شعار سال: دفتر مطالعات اجتماعی مرکز پژوهش‌های مجلس در تازه‌ترین گزارش خود که در هفدهم اردیبهشت ۱۴۰۲ منتشر شد به بررسی وضعیت بهداشت در مدارس پرداخته است.

به رغم اهمیت موضوع سلامت دانش آموزان و همچنین تلاش‌های صورت گرفته در حوزه بهداشت مدارس و همچنین اجرای برنامه مدارس مروج سلامت، همچنان برخی مدارس در کشور با وجود عوامل تهدیدکننده سلامت دانش آموزان از قبیل شیوع بیماری‌های واگیردار و غیرواگیر، بروز اختلالات رفتاری و ... با کمبود امکانات و تسهیلات بهداشتی، غیراستاندارد بودن فضا‌های آموزشی و ... مواجه اند. مروری بر مطالعات و همچنین بررسی‌های انجام شده در این حوزه نشان می‌دهد که وجود برخی چالش‌ها از قبیل نامناسب بودن زیرساخت‌های فیزیکی، امکانات و تجهیزات بهداشتی مدارس، کمبود نیروی متخصص بهداشت مدارس، نداشتن ساعت رسمی درس بهداشت در برنامه‌های درسی دوره ابتدایی و متوسطه اول، عدم تخصیص اعتبارات حوزه بهداشت مدارس سبب عدم اجرای مؤثر برنامه‌های سلامت محور و دستیابی به اهداف قانونی در این حوزه شده است.

مرکز پژوهش‌های مجلس
دفتر مطالعات اجتماعی

در این گزارش ۳۰ صفحه‌ای دفتر مطالعات اجتماعی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، ضمن پرداختن به تاریخچه بهداشت مدارس در ایران و سایر کشورها، بر اسناد قانونی مربوط به بهداشت مدارس مروری داشته و نیز تلاش نموده تصویری از وضعیت سلامت مدارس در ایران ارائه دهد. همچنین در این گزارش چالش‌های ارائه خدمات سلامت در مدارس مورد بررسی قرار گرفته است.

چالش‌های موجود در تحقق اهداف قانونی در حوزه بهداشت مدارس کشور

بر اساس این گزارش چالش‌های عمده در دستیابی به اهداف قانونی در حوزه بهداشت مدارس عبارت است از:

۱. نامناسب بودن زیرساخت‌های فیزیکی، امکانات و تجهیزات بهداشتی

۲. کمبود نیروی متخصص بهداشت مدارس

۳. نداشتن ساعت رسمی درس بهداشت در برنامه‌هایی درسی دوره ابتدایی و متوسطه اول

۴. عدم تخصیص اعتبارات بهداشت مدارس

کمبود ۲۰ هزار نفری مراقبین بهداشت در نظام آموزشی کشور

در همین راستا گزارش، آماری را در خصوص کمبود نیروی انسانی ارائه می‌دهد که بر اساس آن در حال حاضر به ازای هر ۲.۶۳۱ دانش آموز مدارس دولتی شهری در سطح منطقه، تنها یک نیروی مراقبت از سلامت مشغول فعالیت است و مجموع کمبود نیروی سلامت در نظام آموزشی کشور را ۱۹.۹۱۳ نفر ارزیابی می‌کند. کارشناسان مرکز پژوهش‌ها در این گزارش تاکید می‌کنند ضرورت دارد برای تحقق اهداف قانونی در این حوزه به ازای هر ۴۸۰ دانش‌آموز یک نیروی سلامت به کار گرفته شود. بیشترین تعداد نیروی مراقبت سلامت مدارس مورد نیاز مربوط به استان تهران با ۱۹۳۳ نفر و کمترین تعداد مورد نیاز به استان کهگیلویه و بویراحمد با ۱۳۷ نفر مراقب است.

تخصیص تنها ۱۳ درصد از بودجه برنامه ارتقای سلامت دانش‌آموزان

بر اساس داده‌های این گزارش طی پنج سال گذشته در قوانین بودجه سنواتی اعتباری معادل ۸.۷۲۱ میلیارد ریال به برنامه ارتقای سلامت دانش‌آموزان و موضوع بهداشت مدارس از محل منابع عمومی دولت در نظر گرفته شده است، اما از مجموع این اعتبار، صرفاً معادل ۱.۱۹۴ میلیارد ریال معادل ۱۳ درصد از این بودجه تخصیص یافته است.


تصویری از وضعیت سلامت در مدارس کشور

از مجموع ۱۰۶.۴۹۱ مدرسه دولتی در کل کشور، ۹۱.۲۹۲ مدرسه فاقد پایگاه تغذیه سالم هستند

در گزارش آمده در راستای اجرای ماده (۳) آیین‌نامه اجرایی تأمین، حفظ و ارتقای سلامت جسمی، روانی و اجتماعی دانش‌آموزان و ضرورت ارتقای تأمین بخشی از انرژی و مواد مغذی مورد نیاز، ارائه مواد غذایی سالم و جلوگیری از عرضه مواد غذایی کم ارزش تغذیه‌ای به دانش‌آموزان، ایجاد پایگاه تغذیه سالم در مدارس ضرورت دارد. براساس آمار‌های ارائه شده در گزارش وزارت آموزش و پرورش، از مجموع ۱۰۶.۴۹۱ مدرسه دولتی در کل کشور، ۹۱.۲۹۲ مدرسه فاقد پایگاه تغذیه سالم هستند.

وضعیت بغرنج بهداشت محیط مدارس: ۷هزار و ۱۷ مدرسه فاقد آب آشامیدنی لوله‌کشی شهری یا روستایی

براساس آمار‌های مندرج در گزارش دفتر سلامت و تندرستی وزارت آموزش و پرورش در دیماه سال ۱۴۰۱ به مرکز پژوهش‌های مجلس، از مجموع ۱۰۶.۴۹۱ مدرسه دولتی موجود در کشور:

-۷۰۱۷ مدرسه (۱۱.۱۹ درصد) فاقد آب آشامیدنی لوله‌کشی شهری یا روستایی؛

– ۱۵۶۲۵ مدرسه (۲۴.۳۵ درصد) فاقد آبخوری مجزا از روشویی؛۵۲۶۸ مدرسه (۸.۴ درصد) فاقد چشمه توالت؛

– ۱۱۸۶۷ مدرسه (۱۸.۹۱ درصد) فاقد سیستم دفع بهداشتی فاضلاب،

۱۰۳۶۱مدرسه (۱۷.۹۴ درصد) فاقد دستشویی/ روشویی؛۱۸۰۹۴مدرسه (۲۸.۸۶ درصد) فاقد لوله‌کشی صابون مایع؛۵۲۴۷۲ مدرسه (۸۳.۶۹ درصد) فاقد اتاق بهداشت مجهز شده؛۳۳۹۴ مدرسه (۵.۴۱ درصد) دارای سازه خشت و گلی، چادر، کپر، کانکس و … میباشند.


پیشنهادات

بر اساس بررسی‌های صورت گرفته این گزارش در راستای ارتقاء وضعیت بهداشت و سلامت دانش‌آموزان تاکید می‌کند: ضرورت دارد با توجه به اهمیت این موضوع در کشور، تمهیداتی در قوانین برنامه‌های توسعه و همچنین پیش بینی اعتبار مورد نیاز آن در قوانین بودجه سنواتی در نظر گرفته شود. بر این اساس موارد زیر پیشنهاد می‌شود:

الف) برنامه ریزی به منظور تأمین زیرساخت‌های فیزیکی، تجهیزات بهداشتی و همچنین تعداد کافی مراقب سلامت و پیش بینی اعتبارات لازم بدین منظور در قوانین بودجه سنواتی.

ب) شورای عالی آموزش و پرورش مکلف شود با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نسبت به تدوین «سند سلامت دانش آموزی» با در نظر داشتن شاخص‌های مطلوب سلامت دانش آموزان اقدام کرده و سالیانه گزارشی از رصد شاخص‌های مذکور و چالش‌های عدم تحقق به کمیسیون بهداشت و درمان مجلس ارائه کند.

ج) در راستای شناسایی و رصد وضعیت سلامت دانش آموزان، ترتیبی اتخاذ شود تا مراقبین سلامت بتوانند از اطلاعات سلامت دانش آموزان که در سامانه‌های ذی ربط حوزه سلامت درج می‌شود در برنامه ریزی‌های مربوط به حفظ و ارتقای سطح سلامت دانش آموزان استفاده کنند.

پایگاه تحلیلی خبری شعار سال برگرفته از سایت مشق ما، تاریخ انتشار:20 اردیبهشت1402،کدخبر:---،mashghma.ir/ و سایت مرکز پژوهش های مجلس