شعار سال: روز الكترونيك هواپيمايي يادآور و تلنگري براي توجه به خدمت متخصصان صبور و متعهدي است كه سخت‎ترين شرايط كاري را در كارگاه‎ها هنگام تعمير و ساخت سامانه‎هاي ارتباطي و الكترونيكي و در نصب اين سامانه‎ها در دشوارترين شرايط جغرافيايي و راه‎هاي ناهموار به جان مي‎خرند.

متخصصان الکترونیک و ارتباطات در پشت صحنه باند و فرودگاه و پرواز با صبوری و دقت تلاش می ‎کنند سفری ایمن را برای مسافران رقم بزنند و اهمیت و حساسیت زحمات این متخصصان قابل توجه است. هواپیما، باند و آسمان كه المان‎هاي سفر هوايي هريك از ما هستند، با سیستم‌های اطلاعاتی و مخابراتی گوناگونی به يكديگر متصل می‌شوند تا شرایط برای نشست و برخاست هواپیماها در بستری ایمن فراهم شود.

این بستر را متخصصان الکترونیک و ارتباطات تنها با انگیزه رقم زدن بهترین خاطرات همراه با سلامتی و آرامش برای مسافران فراهم می‌کنند و فعالیت این متخصصان مستقیما مرتبط با مسایل امنیتی و ایمنی فضای هر کشوری است، چراكه مهندسان این حوزه باید از تمام ویژگی‌های دستگاه‌های کمک ناوبری مطلع باشند و به درستی از این دستگاه‌ها نگهداری کنند تا آسمان این سرزمین در امنیتی کامل بماند وهمگان به خوبی می دانیم که اهمیت و حساسیت زحمات این متخصصان فراتر از مرز و بوم یک كشور است.

ارتباطات هوانوردی از لحظه بلند شدن هواپیما از باند تا محدود برج‎، اپروچ و مرکز کنترل فضای کشور و همچنین از سیستم‎های کمک ناوبری که نقش هدایت هواپیما را دارند تا سیستم‎های راداری و اتوماسیون که نظارت را تسهیل می‎کنند، به دست توانای متخصصین الکترونیک هواپیمایی نصب و نگهداری و تعمیر (نرم افزاری و سخت افزاری) می‎شوند و این مجموعه خدمات، ایمنی را در صنعت هوانوردی به ارمغان می‎آورد و در حوزه امنیت هوانوردی نیز سیستم‎های کمک بازرسی که هم تسهیل بازرسی و هم تکریم ارباب رجوع را دارد، توسط مهندسان الکترونیک هواپیمایی نصب‎، نگهداری و رفع عیب می‎شوند.

پیش‌ترها در مهرماه هر سال روزی را به عنوان روز الکترونیک هواپیمایی جشن می‌گرفتند اما از سال گذشته همزمان با عضویت انجمن متخصصان الکترونیک هواپیمایی ایران در سازمان جهانی غیرسیاسی و غیر دولتی IFATSEA موضوع تعیین روز جهانی الکترونیک هواپیمایی نیز مطرح و در پی آن با موافقت اعضا، ۱۲ نوامبر به عنوان روز جهانی «الکترونیک هواپیمایی» معرفی شد.

به این بهانه‎ دمی را همراه مردان و زنان صنعت الكترونيك هواپيمايي در اداره‎كل ارتباطات و ناوبري هوايي شركت فرودگاه‎ها می گذرانیم.

دقايقي را با شكرالله جعفري، از پيشكستان صنعت الكترونيك هواپيمايي هم صحبت مي‎شويم، مردي كه فروغ چشمانش را نيز حين خدمت صادقانه خود از دست داده‎ است.

جعفري؛ كارشناس مهندسي الكترونيك هواپيمايي از آموزشگاه عالي هواپيمايي پيشين است كه سال‎ها متخصص و كارشناس رادار مهرآباد و كوشك و سرپرست واحد ايكس ري بوده و مولف و مترجم چندين جلد كتاب تخصصي است.

وي دربيان اهميت كار متخصصان الكترونيك هوانوردي توضيح مي‎دهد: فرودگاه‌ها در توسعه کشورها از نظر سیستم حمل و نقل و اقتصاد و از همه مهم‌تر؛ امنیت نقش مهمی دارند و برای برقراری پروازهای ایمن، دستگاه‌ها و ابزارهای مختلفی از جمله انواع سیستم‌های ارتباطی فرستنده و گیرنده و حسگرها و سنجش‌گرها و غیره به كار مي‎روند. همچنین هر فرودگاه باید یک مجموعه تجهیزات امنیتی قوی برای طرح‌های عمومی يعني کنترل بیرون اماکن و درون اماکن و دیواره‌های اماکن و کنترل اشیا و افراد داشته باشد. همه این دستگاه‌ها اجزای الکترونیکی دارند و نصب و نگهداری و تعمیر آن‎ها نیاز به دانش الکترونیک دارد و همین نشان‌دهنده اهمیت متخصصان الکترونیک هوانوردی است.

جعفري مي‎گويد: شروع کار من و همكاران هم‎رده‎‎ام تقریبا همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی و خارج شدن مستشاران نظامی بود و بايد برای نگهداری و تعمیر دستگاه‌ها بیشتر مطالعه و تلاش مي‎كرديم.

وي با افتخار تصريح مي‎كند: به یاد دارم همان اوایل کار یک دستگاه "رزِروِر" رادار از کار افتاد. این دستگاه طبق دستورالعمل دفترچه راهنما بايد در کارخانه سازنده اورهال و رفع اشکال می‌شد، اما با توجه به شرایط کشور در روزهای پس از انقلاب و تحریم‌های صورت گرفته، امکان ارسال دستگاه به کارخانه سازنده‌اش نبود. بنابراین من با اجازه از کارشناس‌ مسئول مربوط و با توجه به تجربه و دانشی که در زمینه تعمیرات داشتم، به تعمیر این قسمت اقدام کردم و توانستم با وجود امکانات کم و تحریم‌ها آن را رفع اشکال کنم. همچنین مشکل picture shift را نیز برطرف کردم.

جعفري آهي مي‎كشد و با اشاره به دوران جنگ تحميلي مي‎گويد: در دوران جنگ نیز در کنار همکارانمان برای نگهداری و تعمیر سیستم‌های مختلف و همچنین دستگاه‌های بازرسی شبانه‌روز کوشا بودیم و با فکر، ابتکار و استفاده از امکانات موجود در کشور اشکالات را رفع می‌کردیم و به ارگان‌های دیگر (ارتش و سپاه) نیز یاری می‌رساندیم. با وجود نبود اینترنت در آن زمان، با مطالعه بروشورها و کاتالوگ‌ها و دیگر منابع موجود در سازمان و مطالعه مجلات خارجی‌ای که به دستم می‌رسید، اطلاعات خود را در زمینه کاری خود به‌روز می‌کردم تا در پشتیبانی فنی سیستم‌ها بهتر عمل کنیم.

وقتي از وي مي‎خواهم درباره وضعيت ايمني و نگهداري سيستم‎هاي رادار در دوران تحريم توضيح دهد، لبخندي مي‎زند و توضيح مي‎دهد: با توجه به تحریم‌ها، در طول فعالیت خود و با همراهی دیگر همکاران توانستیم یک پشتیبانی قدرتمندی را برای تأمین قطعات یدکی با استفاده از امکانات موجود در داخل کشور به وجود آوریم و با آگاهی از قطعات حساس و آسیب‌پذیر، عمر مفید دستگاه‌ها را افزایش دهیم و از خروج میلیاردها ریال ارز از کشور جلوگیری کنیم تا وابستگی به منابع خارجی؛ دست‌کم در بخش نگهداری و تعمیر دستگاه‌ها به میزان زیادی کاهش يابد و اثرات تحریم احتمالی در این بخش‌ها نیز کم شود. از جمله این فعالیت‌ها می‌توان به مودیفای کردن مدارات و معادل‌سازی برای قطعات خراب شده و بازسازی قطعات دستگاه‌های بازرسی اشعه ایکس (تعمیر و مرمت تسمه‌نقاله‌ها یا پرده‌های سربی) و احیاي منابع تولید اشعه ایکس و موتوردرام‌های اینتر رولر اشاره کرد.

در چهار كارگاه ارتباطی مركز نيروهاي متخصص با دقت در حال تعمير قطعات فرستنده-گیرنده هستند.

فاطمه صادقي، تنها خانم فعال دراين بخش است كه با ظرافت‎هاي خاصي كه تنها از عهده زنان برمي‌آيد، در كنار همكاران مرد كارگاه به طور جدي فعاليت دارد.

صادقي از سال 92 وارد بخش عملياتي پشتيباني فرستنده‎ و گيرنده شده و اذعان دارد كه با كاري مواجه است كه خطا مي‎تواند مانع برقراري ارتباط ميان كنترلر و خلبان و در نهايت، به خطر افتادن جان صدها انسان شود.

وي تصريح مي‎‎كند: خوشحالم كه مي‎توانم از تخصصم براي خدمت‎رساني به ايمني آسمان ايران استفاده كنم و حتي اگر به من اجازه دهند، حاضرم همراه همكاران ديگر براي نصب رادار به سايت‎ها و ايستگاه‎ها در دل كوه‎ها و جاده‎هاي هم بروم.

اکنون اداره‎كل ارتباطات و ناوبري هوايي ايران ميزبان يك مبتكر نيز هست. "ابراهيم رهنما" كه سه سال است در واحد الكترونيك هواپيمايي فرودگاه بين المللي بجنورد فعاليت مي‎كند، گواهي دو ثبت اختراع را دارد و اختراع سومش پروژه پيش فلايت‎چك است که با همکاری مصطفی اسعدی انجام داده است. فلایت‎چک سیستمی شامل هواپیما و تجهیزاتfis نصب شده برروی آن است که برای چک پخش فضایی سیستم‎های کمک ناوبری نصب شده در فرودگاه‎های کشور به کار برده می شود و سیستم های کمک ناوبری را با کمک متخصصین الکترونیک هواپیمایی کالیبره می‎کند.

رهنما درباره این اختراع توضيح مي‎دهد: تعداد زیاد سیستم‎های کمک ناوبری در ایران، مانورهای زیاد برای کالیبره كردن، بالا بودن هزینه عملیات پرواز( چند هزار دلار در ساعت) و همچنین مدت زمان کوتاهی که متخصصین الکترونیک هواپیمایی در اختیار دارند تا بتوانند تنظیمات مورد نظر را برای تصحیح پخش سیستم‎های کمک ناوبری اعمال كنند، از مشكلات فلايت‎چك‎ها هستند. ایده اولیه این پروژه زمانی شكل گرفت که برای وارسی سیستم‎های کمک ناوبری فرودگاه بجنورد، فلایت‎چک اجاره‎ای قزاقستانی با تمام هزینه‎های بالای آن به پرواز درآمد و عملیات وارسی با مشکلاتی مواجه شد که در نتیجه، مجبور به جابه‎جایی مکررآنتن‎های فرستنده شدیم و پس ازگذشت پنج روزعملیات فلایت چک به پایان رسید.

وي مي‎افزايد: در این پروژه که یک نوآوری در راستای اقتصاد مقاومتی محسوب می‎شود، بعد از حدود دوسال مطالعه و بررسی، سیستمی را طراحی كرديم که پیش از ورود فلایت‎چک بتوان بخشی از تنظیمات لازم را انجام داد. به اين ترتیب، مانورهای پروازی و به دنبال آن، هزینه‎های پروازی فلایت چک کاهش خواهد یافت و همچنین زمان کافی برای متخصصان الکترونیک هواپیمایی در ایستگاه‎های کمک ناوبری فرودگاه‎ها خواهد بود تا با تمرکز بیشتر، تنظیمات لازم را انجام دهند و از سویی ابزاری در اختیار اداره ناوبری قرار خواهد داد که بتوانند در زمان لازم پارامترهای پخش فضایی سیستم‎های کمک ناوبری را ارزیابی کنند. به این منظور از یک ربات عمود پرواز صنعتی استفاده شده تا بتوان تجهیزات چک سیستم های کمک ناوبری را روی آن نصب کرد. همچنین یک سری قابلیت‎ها و امکانات جانبی را به آن اضافه كرديم که پس از تکمیل مراحل نصب و تجهیز ربات عمود پرواز و انجام تست‎های مختلف، پیش بینی شده است که این پروژه با بهره گیری کامل از ناوبری ماهواره‎ای(GNSS) ارتقا یابد.

ديدار خاطره انگیز با متخصصان الكترونيك هواپيمايي به پايان می رسد و خوشحاليم ظرفيت براي ارتقاي اين صنعت در سطح بين المللي وجود دارد و دراين زمينه چشم‎اندازي روشن پيش روي ماست.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت شركت فرودگاه‎ها و ناوبري هوايي ايران، تاریخ انتشار 22 آبان 96، کد مطلب: -، www.airport.ir