شعار سال: رئیس گروه آب سازمان زمین‌شناسی با اشاره به وجود تجهیزات و ابزارها, گفت: مناطق مستعد فروچاله را می‌توان پیش‌بینی کرد.

ایمان انتظام اظهار کرد: بحث‌ راجع به فرونشست‌ها بعضی وقت‌ها پُررنگ می‌شود و بعضی مواقع کمتر از آنچه که هست نشان داده می‌شود. این مسئله علاوه بر ایران در جاهای دیگر دنیا هم مشاهده شده است.

این کارشناس اضافه کرد: فرونشست یا پایین آمدن سطح آب‌های زیرزمینی، خیلی جاها فروچاله‌ها و شکاف‌های طولی ایجاد می‌کند ولی یک دشت را یک‌دفعه از بین نمی‌برد. در بعضی قسمت‌ها که از نظر زمین‌شناسی ضعیف هستند یا علل زمین‌شناسی خاصی وجود دارد، فروچاله را می‌توان دید.

انتظام تصریح کرد: در همدان به‌خاطر اینکه زیر قسمت خاکی‌ زمین‌اش، یک قسمت آهکی "کاستی" داریم این مهم رخ داده است, معمولا "کاستی‌ها" بنیان ضعیفی داشته و در واقع در قسمت‌های بالای زمین حفره‌های کاستی وجود دارد که فرو می‌ریزد و فرو چاله‌ها را ایجاد می‌کند و  پایین رفتن سطح آب زیرزمینی به این امر کمک می‌کند.

رئیس گروه آب سازمان زمین‌شناسی گفت: مسئله فرونشست به آبخوان ضربه می‌زند، آبخوان را ضعیف می‌کند، شکاف‌های طولی در قسمت‌های حدفاصل کوه و دشت اتفاق می‌افتد. فروچاله‌ها ممکن است در جاهایی که از نظر زمین‌شناسی مستعد هستند اتفاق بیفتند ولی اینها شاید به آن اندازه که پُررنگ می‌شود درواقع خطرناک نباشند، مگر اینکه این فروچاله‌ها یا شکاف‌ها نزدیک ابنیه انسانی و ساختمان‌ها و ساخت‌وسازها باشد.

وی ادامه داد: مثلا در منطقه دیندارلو که در نزدیک روستای صفا قرار دارد یکی از همین شکاف‌ها که در اثر فرونشست به‌وجود آمده کاملاً از وسط روستا عبور می‌کند و البته این مسئله ممکن است خطراتی را برای روستائیان ایجاد کند.

* آیا فروچاله‌ها قابل پیش‌بینی است؟

رئیس گروه آب سازمان زمین‌شناسی گفت: فروچاله‌ها قابل پیش‌بینی بوده و نقشه‌هایی هم برایش تولید می‌شود ولی هزینه‌های زیادی دارد و درصد احتمال خطا هم در پیش‌بینی وجود دارد اما مناطق مستعد فروچاله را می‌شود پیش‌بینی کرد.

* مناطق مستعد فروچاله شامل چه استان‌هایی است؟

وی ادامه داد: اکنون در همدان, ابرکوه و ... جاهایی هستند که فروچاله‌ها خودشان را نشان داده‌اند. هرجایی‌که بیشتر واحدهای کاستی را داشته باشیم و برداشت بی‌رویه آب و فرونشست را داشته باشیم امکان وقوع این فروچاله‌ها زیادتر خواهد بود.

* راه‌های درمان یا راه تشدیدکننده فروچاله‌ها چیست؟

انتظام تصریح کرد: راه درمان و بهترین حالت برای همه این مشکلات این است که برداشت از آب زیرزمینی را مدیریت کنیم. اگر ما این مسئله را مدیریت کنیم، این خطرها هم به‌همان‌ اندازه کاهش پیدا می‌کند. اینها خطراتی بوده که در آمریکا و کشورهای دیگر هم اتفاق افتاده، اما آنها به‌سمت مدیریت منابع آبی رفته و این خطرات بسیار کاهش پیدا کرده است.

*راه تشدید هم همان استفاده بی‌رویه از منابع آب است؟

رئیس گروه آب سازمان زمین‌شناسی گفت: بله، هر چقدر استفاده بی‌رویه از منابع آبی انجام شود این مشکلات تشدید می‌شود, مثلاً در همدان نیروگاهی را در منطقه کم‌آب می‌زنیم که نیروگاه حرارتی آب زیادی مصرف می‌کند، خب این مسئله مشکل را تشدید می‌کند که باید از این قبیل امور خودداری کرد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری دانشگاه آزاد اسلامی، تاریخ انتشار: 28 آبان 1397، کدخبر: 326716 ، www.ana.ir