقه‌بندی استفاده از فیلترشکن. در این میان، چند روز پیش وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات کشورمان درباره طرح صیانت از فضای مجازی اظهار نظر کرد و بعد از آن بار دیگر این موضوع به سوژه داغ شبکه‌های اجتماعی تبدیل شد.

امروز هم عیسی زارع‌پور درباره احتمال فیلتر شدن اینستاگرام و واتساپ گفت: «این موضوع تنها یک شایعه است. فیلترینگ در اختیار وزارت ارتباطات نیست، اما هیچ تصمیمی در هیچ بخشی از کشور در این مورد اتخاذ نشده است. اطلاع ندارم، چرا این مباحث و شایعات در کشور مطرح می‌شود، زیرا تنها نگرانی مردم را در پی دارد.»

طرح‌های عجیب اینترنتی در ایران
فیلترینگ و مسدودسازی اینترنت موضوع تازه‌ای نیست. این ماجرا در حدود یک دهه اخیر، به یکی از دغدغه‌های بزرگ کاربران تبدیل شده است و هر از چندگاهی ابعاد تازه‌ای به خود می‌گیرد. یکروز بحث شبکه ملی اطلاعات و قطع اینترنت جهانی مطرح می‌شود. روز دیگر نیز فیلتر بعضی پلتفرم‌های محبوب مثل اینستاگرام به سرخط خبر‌های رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی تبدیل می‌شود.

در این میان هر از چندگاهی پیشنهاد‌ها و طرح‌های عجیب اینترنتی هم مطرح می‌شود که باعث نگرانی مردم از دسترسی به اینترنت و نقض حریم شخصی کاربران می‌شود.

حدود یک‌سال و نیم پیش بود که ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی از دسته‌بندی کاربران برای دسترسی به اینترنت خبر داد و گفت: «براساس این طرح، دسترسی متفاوت به اینترنت برای چهار دسته از افراد شامل خبرنگاران، پزشکان، دانشجویان و حوزه‌های علمیه تعریف شده است تا از کودک خردسال تا فرد ۹۰ ساله، به یک اندازه به محتوای اینترنت دسترسی نداشته باشند.»

چند وقت پیش نیز طرح دیگری مبنی‌بر لزوم وارد کردن کدملی برای استفاده از اینترنت عنوان شد. این موضوع مورد انتقاد کاربران و کارشناسان قرار گرفت و تا امروز خبری از اجرایی شدن آن در دست نیست. اما سرانجام این حرف‌و‌حدیث‌ها به کجا ختم می‌شود و چه سرنوشتی پیش‌روی کاربران اینترنت قرار می‌گیرد؟

شبکه ملی تنها منحصر به ایران نیست
امین فرشچیان، کارشناس رسانه‌های نوین در پاسخ به این پرسش گفت: موضوع اینترنت ملی و فیلتر و نظارت بر اطلاعات فضای مجازی تنها منحصر کشور ما نیست. بسیاری از کشور‌های صنعتی چنین شبکه‌ای را سال‌ها پیش اجرایی کرده‌اند و مردم آن‌ها هم مشکلی با آن نداشته‌اند و از آن استقبال هم کرده‌اند.

او ادامه داد: این کشور‌ها برای حفظ امنیت زیرساخت‌های خود از شبکه بومی بهره می‌برند و برای حفظ امنیت مجازی کاربران، محتوایی مثل هرزنگاری را فیلتر و با آن مبارزه می‌کنند.

فیلترینگ شکست می‌خورد
این کارشناس در مورد طرح‌های عجیب اینترنتی در ایران افزود:، اما در چند سال گذشته در کشور ما، فیلتر و محدودیت‌های بیش از حدی روی اینترنت اعمال شد. این فیلترینگ‌ها اصلا ضرورتی نداشت و حتی نتوانست فیلترکنندگان را به هدفشان برساند. به عنوان مثال می‌توان به فیلتر توئیتر اشاره کرد که با شکست مواجه شد و حتی مسئولان عالی‌رتبه کشور هم‌اکنون عضو این شبکه اجتماعی هستند. فیس‌بوک، یوتیوب، تلگرام و ... نیز همین وضعیت را دارند. فیلترینگ فقط باعث استفاده از فیلترشکن‌ها و دیگر روش دورزدن محدودیت‌ها می‌شود و هیچ نتیجه دیگری نخواهد داشت.

فرشچیان ادامه داد: این موضوعات باعث سلب اعتماد مردم ما به مسئولان شده است و در این مورد مانند مردم کشور‌های دیگر فکر نمی‌کنند. این باعث می‌شود که مردم ما در مقابل هرنوع احتمال محدودیت، جبهه بگیرند.

وی گفت: به نظر من اگر چند سال پیش شبکه‌های اجتماعی و دیگر پلتفرم‌های محبوب اینترنتی یکی پس‌از دیگری فیلتر نمی‌شدند؛ اکنون طرحی مثل صیانت از فضای مجازی و یا شبکه ملی با چنین مخالفت‌های گسترده مردم روبه‌رو نمی‌شد.

این کارشناس با اشاره به بی‌نتیجه بودن اینگونه طرح‌های اینترنتی گفت: به طور کل در دنیای امروز فیلترینگ و حتی قطع اینترنت نتیجه چندانی در پی نخواهد داشت. این موضوع تنها باعث استفاده از فناوری‌های دیگر برای مقابله با محدودیت‌ها می‌شود.