شاخص جهانی نوآوری نام گزارشی است که هر ساله توسط سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) منتشر می‌شود و در آن به رتبه بندی کشورها از منظر نوآوری می‌­پردازد که خوشبختانه با اقدامات معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری اسلامی ایران در تعامل با وایپو و نیز دستگاه­‌ها و نهادهای مرتبط علم و فناوری کشور، زمینه ارتقای جایگاه ایران در این گزارش فراهم شده است.

نقش زیست‌بوم نوآوری و کارآفرینی و توسعه استارتاپ‌ها

این رشد قابل توجه مرهون رشد در ابعادی همچون خروجی­‌های دانش و فناوری (از جایگاه 90 در سال 2015 به جایگاه 41 در سال 2018) و خروجی‌های خلاق (از جایگاه 116 در سال 2015 به جایگاه 59 در سال 2018) است که بی­‌شک توسعه زیست‌بوم نوآوری و کارآفرینی و همچنین توسعه استارتاپ‌های فعال در بخش‌­های مختلف اقتصادی نقش بی‌بدیلی در کسب این جایگاه داشته است.

ارائه خروجی‌های نوآورانه مطلوب

بر اساس گزارش سال 2018 سازمان جهانی مالکیت فکری، ایران با رشدی 10 پله‌­ای یکی از بیشترین رشدها را در میان کشورهای همتراز خود داشته است. نکته قابل توجه اینکه جایگاه کشورمان در شاخص کارایی نوآوری (Innovation Efficiency Ratio)، از رتبه 56 در سال 2017 به رتبه 11 در سال 2018 رسیده است.

این امر بیشتر مرهون وضعیت مناسب شاخص‌های مربوط به ابعاد خروجی است و نشان از این موضوع دارد که ایران توانسته است علیرغم ضعف در برخی شاخص‌های مربوط به ورودی­‌ها، خروجی­‌های نوآوارنه بسیار مطلوبی را ارائه دهد.

بر اساس گزارش مذکور، ایران در میان 34 کشور با درآمد متوسط به بالا (upper-middle-income countries) در رتبه 16 و در میان 9 کشور آسیای مرکزی و جنوب غربی آسیا در رتبه دوم قرار دارد.

رشد قابل اعتنای سرمایه انسانی و پژوهش در ایران

براساس جدولی که در آن، جایگاه کشورها در رتبه‌بندی کلی شاخص جهانی نوآوری ارائه شده است، رتبه کشورمان از جایگاه 106 در سال 2015 به جایگاه 65 در سال 2018 رسیده است که در مقایسه با گزارش سال 2017، بعد سرمایه انسانی و پژوهش نیز همانند سال­‌های قبل رتبه قابل اعتنایی داشته است و در رتبه 45 بین کشورهای مورد بررسی قرار دارد.

بعد زیرساخت با 12 رتبه بهبود از جایگاه 99 به جایگاه 87، پیچیدگی کسب و کار با هفت پله بهبود از رتبه 115 به رتبه 108، پیچیدگی بازار با شش پله بهبود رتبه از جایگاه 112 به جایگاه 106، در آخر بعد نهادها با چهار رتبه تنزل، از جایگاه 106 به جایگاه 110 در بین کشورهای مورد بررسی رسیده است.

لزوم توجه جدی‌تر به ورودی‌های نوآوری

بنابراین گزارش، یکی از ویژگی‌­های گزارش شاخص جهانی نوآوری، نگاه همه جانبه و متوازن به همه ابعاد اثرگذار بر نوآوری است و مرور داده‌­های جدول جدید رتبه‌بندی کشورها در سازمان جهانی مالکیت فکری نشان از این دارد که رشد شاخص‌­های کشور، چه در بازه­‌های چهار ساله (از سال 2015 تا 2018) و چه در مقایسه با سال گذشته، در اغلب قریب به اتفاق ابعاد، با رشد همراه بوده است. اما نکته قابل توجه اینکه علی‌رغم رشد رتبه کلی کشور در سال­‌های اخیر، برخی از ابعاد که به ورودی­‌های نوآوری برمی­‌گردد رتبه مطلوبی ندارند و این ضعف و عدم توازن در رتبه ابعاد، نباید با رشد قابل توجه و رتبه بسیار خوب ابعاد دیگر که منتج به بهبود در رتبه کلی شده است، نادیده گرفته شود.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از خبرگزاری آنا، تاریخ انتشار: 20تیر 1397 ، کدخبر: 404493،www.ana.ir