فکر زنانه در قانونگذاری مهم است

از همان روزهای اول فعالیت مجلس دهم، صحبت‌ها درباره فراکسیون زنان مجلس، زیاد بود. خبرهای داخلی حکایت از آن داشت که ریاست فراکسیون به سهیلا جلودارزاده یا پروانه مافی خواهد رسید و خود این دو نفر نیز در خبرها عنوان می‌کردند که خانم‌های مجلس از آنها خواسته‌اند که ریاست فراکسیون را بر عهده بگیرند اما در روز رأی‌گیری، آنها کاندیدا نشدند و ریاست به پروانه سلحشوری رسید.

شعار سال: از همان روزهای اول فعالیت مجلس دهم، صحبت‌ها درباره فراکسیون زنان مجلس، زیاد بود. خبرهای داخلی حکایت از آن داشت که ریاست فراکسیون به سهیلا جلودارزاده یا پروانه مافی خواهد رسید و خود این دو نفر نیز در خبرها عنوان می‌کردند که خانم‌های مجلس از آنها خواسته‌اند که ریاست فراکسیون را بر عهده بگیرند اما در روز رأی‌گیری، آنها کاندیدا نشدند و ریاست به پروانه سلحشوری رسید. در همه 2سال گذشته هم پروانه سلحشوری با حوصله و مدارا به حرف‌ها گوش داده و هر وقت که با تلفنش تماس بگیری، خودش جواب می‌دهد؛ پس می‌شود خیلی خلاصه گفت او پاسخگوست. سلحشوری و تعدادی دیگر از نمایندگان، مدتی پیش برای دیدار با مراجع تقلید و بحث درباره مسائل زنان، به قم سفر کردند و امیدوارند که چنین دیدارهایی مؤثر باشد. او با نطق‌های صریحش در مجلس نشان داده که دغدغه‌های دختران و زنان ایرانی را به‌خوبی می‌شناسد و همین رویه، او را به نماینده شناخته‌شده فراکسیون امید بدل کرده است؛ کسی که خوب می‌داند نمی‌شود اولویت‌های زنان را تقسیم‌بندی کرد و باید به موازات یکدیگر در پی آنها بود. سلحشوری واهمه‌ای ندارد که بگوید درهای استادیوم‌ها را به روی زنان باز کنید یا جایی دیگر، از دوبرابر‌کردن سهمیه‌های اشتغال زنان سخن بگوید. با او درباره فراکسیون زنان مجلس، دغدغه‌های زنانه و آرزوهایش سخن گفتیم که در ادامه می‌خوانید.

زمانی که برای ریاست فراکسیون زنان مجلس کاندیدا شدید، هدفتان چه بود؟ اصلا چه اتفاقی افتاد که قبول کردید؟ و تا امروز به کدام‌یک از هدف‌هایتان رسیده‌اید؟

پذیرفتن ریاست فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی فرایند خاصی داشت. پیش از آغاز سخن باید بگویم که من تز دکتری و فوق‌لیسانسم را در حوزه زنان کار کرده بودم و مطمئن بودم که این حوزه را به‌خوبی می‌شناسم و برای همین می‌توانم قابلیت ریاست فراکسیون را داشته باشم. از نظر فعالیت سیاسی هم تنها کسی بودم که به شکل حزبی وارد مجلس نشدم. من از قدیم، هم عضو انجمن اسلامی بودم، هم عضو مجمع دانش‌آموختگان ایران اسلامی؛ پس مولفه‌های لازم را داشتم. البته رقابت درونی هم وجود داشت اما این را هم بگویم که جز من و خانم مافی و خانم جلودارزاده کسی مدعی نبود. برای من هیچ فرقی نداشت که چه‌کسی رئیس می‌شود و این را هم صادقانه می‌گویم اما وقتی زمان رأی‌گیری شد هیچ‌کس نامزد نشد.

آن‌زمان به من گفتند «چه کنیم؟» و من گفتم: «خانم جلودارزاده به من گفته‌اند بیا و ایشان حمایت می‌کنند»؛ این شد که من رئیس فراکسیون زنان مجلس شدم. اما سال بعد رقابت‌های درونی زیاد شد. حس می‌کردم یک دوره برای من کافی‌است و کارهایی را که خواسته‌ام شروع کرده‌ام اما اعضای فراکسیون امید معتقد بودند که دوباره باید خودم نامزد باشم و با رأی‌گیری‌هایی که یک بار در فراکسیون امید و یک بار هم در فراکسیون زنان شد، باز هم من معرفی شدم. من فردی مقید به اخلاق هستم اما این را می‌گویم که به هیچ وجه در مصوبات‌مان چنین توافقی نداشتیم که بعد از یک سال، حتما در ریاست فراکسیون زنان مجلس جابه‌جایی رخ بدهد. ما به طور ضمنی صحبت کرده بودیم که گردش رخ بدهد اما مصوبه نداشتیم. من برای ریاست مجدد، اصراری نداشتم؛ فشار اصلی از سوی فراکسیون امید بود؛ می‌گفتند که تو موفق بوده‌ای و خوب عمل کرده‌ای و بهتر است که خودت مجددا ریاست را برعهده بگیری؛ بنابراین این اتفاق افتاد و برای سال دوم هم در خدمت شما هستیم.

هدفتان در این مدت چه بوده و تا به حال به کدام‌یک از اهداف‌تان رسیده‌اید؟

یکی از کارهای مهم ما تاثیرگذاربودن در نحوه تدوین برنامه ششم توسعه بود. پارسال ما به ‌طور کامل، وقف برنامه ششم توسعه بودیم؛ شاید بیش از 4‌ماه درگیر بودیم و 6هفته هم در صحن درباره‌اش کار کردیم. تا عید به طور کامل درگیر برنامه ششم توسعه بودیم و بعد از عید هم که کاملا درگیر انتخابات بودیم اما توانستیم مصوباتی هم داشته باشیم. تدوین و تصویب مواد٩٢ تا ١٠٤برنامه هم به پیگیری‌های کمیسیون ما برمی‌گردد.

مثلا ما در برنامه ششم توسعه طرح جامع توانمندسازی زنان را با بودجه و با جدول زمانبندی، تصویب کرده‌ایم. من تمام تلاشم را کردم و موفق هم شدم که زنان سرپرست خانوار از اولویت‌های کشور به حساب بیایند. این مهم بود که رسیدگی به وضعیت زنان جزو اولویت‌ها باشد و توانستیم این مسئله را در برنامه ششم توسعه مصوب کنیم و از طرفی برای زنان سرپرست خانوار بودجه بگیریم.

در بند ب ماده۱۰۳ این قانون آمده است: «وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مکلف است در راستای سیاست‌های تحکیم خانواده ظرف ۶‌ماه از تاریخ لازم‌الاجراشدن این قانون، بررسی و طرح لازم برای ایجاد بیمه اجتماعی زنان خانه‌دار حداقل دارای 3فرزند را فراهم و جهت تصمیم‌گیری قانونی ارائه کند. هم‌اکنون ۷۷۰هزار زن خانه‌دار دارای 3فرزند در کشور شناسایی شده‌اند که تحت پوشش هیچ نوع بیمه‌ای نیستند و از این تعداد ۱۲۰هزار زن، سرپرست خانوار هم هستند. برای نخستین بار بود که توانستیم برای زنان سرپرست خانوار، حکم قانونی بگیریم. ما پیام‌های زیادی دریافت می‌کنیم.

مثلا این انتقاد هم به ما می‌شود که شما کاری به زنان آسیب‌پذیر و محروم ندارید و فقط به دنبال ورزشگاه‌رفتن زنان هستید! می‌خواهم بگویم که اتفاقا توانسته‌ایم در این زمینه هم پیشرفت کنیم و کارهایی هم انجام داده‌ایم. برای دختران‌مان هم دنبال کارهایی بودیم که متاسفانه با مقاومت‌های جدی روبه‌رو شدیم و همه علیه ما فعال شدند! بگذریم... خلاصه ما سال گذشته در زمینه زنان، کارهای تقنینی کردیم و امسال از موضع نظارتی وارد شدیم.

وقتی بیمه زنان سرپرست خانوار را کم کردند ما پیشنهاد دوبرابرکردن آن را در بودجه امسال مطرح کردیم که دست دوستان است و امیدواریم بانوانی که در کمیسیون تلفیق هستند بتوانند آن را مصوب کنند. نکته دیگر این است که ما دنبال افزایش سن ازدواج در قانون مدنی هستیم و مخالفت جدی خود را با کودک‌همسری اعلام کرده‌ایم. امیدوارم که تا قبل از عید بتوانیم این کار را هم به سرانجام برسانیم و تحویل بدهیم. این گام بسیار مهمی‌است.

فکر می‌کنم اگر بتوانیم رأی مجلس را در این زمینه بگیریم و با شورای نگهبان هم در این رابطه صحبت کنیم، از کارهای خوبی باشد که این مجلس توانسته است برای زنان انجام دهد. همان‌طور که می‌دانید ما سعی کرده‌ایم در فضای سیاسی کشور هم فعالانه ظاهر شویم؛ یعنی منفعل نباشیم. ارتباط رسانه‌ای خود را حفظ کرده‌ایم و مصاحبه‌های گوناگون جهت آگاهی‌بخشی انجام داده‌ایم. به نظر می‌رسد که مجموعا خانم‌های فراکسیون، فعال ظاهر شده‌ باشند.

زنان در نطق‌های زمان انتخابات ریاست‌جمهوری، خیلی فعال ظاهر شدند و در تذکرات شفاهی خوب عمل کردند؛ ضمن اینکه نمایندگان زن مجلس در این دوره، فعال‌تر و هم‌صدا‌تر با مردم ظاهر شده‌اند. مثلا برای وضعیت آزادی دانشجویان بازداشتی خیلی پیگیر هستیم و سعی کرده‌ایم در چنین مواقعی کنار نکشیم. ما توانستیم از نظر عملکردی نظرات مردان نماینده را هم جذب کنیم.

چه مشکلی پیش‌ آمد که بیمه زنان سرپرست خانوار اجرایی نشد؟

مسئله جدی این بود که این مسئله اصلاً در قالب قانون نبود. در واقع تلاش‌هایی انجام گرفته بود اما قانونی مصوب نشده بود. این در حالی است که هم‌اکنون، این مسئله را به‌صورت حکم قانونی در قالب برنامه پنجساله داریم و الان باید برای اجرایی‌شدن آن نظارت صورت گیرد. از سوی دیگر، چون فصل بودجه هم هست تلاش می‌کنیم که این مسئله را در برنامه بودجه۹۷ هم بگنجانیم. همچنین چون در برنامه ششم توسعه ذکر شده، باید به صورت سالانه بتوانیم تعدادی از زنان را تحت پوشش بیمه قرار دهیم و قطعاً زنان سرپرست خانوار اولویت دارند.

این کار باید طبق قانون انجام شود اما اینکه تا چه میزان محقق خواهد شد یک مسئله دیگر است. ما حدود ۳میلیون زن سرپرست خانوار در کشور داریم اما باید دید چند درصد از آنها در پایان برنامه بیمه خواهند شد؛ خصوصا که صندوق‌های بیمه و بازنشستگی هم با مشکلات اقتصادی درگیر هستند. درواقع، از یک طرف این قانون مصوب شده اما از طرف دیگر موانع بودجه‌ای که نهادهای ذی‌ربط را درگیر می‌کند، زیاد است؛ به همین دلیل باید تلاش کنیم کسانی را که در اولویت هستند حتماً طی این برنامه پنجساله بیمه کنیم.

خانم سلحشوری! رفتار مردان نماینده با خانم‌های فراکسیون چگونه است؟

خیلی خوب. خودم فکر می‌کنم در این حوزه کاملا یک نماینده پذیرفته‌شده فعال ـ چه از نظر دوستان اصولگرا و چه از نظر دوستان لیست امید ـ هستم. همه توانسته‌اند این امر را بپذیرند. من نخستین زنی هستم که رئیس یک گروه دوستی پارلمانی شده‌ام. از بین 25گروه دوستی، ما جزو 5گروهی هستیم که سفر خارجی داشته‌ایم و به 2کشور سفر کرده‌ایم و حالا هم پیگیریم که ان‌شاءالله سفر بعدی به بلژیک باشد و برای گسترش روابط تلاش می‌کنیم. از طرفی سفرهای ما بسیار تأثیرگذار بود؛ زیرا اینکه یک زن در ایران رئیس یک گروه پارلمانی باشد برای کشورهای دیگر خیلی جالب توجه است.

مسائلی بوده که خواسته باشید پیگیری کنید و نشده باشد؟

البته من پیش‌تر صدایش را درآورده‌ام (خنده). مسئله رفتن زنان به ورزشگاه برایم بسیار مهم بود. شاید نفس رفتن زنان به ورزشگاه، خیلی مهم نباشد اما تحقیرشدن زن، برایم بسیار حائز اهمیت است؛ آن تعیین‌تکلیف‌کردن برای زنان، مهم است. الان می‌بینیم که حتی زنان عربستان می‌توانند وارد ورزشگاه شوند اما ما نمی‌توانیم و این دردآور است. مسائل دیگری هم هست؛ مثل بحث اشتغال.

ببینید! الان خیلی از خروجی‌های دانشگاه‌های ما دختر هستند اما چقدر از استادانی که جذب دانشگاه می‌شوند دختر هستند؟ دلم می‌خواهد مصوبه‌ای داشته باشیم که حداقل 30درصد کسانی که جذب دانشگاه‌ها می‌شوند زن باشند و به‌خاطر همین برای من خیلی اهمیت دارد که در این زمینه کار کنم. ضمن اینکه به‌شدت در فکر هستم که سهمیه مشخصی برای زنان در مجلس داشته باشیم. در همه جای دنیا این سیستم وجود دارد و حتی کشورهای توسعه‌یافته نیز با همین سهم 30درصدی آغاز کرده‌اند. باید یک سهمیه برای زنان مجلس مشخص کنیم. به نظر من فکر زنانه در قانونگذاری بسیار مهم است. مثلا اگر من پارسال در کمیسیون تلفیق نبودم آن 27صدم درصدی که برای ورزش زنان تصویب شد، محقق نمی‌شد. فکر زنانه است که اسم زنان را می‌آورد. غیر از یک نماینده زن، کسی به فکر زنان نیست. ما زنان در مجلس هستیم که بیمه زنان اهمیت پیدا می‌کند. نگاه زنانه در حوزه قانونی، بسیار مهم است.

از لایحه منع خشونت علیه زنان چه خبر؟

فعلا در قوه قضاییه گیر کرده و به مجلس نیامده است.

حرف و حدیث‌ها درباره این لایحه زیاد بود و ریاست شورای فرهنگی اجتماعی زنان هم به آن تاخت. نظرتان درباره حرف‌های خانم آیت‌اللهی چیست؟

قبلا هم گفته‌ام؛ نباید یکجانبه و یکطرفه ماجرا را دید. ایشان فرمودند که نگاهمان به لایحه، باید مادرانه باشد. تعداد زیادی از زنان به بنده مراجعه کرده‌اند و گفته‌اند که از سوی پدر یا برادر معتاد خود مورد ستم قرار گرفته یا مجبور به روسپیگری شده‌اند. آیا اینجا هم می‌توان مدعی شد که پدر، حامی دختر است؟ اینجا به‌عنوان یک مادر برای این دختر چه باید کرد؟ باید از این زن‌ها که خشونت می‌بینند حمایت کرد؛ چراکه اگر دولت، مجلس و قوه قضاییه، از زن در برابر خشونت مرد دفاع نکنند، در جرمی که آن مرد مرتکب شده شریک هستند. خانم آیت‌اللهی گفته‌اند بر اساس لایحه منع خشونت علیه زنان «حتی اگر زن توهم خشونت از رفتار مرد را داشته باشد، این لایحه به او حق می‌دهد که مرد را محکوم کند و دادگاه را به وسط خانه بکشاند»؛ درحالی‌که جواب این اظهارات مشخص است و اینکه خشونت حاصل توهم بوده یا واقعیت را دادگاه صالحه مشخص می‌کند.

خانم سلحشوری فراکسیون خانواده نیز در مجلس تشکیل شده است؛ نظرتان در این باره چیست؟

هر جایی که بتواند صدای زنان و خانواده را به گوش همه برساند خیلی هم خوب است. اگر فراکسیونی باشد که بخواهد به حوزه کودکان و خانواده بپردازد خیلی هم عالی‌است.

فکر می‌کنید چقدر تا وضعیت ایده‌آل فاصله داریم؟

خیلی، خیلی زیاد... خیلی.

مهم‌ترین مسئله زنان ایرانی چیست؟

به‌نظرم تقسیم‌بندی مسائل مهم، کار خیلی سختی‌است اما مسائل زنان، دو گونه است؛ یکی مسائل مربوط به زنانی که علیه زنان قدم برمی‌دارند و نیروهای یکدیگر را خنثی می‌کنند و دیگر، مسئله باورمندی زنان به ‌خود که خیلی مهم است؛ یعنی آنها باید درکی از قابلیت‌ها و توانمندی‌های خودشان داشته باشند.

آرزویی که دارم این است که فرصت‌های سیاسی و اجتماعی و مدیریتی بدون برخورداری از رانت به افراد برسد.