شعار سال: ساختمان قلعه والی در مرکز شهر ایلام قلعه‌ای مسکونی - نظامی است که در زمینی به مساحت 4687,17 متر مربع احداث شده که از این مقدار زمین فضای سبزی در ضلع غربی متمایل به جنوب باقی مانده که مساحتی برابر 1792,4 متر مربع دارد .

این قلعه دارای سه درب ورودی در سه ضلع جنوب، شرق و غرب بوده که ورودی اصلی قلعه در ضلع جنوبی قرار دارد و با 11 پله بیست سانتی‌متری به داخل اتاق نگهبان و سپس با 8 پله دیگر به کف حیاط مرتبط می‌شود. ورودی قلعه به سبک یونانی بنا شده است .

درب‌های دیگر قلعه خصوصی بوده و یا برای تردد مهمان‌ها احداث شده‌اند و با راهروهای سرپوشیده به داخل حیاط قلعه مرتبط می‌شوند در منتهاالیه درب‌ها دو هشتی وجود دارد و نور تعدادی از اتاق‌ها از آنجا تأمین می‌شود این هشتی‌ها که داخل یکی از آنها حوض کوچکی وجود دارد به هشت ضلع منظم تقسیم و با شکستگی در آجرهای دیوار و اجرای انواع قوس بر سر نعل درگاه‌ها و تزیینات آجری بالای آنها و اجرای طاق ضربهایی در دیوار تزیین شده‌اند .

قلعه دو برج نگهبانی به‌صورت نیم‌دایره در رأس ضلع شمال شرقی و شمال غربی دارند و اطراف آن کنگره‌هایی جهت قرار گرفتن نگهبان جهت دیده‌بانی دارد و دارای تعدادی اتاق زیرزمینی است که به سبک خاصی ساخته شده و دارای اشکال هندسی در سقف می‌باشد و با فضاهای سرداب مانندی بصورت زیرزمین با پوشش هلالی آجری تعبیه شده است .

نمای خارجی اضلاع مختلف قلعه که مشرف به حیاط می‌باشد به کمک ارسی‌ها و پنجره‌های چوبی تزئینی با شیشه‌های رنگی در فرم‌ها و اشکال منظم هندسی مزین شده است .

در تزئینات بیرونی از نمای خوشه گندمی آجرها استفاده از آجرهای رنگی در نماها و بالای قوس‌ها درهای چوبی قوسی شکل هم‌چنین روزنه‌های دید و شکل جالب توجه سردر مشخص است. وجود نرده‌های مشبک آجری به رنگ فیروزه‌ای در تراس‌های سرپوشیده ضلع جنوب غربی همراه با پنجره‌های مشبک با شیشه‌های الوان و ارسی‌های قلعه و ستون‌های دایره‌ای با سرستون‌های منقوش در ایوان قوس‌های کمانی و تزئینی و کاربندی بالای آن با کاشی‌های رنگی درختان بلند و کهنسال کاج سرو و چنار و توت و گلستانی از گل‌های محمدی و حوضی مستطیل شکل در صحن جلوی قلعه از جمله تزئینات بیرونی قلعه هستند .

تزئینات فضای درونی آئینه‌کاری در سقف اتاق‌ها معمول بوده که بقایایی از آن در یکی از اتاق‌های ضلع غربی که به‌نحو بسیار زیبایی اجرا شده برجا مانده است، گچبری بر روی دیوارها و سقف اتاق شاه‌نشین در نقوش گل و گیاه اجرا شده و سنگ اداره نمای بیرونی دیوار از سنگ‌های تراشیده شده مستطیل شکل یا برجسته نشان دادن نقش‌های اسلیمی مختلف در نمای دیوار بکار رفته است .

قلعه والی در تاریخ سوم آذر 1376 با شماره 1798 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است و هم اکنون موزه مردم‌شناسی در این مکان دایر است .

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری ایلام کهن ، تاریخ انتشار 21 اسفند 96، کدمطلب: 2802، www.ilamekohan.ir