چهارشنبه ۱۴ خرداد ۱۴۰۴ - 
طرح فرمان، در مرحله بي‌فرماني
دو سال گذشته بود که در طرحي موسوم به طرح فرمان مشخص شده بود که کودکان اتباع خارجي با هر شرايطي بايد به صورت رايگان در مدارس دولتي تحصيل کنند. طرحي که به حاشيه رانده شد و مدارس دولتي نه‌تنها از دانش‌آموزان شهريه مي‌گرفتند که علاوه بر آن هزينه‌هاي زيادي به بهانه‌هاي مختلف از آنها گرفته مي‌شد. به عبارتي اين شرايط براي زماني بود که اين دانش‌آموزان در مدارس دولتي ثبتنام مي‌شدند اما بسياري از دانش‌آموزان اتباع خارجي هستند که نتوانستند در مدارس ثبتنام کنند و مدارس دولتي به بهانه پر بودن ظرفيت از پذيرفتن آنها امتناع مي‌کردند. علاوه بر اين برخوردهاي نامناسب آنها باعث شده بود بسياري از دانش‌آموزان افغان قيد تحصيل را بزنند. پيش از اجراي اين طرح، کودکان مهاجر افغان فاقد مدرک، اجازه درس خواندن در مدارس دولتي را نداشتند و از کودکان داراي اسناد مهاجرت نيز، براي ثبتنام پول گرفته مي‌شد. حالا شرايط طوري است که فرقي با قبل از اجراي اين طرح ندارد و وضعيت ثبتنام همچنان در بدترينشرايط است.
50 هزار تومان هم ندارند به مدارس کمک کنند؟
وزير آموزش‌وپرورش در پيامي توئيتري نوشت: «به قولم عمل کردم. ۳۷۰ هزار دانش‌آموز افغان و خارجي از مهر جا نماندند. در تلاشيم آنهايي که نتوانسته‌اند مدرک برسانند هم از مهر جا نمانند.» اين درحالي است که طبق پيگيري‌هاي خبرنگار «وقايع‌اتفاقيه» همچنان تعداد زيادي از دانش‌آموزان افغان نتوانسته‌اند در مدارس دولتي ثبتنام کنند و بزرگ‌ترين مشکل آنها اين است که با ظرفيت پر مدارس مواجه مي‌شوند. مدارسي که به بهانه‌هاي مختلفي چون شهريه، کمک‌هاي مردمي، تابعيت افغان و... از ثبتنام سر باز مي‌زنند. پيش‌ازاين سيدعلي حسيني، معاون مرکز امور بين‌الملل به «وقايع‌اتفاقيه» گفته بود: «کليه ثبت‌نام‌ها رايگان است و کمک‌هاي مردمي نيز اجباري نيست البته بايد در نظر بگيريم که طبق طرح فرمان ثبتنام دانش‌آموزان منوط به دريافت وجه نيست و مدارس بايد آنها را رايگان ثبتنام کنند ولي آموزش دانش‌آموزان رايگان نخواهد بود.» اين درحالي است که ثبتنام هيچ دانش‌آموزي چه اتباع خارجي و چه ايراني در مدارس دولتي رايگان نيست و در نهايت بايد مبلغي را به عنوان شهريه و کمک‌هاي مردمي پرداخت کنند. حسيني در اين مورد گفته بود: «وقتي دانش‌آموزان ايراني هم براي ثبتنام پول مي‌دهند چه انتظاري داريم که از اتباع افغان پولي براي شهريه دريافت نشود؟ مي‌گويند وضعيت مالي خانواده‌هاي افغان خوب نيست؛ درحالي‌که در اين خانواده‌ها زن و مرد و فرزندان همه کار مي‌کنند. يعني هيچ‌کدام به اندازه 50 هزار تومان نمي‌توانند به مدرسه کمک مالي کنند؟»
شکايت کنند، بررسي کنيم
در واقع حسيني وضعيت دانش‌آموزان افغانستاني را که مجبورند براي ثبتنام در سه مرحله شهريه پرداخت کنند، ناديده گرفته و گفته بود: «آنها پيازداغش را زياد مي‌کنند! چون ما هيچ شکايتي نداشتيم که نشان بدهد اتباع خارجي از وضعيت ثبتنام شکايت دارند.» اين درحالي است که وقتي خانواده‌هاي افغان وضعيت برخورد مسئولان مدارس و... را با کودکانشان مي‌بينند ترجيح مي‌دهند از تحصيل جا بمانند و پيگيري نکنند. حسيني گفته بود: «به جز شکايت راه ديگري وجود ندارد که بتوانيم اين شرايط را پيگيري کنيم زيرا ما به مدارس بخشنامه مي‌فرستيم و آنها موظف هستند طبق آن بخشنامه عمل کنند. پس اگر خلاف آن عمل کنند فقط با شکايت است که متوجه مي‌شويم.» حال اين سؤال پيش مي‌آيد که يعني هيچ ساز و کار نظارتي بر مدارس دولتي وجود ندارد؟ طبيعي است که بسياري از خانواده‌هاي افغان و حتي ايراني ندانند که مي‌توانند از طريق شکايت حقوق خود را پيگيري کنند.
هيچ کودکي از حق تحصيل محروم نشود
برخي کاربران توئيتر در يک طوفان توئيتري در حمايت از وضعيت دانش‌آموزان افغان که با مشکلاتي چون مدارک هويتي، شهريه‌هاي بالا و... مواجه بودند، با هشتگ از مهر جانمانند، همراه شده بودند. در اين بين گروهي از افغان‌ها نيز همراه شدند. يکي از آنها در توئيتي نوشته بود: «سال سوم راهنمايي مدير صدام زد و گفت چرا هنوز براي دبيرستان نمونه دولتي ثبتنام نکردي؟ گفتم چون افغاني‌ام. معدلم 19,93 بود.» يکي ديگر از کاربران افغان نوشته است: «سال 85-84 يکباره گفتند مهاجرين در پيش‌دانشگاهي ثبتنام نمي‌شوند. اگر سال بعدش قانون عوض نمي‌شد الان ارشدم رو نگرفته بودم.» ناهيد فريد، نماينده مجلس افغانستان نيز با انتشار عکسي از کودکان افغان درحالي‌که کتابي در دست دارند، نوشت: «او رؤيايي دارد که غير‌ممکن نيست، اگر از مهر جا نمانند.» کاربران ديگري نيز از هر قشري در اين طوفان توئيتري شرکت کردند. علاوه براين تعدادي از سايت‌هاي خبري و حساب‌هاي توئيتري در افغانستان از اين حرکت حمايت کردند و نوشتند: «از فعالان ايراني که براي حق تحصيل کودکان پناهجوي افغانستان تلاش مي‌کنند، سپاسگزاريم! هيچ کودکي نبايد از حق آموزش محروم شود.»
يکي از کاربران نوشته است: «انتظار داريم هرکشوري ميريم باهامون به بهترين شکل برخورد کنن ولي نوبت به خودمون که ميرسه نژادپرستي رو به حد اعلا مي‌رسونيم.» کاربري ديگر نوشته است: «مرزها براي کودکان و بازي‌هايشان، معني ندارد. بزرگ‌ترها مرز کشيده‌اند که جهان را به بازي بگيرند. حواسمان باشد ظلم مضاعف نباشيم.» در اين بين سيد محمد بطحايي به درخواست کاربران پاسخ داد و گفت که براي حل مشکل دانش‌آموزان تلاش مي‌کند.
