شعارسال: بزرگ‌ترین چالش در ایران اسلامی، حکمرانی است. موضوعی که در برخی دولت‌ها به واقع و به درستی پیش نبرده اند. همین عدم بکارگیری حکمرانی صحیحی به شکست دولت منتج شده است اینجاست که باید گفت شکست دولت بدتر از شکست بازار است. در چنین شرایطی باید اعتماد به دولت برگردد.

توسعه همه جانبه سواحل و منطقه مَکُران جذب سرمایه خارجی است از آنجا که جذب سرمایه خارجی از مسیر دولت راه به جایی نمی‌برد فقط از طریق بخش خصوصی می‌توان جذب سرمایه انجام داد.

به گفته کارشناسان اشتباهات توسعه مرکزی نباید در بخش شرق تکرار کنیم. شاید توسعه مَکُران آخرین فرصت توسعه برای ایران باشد.

در نشست کمیسیون خدمات فنی مهندسی و احداث اتاق ایران درباره توسعه منطقه مَکُران گفتگو شد. علی نقوی، رئیس کمیسیون خدمات فنی مهندسی و احداث اتاق ایران، توسعه مَکُران را یکی از اولویت‌های این کمیسیون عنوان کرد.

رئیس جمهوری در ایام انتخابات توسعه مَکُران را اولویت دولت خود اعلام کرد

محمد قاسمی، سرپرست معاونت اقتصادی سازمان برنامه وبودجه درباره توسعه مکران نیز در این نشست گفت: رئیس جمهوری در ایام انتخابات توسعه مَکُران را اولویت دولت خود اعلام کرد. در معاونت سیاست گذاری توسعه ملی و منطقه‌ای ریاست جمهوری که در آنجا طرح پیشران و زنجیره‌های ارزش را پیگیری می‌کند، در چند جلسه تشکیل شده، رئیس جمهوری از طرح کلی برای توسعه مکران پرسیده است. در جلسات متعددی که در سازمان برنامه وبودجه و شورای عالی امنیتی ملی برگزارشده هم به این موضوع پرداخته اند. سازمان برنامه وبودجه درباره مکران طرح آمایش سرزمینی را کار کرده است.

قاسمی ادامه داد: رئیس جمهوری خواهان گزارش درست و متقن از منطقه است که با بازدید محلی، گزارشی دقیق ارائه شد. مکران ظرفیت منطقه‌ای بی نظیر و بکری دارد و برای سرمایه گذاری آماده است. به لحاظ آب کفایت لازم را دارد تا در دو سه سال به کشت و صنعت خوبی تبدیل شود. به لحاظ جایابی صنایع و فعالیت‌ها گزارش دقیق انجام شده است. وزارت خارجه درباره روابط بین المللی این منطقه بررسی‌هایی در حال انجام است. او تصریح کرد: عملاً فرض ما این است که الگوی نوینی از حکمرانی کشور در آنجا شکل بگیرد و سرمایه گذار خصوصی درگیر مسائل بوروکراتیک نشود.

سرپرست معاونت اقتصادی سازمان برنامه وبودجه افزود: ارتقای مدارس و هنرستان‌های منطقه موردتوجه است تا آموزش فنی و حرفه‌ای انجام شود. دو بیمارستان مهم باید در میناب و چابهار ارتقا یابد. در حوزه‌های سخت افزاری و نرم افزاری فکر شده و اولین گام در بودجه ۱۴۰۴ برداشته خواهد شد تا این منطقه به منطقه آماده سرمایه گذاری تبدیل شود. برخی از طرح‌ها را سرمایه گذار‌ها ارائه کرده اند که در دست بررسی است.

در ادامه پیام باقری، نایب رئیس اتاق ایران درباره وضعیت توسعه‌ای مکران، گفت: یکی از دستور کار‌های کمیسیون خدمات فنی مهندسی و احداث اتاق ایران بررسی ظرفیت‌های توسعه‌ای مکران است و اتاق ایران باید در این حوزه بسترسازی‌های لازم را انجام دهد. برای همین با شورای توسعه سواحل همکاری نزدیکی داریم.

وی افزود: نگاه ما در اتاق ایران بسترسازی برای حضور سرمایه گذاران بخش خصوصی است و در مورد توسعه سواحل مَکُران که در مسیر توسعه دولت چهاردهم قرار دارد، در مسیر سیاست‌های اقتصادی دولت گام برمی داریم و این ارتباط منسجم با سازمان برنامه و بودجه برای ما بسیار مهم است. باقری ادامه داد: توسعه زیرساخت‌های سواحل مکران اعم از بخش لجستیک، تأمین انرژی، بهداشت و درمان، آموزش نیروی انسانی، احداث پالایشگاه ها، نیروگاه‌ها و ... باید موردتوجه قرار گیرد.

او در ادامه افزود: بعد دوم سرمایه گذاری بخش خصوصی در منطقه است. استقبال خوبی از طرف بخش خصوصی نسبت به مشارکت در این طرح ملی اتفاق می‌افتد به شرط اینکه مدل‌های تجاری-سرمایه گذاری دقیقی تعریف شود. طرح‌های مطرح شده باید توجیه اقتصاد داشته باشد و اصل سرمایه سرمایه گذار تضمین شود تا سرمایه گذار با طیب خاطر به این حوزه وارد شود. یکی از پایه‌های اقتصاد مولد توسعه مکران است.

در حوزه مَکُران تنها نقطه سند آمایش و سند توسعه منطقه‌ای داریم

در ادامه این نشست سید جعفر حسینی، رئیس امور آمایش سرزمین و توسعه منطقه‌ای سازمان برنامه وبودجه گفت: مهم‌ترین سند بالادستی سند آمایش سرزمینی است.

او با اشاره به تاریخچه توجه به آمایش سرزمینی در جهان و ایران گفت: اگر زمانی محور توسعه در ایران غرب کشور بود و شرق کم رنگ بود، الآن به محور شرق توجه شده است. در اواخر دهه ۹۰ مطالعات آمایش به نتیجه رسید ه که شرق پتانسیل بالایی دارد. قلمرو مستعد توسعه الگوی مطلوب سرمایه گذاری استقرار جمعیت و زیرساخت‌ها در سند آمایش مشخص شد.
او ادامه داد: ۳۱ سند استانی داریم که به موازات سند آمایش ملی منتشر شده است. در سال ۱۳۹۹ تصویب نامه تصویب شده و تا فعالیت توسعه‌ای کشور مبتنی بر سند آمایش سرزمینی سال ۱۳۹۹ باشد.

حسینی ادامه داد: در حوزه مَکُران تنها نقطه سند آمایش و سند توسعه منطقه‌ای داریم. مکران در حال حاضر، ۷ میلیون هکتار وسعت توسعه دارد. در توسعه فضایی مکران و در سند آمایش، شهر چابهار شهر سطح یک در نظر گرفته شده است که قرار است بار توسعه‌ای را بر عهده گیرد. در چابهار بیمارستان که خدمات ملی ارائه می‌دهد باید داشته باشیم. چابهار بیمارستان خوب و قطبی ندارد که بعد از سند توسعه و سند توسعه مکران تأییدشده است.

حسینی افزود: در این سند اولویت‌های توسعه‌ای این منطقه مشخص شده است. ۱۲ رسته دارای اولویت و پهنه بندی آن‌ها برای حوزه‌های اقتصادی مشخص شده است. در مدل توسعه مکران به توسعه منطقه‌ای توجه شده و مکران فرصت توسعه‌ای برای ایران است.

او ادامه داد: در باب انتخاب این مدل توسعه ایده‌های فراوانی وجود دارد. سازمان برنامه وبودجه می‌خواهد شیوه جدیدی در مشارکت مالی در مکران پیگیری کند تا برای بقیه بخش‌ها این الگویی باشد. اول اینکه واگرایی کسب وکار با طرح توسعه اتفاق نیفتد. جا‌هایی بخش خصوصی از بخش دولتی تضمین و تسهیل فرایند می‌خواهد نه زیرساخت.

حسینی تصریح کرد: اگر کل بخش را با بخش دولتی یا غیردولتی جلو ببریم، هزینه‌ها خیلی بالا خواهد بود؛ باید طرح‌ها را با همکاری بخش خصوصی و دولت پیش ببریم و این همان شرکت راهبردی است. در طرح توسعه مکران مسائل و چالش‌های زیست محیطی موردتوجه قرار گیرد و این فرآیند‌ها تسریع شود. در حوزه آب سازمان گام‌هایی برداشته است؛ در محیط زیست تلاش‌هایی شده تا با توجه به شرایط کشور مدل توسعه‌ای را در این منطقه تمرین کنیم.

در ادامه حجت میرزایی، رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران هم گفت: توسعه محور شرق را از سال ۱۳۷۶ می‌شناسم و مدت‌ها مدیر مطالعات محور شرق بودم. دولت‌ها با سند‌های مصوب سال‌های ۶۷ و ۸۱ توسعه منطقه‌ای را در هیات دولت تصویب کرده اند. بخشی از توسعه زیرساختی مصوبات سند توسعه‌ای اولیه و دومی است. در آن سند از نگاه اقتصاددان‌های کشور استفاده شده و نقشه خوبی تهیه شده است. این حوزه مزیت خوبی برای ترانزیت از اقیانوس هند به سمت آسیای میانه دارد. اما ملاحظات اجتماعی-انسانی را باید جدی گرفت.

او ادامه داد: ۶۰ درصد مردم چابهار در اسکان غیررسمی سکونت دارند. این سطح گسترده تصرف زمینی و زمین خواری است و ساکنی ندارد. این خطر جدی است. محدودیت و کمبود اجتماعی مثل حوزه درمان و بهداشت خطری جدی است. برای توسعه باید خدمات آموزشی و درمانی و خدمات پشتیبان اجتماعی ارائه شود.

میرزایی تصریح کرد: سواحل زیبای چابهار نباید تخریب شود و مزیت زیست محیطی برای اکوتوریسم زیر سازه مدرن له نشود. سواحل آزاد بخشی دست نیروی نظامی و بخش دست افراد فرصت طلب است که دولت می‌تواند جلوی این را بگیرد. زمین کشاورزی در زرآباد و باتوکلات نیروی کار را از پاکستان و بنگلادش تأمین می‌کنند. میوه‌های گرمسیری و کشاورزی نباید به خاطر طرح توسعه از بین برد بلکه این کشاورزی و ترکیب محصولات را باید ارتقا داد.

رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران، با بیان اینکه موضوع جامعه محلی در ماهشهر و عسلویه تجربه تلخی است، گفت: جامعه محلی در این شهر‌ها نابودشده است و الآن جامعه محلی به نیروی خدماتی تبدیل شده و حاشیه بزرگی در این شهر‌ها وجود دارد. باید به این موارد توجه شود. توانمندسازی جامعه محلی در دستور کار قرار گیرد. این ملاحظات باید موردتوجه سازمان برنامه وبودجه قرار گیرد.

ضرورت توجه به تجربه دنیا در حوزه توسعه متمرکز و غیرمتمرکز در توسعه مَکُران

مهرداد اشتری، عضو هیات رئیسه شورای هماهنگی تشکل‌های مهندسی صنفی و حرفه‌ای کشور گفت: در توسعه مَکُران باید به تجربه دنیا در حوزه توسعه متمرکز و غیرمتمرکز توجه شود. تفکرات برنامه ریزی متمرکز از رسوبات دولت‌های نفتی بوده است و انحصاری هم به مکران ندارد. همچنین درباره ضمانت اجرایی سند ملی آمایش سرزمین حوزه مکران گفته شد و اینکه چرا باید نگران توسعه کشاورزی این منطقه بود؟ برای توسعه منطقه در اسناد و برنامه‌ها به جایگاه بخش خصوصی باید توجه شود. باید مشخص شود در توسعه مکران بخش خصوصی چقدر حضور دارد آیا زیرساخت را بخش خصوصی تأمین می‌کند و بازگشت سرمایه اش چگونه خواهد بود؟ در شرایطی که قوانین خلق الساعه است و دولت تعهد خود را انجام نمی‌دهد، چگونه می‌توان از بازگشت سرمایه مطمئن بود. نقش پیکان‌های منطقه‌ای در طرح توسعه مکران چه خواهد بود؟

برای حوزه توسعه دریایی نیاز به سرمایه خارجی داریم

ایرج رهبر، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران هم گفت: برای جذب سرمایه گذار خارجی سرفصل‌های زیادی وجود دارد که پایداری سیاسی -اقتصادی اصل اساسی است. دولت برای جذب سرمایه خارجی چه کرده و چه تضمینی در نظر گرفته است؟
رهبر تاکید کرد: ما برای حوزه توسعه دریایی نیاز به سرمایه خارجی داریم.

مَکُران نیازمند پلن جدید است نه پلن آزمایش شده و شکست خورده

محمد حلوایی، عضو کمیسیون خدمات فنی مهندسی و احداث اتاق ایران هم گفت: مشکل فعلی دولتی بودن اقتصاد است؛ اگر مَکُران فضایی برای تجربه توسعه منطقه‌ای است؛ نباید به سیستم دولتی و خصولتی اجازه حضور داده شود و اینکه همه چیز ایزوله شود تا ملت کار کنند. منطقه مکران ظرفیت سرمایه گذاری و ظرفیت انسانی بالایی دارد. اینجا به پلن جدیدی نیاز دارد نه پلن آزمایش شده و شکست خورده بلکه باید از تجربه تأییدشده بیرونی استفاده شود.

باید سرمایه گذار خارجی بیاوریم وگرنه این طرح از بین می‌رود. محمد قاسمی، سرپرست معاونت اقتصادی سازمان برنامه وبودجه گفت: بزرگ‌ترین مشکل ایران در کار بزرگ پیش روی بازسازی اعتبار دولت است. دولتی داریم که این قدر بد عمل کرده که اعتبار و اعتماد به خود را از دست داده است. اما باید به این توجه شود که رئیس جمهوری دولت چهاردهم بعد از انتخابات هم به کار کارشناسی جایگاهی ویژه‌ای قائل است.

او ادامه داد: در این طرح به بازدید‌های میدانی مثلاً بازدید از بندر صحار عمان به عنوان الگوی کار تأکید شده است. ساختار جامعه محلی بسیار موردتوجه است تا آن‌ها توسعه منطقه را راهبری کنند تا فرایند توسعه تسهیل شود.

در ادامه میرزایی گفت: در چابهار زمانی آموزشی از اولویت خارج شد؛ مثلاً مسافرکشی درآمد چند برابر آموزش داشت و این‌ها مواردی است که در استاد توسعه‌ای موردتوجه قرار نمی‌گیرد. در حوزه کشاورزی هم چنین رویه‌ای ممکن است.

شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از تین نیوز، تاریخ انتشار: 13آبان1403، کدخبر:284668، www.tinn.ir