شعارسال: فهرستی که تیرماه امسال بانک مرکزی از دریافت‌کنندگان ارز دولتی منتشر کرد، نشان داد که 132 شرکت بخشی از منابع ارزی کشور را صرف واردات کالاهایی چون حبوبات شامل نخود، لوبیا چشم بلبلی، لوبیا قرمز، لوبیا چیتی، عدس و لپه کرده‌اند. این در حالی است که آمار وزارت جهادکشاورزی از مصرف سالانه 760 هزار تن حبوبات شامل نخود، لپه، عدس و انواع لوبیا در کشور حکایت دارد و سرانه هر ایرانی 7/8 کیلوگرم محاسبه می‌شود.

صادرات نخود رونق گرفت

حامد شیرپور، مدیرعامل یک شرکت بسته‌بندی خشکبار و حبوبات، که از وضعیت بازار حبوبات کشور گلایه داشت، اعلام کرد: بخشی از نخود مورد نیاز کشور از محل تولید داخل و بخشی به‌عنوان کالای اساسی با ارز دولتی از محل واردات تأمین می‌شود که به‌دلیل اخذ نشدن عوارض گمرکی برای صادرات، همان محصول وارداتی صادر می‌شود. وی تصریح کرد: پیش از این بهای نخود ایرانی برای صادرات مقرون به‌صرفه نبود و به همین دلیل تنها محصولی بود که در بین حبوب تعرفه 30 درصدی صادراتی نداشت. این فعال حوزه صنایع غذایی افزود: طبق آمار جدید گمرک ایران، روزانه بیش از یک‌هزار تا یک‌هزار و 500 تن نخود از مرزهای کشور به مقصد کشورهای همسایه صادر می‌شود. وی اظهار داشت: علاوه‌بر بارش‌های بهاری امسال در غرب کشور که سبب شد امسال تولید نخود کاهش یابد، در هفته‌های اخیر شاهد افزایش صادرات این محصول هستیم؛ زیرا تغییر نرخ برابری ارزها سبب شده تا کشورهای همسایه ازجمله پاکستان، عراق و افغانستان اقدام به خرید نخود از ایران کنند. شیرپور اظهار داشت: بخش عمده تولیدات کشاورزان توسط خود آن‌ها یا دلالان صادر می‌شود و برای شرکت‌های داخلی محصولی باقی نمانده است که به‌صورت بسته‌بندی شده به بازار عرضه کنند. این فعال حوزه بسته‌بندی خشکبار و حبوبات اظهار داشت: پیش از این هر کیلوگرم نخود خرمنی (نخود پاک نشده) پنج هزار و 600 تا پنج‌هزار و 800 تومان خریداری می‌شد؛ اما اکنون به هفت‌هزار و 100 تومان رسیده است.

به گفته وی، هر روز 100 تا 200 تومان به قیمت خرید نخود اضافه می‌شود و ممکن است تا چندماه آینده با کمبود این محصول در داخل روبه‌رو شویم. وی بر این باور است که با وجود افزایش نرخ نخود در کشور، شاهد افت کیفیت این محصول هستیم تا جایی‌که پیش از این نخود «دو خان» و «سه خان» داشتیم که نخود سه خان دارای سه قطر یا سایز هفت، هشت و 9 است که قطر 9 آن بیش‌ترین تقاضا را دارد. شیرپور گفت: پیش از این 50 درصد نخود تولیدی کشور را قطر 9 تشکیل می‌داد که امروز تولید این قطر نخود به حدود 10 درصد رسیده است و اکنون بیش‌تر سایزهای کوچک تولید و عرضه می‌شود. وی از مسئولان خواست تا برای جلوگیری از خروج این محصول از کشور همانند دیگر حبوبات عوارض صادرات وضع کنند تا در ماه‌های آتی با کمبود این محصول در بازار داخلی مواجه نشویم.

کمبود نخود نداریم

با این حال فرامک عزیزکریمی، مدیرکل دفتر امور غلات و محصولات اساسی وزارت جهاد کشاورزی، در این‌باره توضیح داد: سالانه به‌طور متوسط 270 هزار تن نخود در سطح زیرکشت 550 هزار هکتار تولید می‌شود؛ در حالی‌که نیاز مصرفی کشور حدود 260 هزار تن نخود و لپه است. به گفته وی، پارسال 90 هزار تن نخود به‌طور عمده وارد کشور شده است. این مسئول در وزارت جهاد کشاورزی درباره این‌که گفته می‌شود به‌دلیل بارندگی‌های امسال در غرب کشور تولید نخود کاهش یافته است، اظهار داشت: به‌دلیل بارش‌های مداوم در بهار و شیوع بیماری قارچی برق‌زدگی حدود 18 درصد از تولید مزارعی که از ارقام اصلاح شده استفاده نکردند، کاهش تولید داشتیم. عزیزکریمی در پاسخ به این‌که گفته می‌شود با وجود واردات این محصول با افزایش نرخ ارز طی ماه‌های اخیر بخش عمده‌ای از آن صادر شده است، گفت: صادرات و واردات در ایران آزاد است و هر تاجری با توجه به صرفه اقتصادی و شرایط روز قادر به تصمیم‌گیری است. وی درباره این‌که آیا احتمال کمبود این محصول برای ماه‌های آینده وجود دارد، افزود: احتمال کمبود نخود در شرایط موجود وجود ندارد و مردم نگرانی در این خصوص نداشته باشند.

صادرات نخود ممنوع شود

محمد آقاطاهر، رئیس اتحادیه بنکداران موادغذایی کشور، نیز درباره وضعیت فعلی بازار نخود گفت: اکنون کمبودی در بازار نخود نداریم؛ اما به‌دلیل افزایش روند صادرات این محصول ممکن است در ماه‌های آتی با کمبود مواجه شویم. وی اظهار داشت: مصرف نخود کشور با تولید داخلی برابر است و نیازی به واردات این محصول نداریم. این مسئول صنفی تأکید کرد: با این حال در سال‌های اخیر در ابتدای فصل برداشت محصول، دلالان، تجار ایرانی و خارجی به خرید و صادرات این محصول اقدام می‌کنند و در ماه‌های پایانی هر سال کشور با کمبود این محصول مواجه می‌شود تا جایی که مجبور به واردات نخود بی‌کیفیت می‌شویم. به گفته آقاطاهر، اکنون تجار عراقی در مزارع محصول نخود کیفی کرمانشاه را با نازل‌ترین قیمت‌ها خریداری و از کشور خارج می‌کنند. وی مشکل اساسی بازار این محصول در ماه‌های اخیر را روند افزایشی نرخ ارز دانست و گفت: امسال دولت یارانه چهارهزار و 200 تومانی برای واردات به شرکت‌های وارد‌کننده اختصاص داده که به‌دلیل افزایش نرخ ارز ممکن است پس از واردات به‌طور مجدد این محصول با ارز آزاد از کشور خارج شود. این مسئول صنفی تصریح کرد: مشکل صادرات موادغذایی از کشور تنها منحصر به محصول نخود نیست؛ بلکه سودجویان و دلالان صادرات بیش‌تر محصولات از جمله گوجه فرنگی را آغاز کرده‌اند که ادامه این روند کارخانجات فرآوری این محصول را با کمبود مواجه می‌سازد. آقاطاهر گفت: در شرایط اقتصادی فعلی دولت و وزارت جهادکشاورزی باید از صادرات محصول نخود و سایر مواد غذایی از کشور به شکل رسمی و غیررسمی جلوگیری کنند، زیرا ادامه این روند می‌تواند کشور را با کمبود مواد غذایی مورد نیاز مواجه کند.

واردات عامل اصلی نابودی نخود ایرانی

ناصر مرادی، رئیس شورای ملی نخود کشور، گفت: نخود ایرانی در دنیا از بالاترین کیفیت برخوردار است؛ درحالی که محصول سایر کشورها کیفی نیست. وی اظهار داشت: اکنون تولید نخود در کشور مازاد بر مصرف داخلی است؛ به‌طوری که 10 استان ازجمله کرمانشاه، لرستان، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کردستان، ایلام، همدان و اردبیل که قطب تولید آن به شمار می‌روند، بالغ‌بر 270 هزار تن تولید داشتند؛ بنابراین ما با کمبود تولید این محصول مواجه نیستیم که به واردات این محصول نیازی داشته باشیم. رئیس شورای ملی نخود سرانه مصرف این محصول را برای هر ایرانی حدود دو کیلوگرم دانست و افزود: نیاز سالانه مصرفی نخود کشور حدود 160 هزار تن است. مرادی تصریح کرد: در برخی استان‌های کشور کشت بهاره مقداری دچار نوسانات آفتی شد، اما این مهم به معنی کاهش تولید نیست؛ زیرا طی سال‌های گذشته با افزایش سطح زیرکشت، کمبود برخی مزارع جبران شده است. به گفته وی، کشت نخود در 75 درصد مزارع دیم کشور انجام می‌شود که محصول دیگری در این مزارع قابل کشت نیست. وی قیمت نخود در استان‌های نخودخیز کشور را بین پنج تا هفت هزار تومان دانست و گفت: این قیمت‌گذاری براساس سایز نخود است. مرادی اظهار داشت: شورای ملی نخود مخالف واردات این محصول به کشور است؛ زیرا که در سال‌های گذشته ایران یکی از صادرکنندگان این محصول بوده است. به گفته رئیس شورای ملی نخود، در سال‌های 90 و 91 سالانه 130 هزارتن نخود به کشورهای هدف صادر می‌شد؛ در حالی که سال گذشته فقط 10 هزار تن از این محصول به کشورهای عراق، پاکستان و افغانستان صادر شد که این کاهش صادرات، سبب از دست رفتن بازارهای صادراتی شده است. وی اظهار داشت: در سال‌های اخیر نخود با ارز مبادله‌ای و اکنون با ارز رسمی چهارهزار و 200 تومانی وارد کشور می‌شود؛ به‌طوری که براساس آمار گمرک طی 9 ماهه سال 96 حدود 88 هزار تن نخود به کشور وارد شد که عمده آن نخود روسی بی‌کیفیت بود. مرادی اضافه کرد: با توجه به افزایش نرخ ارز و تخصیص ارز دولتی به واردات نخود، احتمال آن می‌رود که نخود بی‌کیفیت به کشور وارد و به‌طور مجدد صادر شود که همین اتفاق می‌تواند بازار صادراتی ایران را با مشکل بی‌کیفیتی محصول مواجه کند.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار: 20شهریور1397 ، کدخبر: 54157: www.sabzineh.org