شعارسال: در اين گزارش كه در شماره شنبه چهارم ارديبهشت 1395 هجري خورشيدي به قلم سيد محمود معلمي منتشر شد، آمده است: وقوع سيل در برخي استان ها و كاهش دما در كشور اين گمانه را ايجاد مي كند كه بحران آبي در كشور برطرف شده و نبايد نگراني در اين زمينه وجود داشته باشد اما واقعيت اين است كه كشوربه گونه اي دچار بحران است كه اين ميزان بارندگي تاثير چنداني در حل اين معضل ندارد.از سوي ديگر بايد به اين نكته نيز توجه كرد، كشورهايي كه بيش از 40 درصد از منابع آبي زيرزميني را استفاده مي‌كنند دچار مرگ تدريجي مي‌شوند كه در اين بين ايران با برداشت 86 درصدي بالاترين رتبه را بعد از مصر با 43 درصد و چاد با 47 درصد به خود اختصاص داده است. حال اين كه چند درصد اين برداشت ها ناشي از كمبود بارش بوده و چند درصد ناشي از سوء مديريت ها خود قابل بحث است. از طرفي اگر مديريت دقيقي وجود داشت قطعا بسترهاي استفاده از اين بارش ها به خوبي فراهم مي شد تا جبران كسري آب هاي زيرزميني بيشتر از آن باشد كه اكنون گفته مي شود.

*آخرين وضعيت مخازن سدهاي كشور

عليرضا دائمي معاون برنامه ريزي و امور اقتصادي وزير نيرو درباره وضعيت سدهاي كشور بعد از بارندگي‌هاي سيلابي چند روز اخير گفت: با بارش‌هاي اخير اكنون سدهاي جنوبي در خوزستان مثل دز و چندين سد در مناطق غربي، لرستان و كرمانشاه كشور آبگيري و پر شدند.وي افزود: در حال حاضر سد كرخه وضع بهتري پيدا كرده و 3 و نيم ميليارد متر مكعب آب در مخزن دارد وسدهاي خوزستان، كرمانشاه و لرستان نيز وضعيت خوبي دارند.دائمي تصريح كرد: سدهاي قسمت‌هاي شمالي كشور از گذشته هم وضعيت خوبي داشته‌اند و اكنون نيز سد سفيدرود از 15 روز پيش سرريز شده و مخزن آن كامل پر شده است.

*اندكي كمتر از سال هاي ترسالي

اصطلاح ترسالي به سال هايي اطلاق مي شود كه ميزان بارش ها از ميانگين متوسط يك دوره بارندگي متوسط بيشتر باشد .ميانگين نزولات جوي و بارش ها در كشور حدود 285 ميلي متر است اين رقم متوسط بارش زير 150 ميلي متر در استان هاي جنوب شرقي و بارش هاي بالاي 1800 ميلي متر در استان هاي شمالي است.در سال هاي ترسالي متوسط بارش بالاي 300 ميلي‌متر گزارش مي شود و حجم بارندگي در يك سال آبي ( اول مهر تا پايان شهريور سال بعد) رقم 433 ميليارد متر مكعب را نشان مي دهد و اين درحالي است كه ميزان بارندگي در سال آبي 95-94 تا روز 30 فروردين 95 رقم 386 ميليارد مترمكعب را نشان مي دهد و اين رقم به معناي آن است كه پهنه جغرافيايي ايران در سال 1395 سال هاي ترسالي را پس از حدود 15 سال تجربه مي كند و فرصت طلايي براي مديران منابع آبي و كارشناسان و مديران كشاورزي فراهم كرده كه براي بازسازي و بازيابي منابع آبي زيرسطحي اقدام كنند و خلاقيت هاي مهندسي مديريت آب را براي جبران كسري سفره هاي زيرزميني آب به منصه ظهور برسانند.

*تقويت منابع آبي پايين دست سدها

ضميري كارشناس منابع استان مركزي به جبران 30درصدي اضافه برداشت از منابع آبي سطحي و زيرسطحي اشاره كرده و اظهار داشت : پس از گذشت نزديك به 40 سال بارديگر منابع آبي سطحي به سطح متوسط رسيده است و بارندگي هاي اخير موجب شده كه بخشي از آب ذخيره پشت سدهاي تهران مازاد و آزادسازي شود كه اين موضوع موجب تقويت منابع آبي پايين دست سدها خواهد شد. مديرعامل شركت آب منطقه اي تهران نيز گفت: حجم آب موجود در مخازن سدهاي پنج گانه تهران بيش از 733 ميليون متر مكعب است كه اين ميزان در مقايسه با سال گذشته 95 ميليون مترمكعب بيشتر مي باشد اما در مقايسه با حجم متوسط و سال هاي پرآبي 53 ميليون متر مكعب كمتر است.وي همچنين با اشاره به بارش هاي ثبت شده در استان تهران، اظهارداشت: حجم بارش هاي استان تهران از ابتداي سال آبي جاري تاكنون به حدود 215 ميلي‌متر رسيده است كه اين ميزان در مقايسه با 180 ميلي‌متر سال گذشته 19 درصد افزايش يافته است. با اين حال، حجم بارش هاي سال جاري در استان تهران همچنان در مقايسه با دوره بلند مدت 48 ساله، چهار درصد كاهش نشان مي دهد.

*سيلاب هايي از جنس رحمت

عليرضا دائمي معاون برنامه ريزي و امور اقتصادي وزير نيرو درباره وضعيت سدهاي كشور بعد از بارندگي‌هاي سيلابي چند روز اخير گفت: با بارش‌هاي اخير اكنون سدهاي جنوبي در خوزستان مثل دز و چندين سد در مناطق غربي، لرستان و كرمانشاه كشور آبگيري و پر شدند.در كنار همه اين موارد برخي معتقدند، نبايد در مواجهه با وقوع سيل، اقدامات پيشگيرانه‌اي را در نظر گرفت و درهمين‌باره، پيش‌ازاين معاون امور تالاب‌هاي سازمان محيط زيست بيان كرده بود: سيلاب‌ها براي تالاب‌ها به‌ويژه تالاب‌هايي كه روبه‌خشك‌شدن هستند، فايده‌هاي بسيار زيادي دارد، چراكه به غير از ‌ورود آب به آنها، موجب تعديل‌شدن شوري تالاب مي‌شود.همچنين احمدعلي كيخا، معاون سابق محيط طبيعي سازمان محيط زيست بيان كرده بود: من ديدگاه خودم را مي‌گويم؛ به نظر من ساخت سد بايد آخرين چاره براي تأمين آب باشد و معتقدم منافع سيل در كشور ما بيش از هزينه‌هايش است، بنابراين بايد اجازه دهيم سيل‌ها بيايند و بروند و سفره‌هاي زيرزميني خودمان را تغذيه كنيم، چراكه ما كشور خشكي هستيم، اينجا درجه حرارت و ميزان تبخير بالاست و وقتي سطح تماس آب را با هوا زياد مي‌كنيم، يعني خودمان امكان تبخير بيشتري را فراهم كرديم.

به‌طور كلي بنده از نظر اقتصاد منابع آب موافق سد‌سازي در كشور با اين شكل و رويه نيستم و مي‌گويم بايد آخرين جايگزيني باشد، درصورتي‌كه چاره‌ ديگري براي تأمين آب شرب خودمان يا تنظيم آب كشاورزي خودمان نداشته باشيم و به‌همين‌دليل بايد بيشتر توانمان را بگذاريم روي هدايت آب؛ همان كاري كه در گذشته مردم انجام مي‌دادند.«بابازادگان»كارشناس مديريت آب هاي سطحي منطقه اي وزارت نيرو نيز با بيان اينكه حدود 2.5 درصد مساحت كشور را مناطق مسكوني تشكيل مي‌دهد به خراسان گفت : حدود 97 درصد از پهنه كشور را منابع طبيعي ، بيابان ها و جنگل تشكيل مي‌دهد و با توجه به اينكه زيرسطح اين درصد بالا را سفره هاي زير زميني آب تشكيل مي دهد لذا سيلاب ها باعث تقويت حجم سفره ها شده و در نهايت سطح سبز مراتع را غني خواهد كرد بنابراين مديران شهري بايد بتوانند از خسارات سيل در نقاط مسكوني جلوگيري كنند يعني فقط 2.5 درصد از سطح كشور را مديران 4800 شهرستان، شهر و دهستان بايد مديريت بحران كنند كه اين هم كارسختي نيست و اكنون نوبت هنرنمايي مدعيان مديريت بحران است.

*... و اينك پيش بيني بهاري

مطابق با آخرين پيش بيني فصلي هواشناسي استراليا به دليل تقويت پديده النينو و گرم تر ازمتوسط بودن دماي آب در بستر اقيانوس هند و گذر استورم تراك( مسير حركت سامانه هاي بارش زا) از آسمان ايران بارش هاي بيشتر از متوسط تا اواسط بهار 1395 خورشيدي در بخش هاي وسيعي از ايران تداوم خواهد يافت.بر اساس اين پيش بيني ، مدل بارندگي در فلات ايران تا نيمه ارديبهشت ادامه خواهد داشت و هموطنان روزها و شب هاي باراني را تجربه خواهند كرد .

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری ایرنا، تاریخ انتشار: 4اردیبهشت1395، کدخبر: 82045668: www.irna.ir