سینمای کمدی؛ فرصت یا آفت سینمای ایران

چرا مخاطبان در میان این فیلم ها با ژانرهای مختلف، کمدی‌ها را می‌پسندند، دلایل متعددی دارد که شاید مهمترین آن، نیاز گروه‌های مختلف اجتماعی به قرار گرفتن در شرایطی فارغ از دغدغه‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی باشد.تغییر ذائقه سینمایی مردم و تمایل آنها برای تماشای فیلم های طنز و شاد، هرچند سبب رونق اقتصاد سینما شده، اما افول استقبال از گونه‌های دیگر نظیر اجتماعی، دفاع مقدس، کودک و نوجوان موضوع مهمی است که باید ریشه‌ها و علل آن بررسی شود.

شعارسال: از ابتدای سال جاری تاکنون ۴۰ فیلم اکران شده و بر اساس آمارها، سینمای کشور در این مدت به رکورد فروش ۵۵۶ میلیارد تومانی دست یافته است.

در بین فیلم‌های اکران شده همه نوع ژانری مشاهده می‌شود، از کمدی و کودک و اجتماعی تا دفاع مقدس و سیاسی. اما کمدی‌ها نقش مهمی در فروش ۵۵۶ میلیارد تومانی داشته‌اند.

«فسیل» ۲۵ اسفند سال ۱۴۰۱ به روی پرده رفت و با ۲۷۱ میلیارد تومان، تا کنون بیشترین سهم را در رکوردشکنی فروش داشته است.

«شهر هرت» دیگر فیلم کمدی نیز با بازی پژمان جمشیدی از ۱۷ اردیبهشت سال ۱۴۰۱ به روی پرده رفت و از زمان اکران تا کنون حدود ۷۵ میلیارد تومان فروخته است.

فیلم کمدی «هتل» با حضور پژمان جمشیدی نیز در زمان اکران در دوم مرداد ۱۴۰۲ شروع طوفانی داشت و تا کنون به فروش حدود ۴۷ میلیارد تومان دست یافته است.

مجموع فروش این سه فیلم ۳۹۶ میلیارد تومان بوده و ۳۷ فیلم دیگر ۱۶۰ میلیارد تومان دشت کرده‌اند که اگر این رقم را بر ۳۷ فیلم دیگر با موضوع کودک، اجتماعی، دفاع مقدس و سیاسی و با ستارگانی شامل حامد بهداد، جمشید آریا، محسن تنابنده، لیلا حاتمی، جواد عزتی، رضا کیانیان، الناز شاکردوست، صابر ابر و پریناز ایزدیار و کارگردانی، چون کمال تبریری و نوید محمودی بخش کنیم، رقمی بسیار ناچیز بدست می‌آید که حتی کفاف هزینه آمد و رفت عوامل به محل فیلم‌برداری را نمی‌دهد.

نکته اینکه گرچه «فسیل»، «شهر هرت» و «هتل» پر فروش شدند، اما رقم فروش دیگر فیلم‌های کمدی قابل قیاس با این سه فیلم نیست. به عنوان نمونه فیلم «هولیا» با بازی مرحوم علی انصاریان و بازیگر زن معروف سینمای ترکیه و همه شوخی و طنازی‌ها، طی دو هفته اکران حدود سه میلیارد فروش داشته و ناکام شده است.

وضعیت فیلم‌های اجتماعی نیز در گیشه، مطلوب نیست. فیلم «جنگ جهانی سوم» به کارگردانی هومن سیدی و بازی محسن تنابنده با همه افتخار و جوایز بین‌المللی، روی هفت میلیارد تومان متوقف شد.

«غریب» تنها فیلم دفاع مقدسی اکران شده از ابتدای سال جاری تا کنون نیز با همه بضاعت تحسین برانگیز خود، ۱۰ میلیارد تومان فروش کرد.

همچنین فیلم سیاسی «مصلحت» فروش هفت میلیارد تومانی را کسب کرد. فیلم‌های کودک و نوجوان نیز به مدد فروش ۱۳ میلیارد تومانی «نارگیل ۲» توانستند خودی در گیشه نشان دهند.

فروش ۵۵۶ میلیارد تومانی فیلم‌ها طی هفت ماه گذشته، گرچه یک فرصت است و نشان می‌دهد مردم به سینما می‌روند، اما نباید از نظر دور داشت، بیش از دوم سوم فروش این فیلم مربوط به سه فیلم بوده و می‌توان از این پدیده به عنوان یک زنگ خطر برای سینما یاد کرد.

اما اینکه چرا مخاطبان در میان این فیلم‌ها با ژانر‌های مختلف، کمدی‌ها را می‌پسندند، دلایل متعددی دارد که شاید مهمترین آن، نیاز گروه‌های مختلف اجتماعی به قرار گرفتن در شرایطی فارغ از دغدغه‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی باشد.

اما توفیق فیلم‌های طنز در گیشه گرچه مطلوب است، اما آفت‌هایی نیز دارد.

تغییر ذائقه سینمایی مردم و تمایل آن‌ها برای تماشای فیلم‌های طنز و شاد، هرچند سبب رونق اقتصاد سینما شده، اما افول استقبال از گونه‌های دیگر نظیر اجتماعی، دفاع مقدس، کودک و نوجوان موضوع مهمی است که باید ریشه‌ها و علل آن بررسی شود.

کم رنگ شدن تولید فیلم با مضامین مختلف ذیل سایه سنگین فیلم‌های طنز، بدون شک ره آوردی جز کوچ فیلمسازان به ساخت فیلم‌های طنز ندارد و آن وقت اگر نظارتی صورت نگیرد، عرصه برای حضور طنز‌های «بفروش» و خالی از محتوا بر پرده سینما مهیا می‌شود.

آفت دیگر را باید در صحبت‌های اکبر عبدی که چندی پیش درباره وضعیت این روز‌های سینمای ایران به آن اشاره کرد، یافت.

او گفته بود: یک زمانی در سینمای ایران، «مادر» و «اجاره‌نشین‌ها» ساخته می‌شد، اما برخی فیلم‌هایی که امروز ساخته می‌شود شباهتی با فیلم‌های فاخر سینمای ایران ندارد!