شعار سال: ۱۹ دسامبر، گذشته بود که رئیس‌جمهور آمریکا فرمان خروج سریع حدود ۲ هزار نظامی آمریکایی از سوریه طی یک ماه را صادر کرد، فرمانی که با واکنش شدید منتقدان و حتی اطرافیان ترامپ مواجه شد و ژنرال متیس آن را بهترین فرصت برای کناره‌گیری از پنتاگون دانست. به همراه او برِت مک‌گرک مسئول کمپین مقابله با داعش و کوین سوینی رئیس کارکنان پنتاگون و مشاور متیس نیز استعفا دادند.

پس از گذشت چند هفته از این موضوع و فروکش جنجال خبری، پایگاه‌های تحلیلی و اندیشکده‌ها به تدریج دیدگاه‌های عمیق‌تری پیرامون واقعیت خروج نیروهای آمریکا منتشر می‌کنند، از جمله پایگاه آتلانتیک که یادداشت جدیدی را با عنوان «ایالات متحده واقعاً سوریه و افغانستان را ترک نمی‌کند» و به قلم دومینیک تیِرنی روی خروجی قرار داده است. وی استاد علوم سیاسی در دانشکده سوارثمور آمریکا و همکار مؤسسه پژوهش‌های سیاست خارجی است.

او ابتدا به جدال موافقان و مخالفان ترامپ در رسانه‌های آمریکا اشاره می‌کند و می‌نویسد هر دو گروه با یک پیش‌فرض در این مورد نظر می‌دهند: اینکه آمریکا واقعاً دارد نیروهایش را از سوریه خارج می‌کند «اما این حقیقت ندارد» زیرا جنگ‌های امروزه با جنگ‌های قرن گذشته متفاوت است.

وی توضیح می‌دهد در منازعاتی مانند جنگ جهانی دوم، نیروهای ایالات متحده به نقطه‌ای لشگرکشی کرده و پس از امضای تسلیم‌نامه از سوی دشمن، دفتر جنگ را بسته و به خانه باز می‌گشتند، «اما در دوره جدیدِ جنگ‌های پیچیده شهری و عملیات ضدتروریستی، یک قدرت جهانی مانند ایالات متحده هرگز به معنای واقعی آنجا را ترک نمی‌کند». وی به چهار مورد از این پیچیدگی‌ها اشاره می‌کند:

۱- سخنان ترامپ پس از اعلام اولیه خروج فوری نیروها به دلیل درک بخشی از این پچیدگی‌ها است. ترامپ ۲۳ دسامبر پس از گفتگو با اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه نوشت بر «خروج آرام و بسیار هماهنگ» نیروهای آمریکا از منطقه توافق شده و پس از آن افزود «تا زمانی که داعش از بین نرفته» از سوریه خارج نخواهد شد. بسیار خب. داعش چه زمانی از بین می‌رود؟

تیرنی تأکید می‌کند «داعش و گروه‌های جانشینش هیچ‌گاه از بین نمی‌روند. جنگجویان داعش می‌توانند در هر زمانی خلافت ظاهری را رها کرده و مخفی شوند، دوباره با یک برند جدید به عنوان گروه چریکی یا تروریست خود را بازسازی کنند».

۲- کردها بدون حضور آمریکا از سوی دو دشمن تهدید می‌شوند: ترکیه که اصرار داد کردها تروریست هستند و «رژیم بشار اسد». شاید به همین دلیل باشد که ترامپ در آخرین توییتش پیرامون خروج از سوریه نوشت «هر احتیاطی» که «لازم» باشد در نظر خواهد گرفت.

۳- اگر شرط خروج نیروهای ایالات متحده را تا مهار نفوذ ایران و دفاع از اسرائیل گسترش دهیم، در آن صورت عقب‌نشینی از سوریه بیش از پیش «توهم‌آمیز» می‌نماید، زیرا تهران با هزینه زیادی «رژیم اسد» را حفظ کرده و «اصلاً قصد ندارد برود».

۴- اساساً پویش‌های ایالات متحده در خاورمیانه شبیه حرکت میان درهای چرخشی است زیرا اتفاقات این منطقه در عرصه بین‌الملل که «جهانی» شده است، بر منافع و ارزش‌های آمریکا اثر می‌گذارد و الا سران ایالات متحد حاضر به پذیرش «ریسکِ شکست در یک جنگ» نمی‌شدند.

وی به عنوان نمونه به خروج نیروهای آمریکایی از عراق در سال ۲۰۱۱ و بازگشت آنها برای مقابله با داعش در ۲۰۱۴ میلادی اشاره می‌کند، یا مورد دیگر کاهش نیروها در افغانستان به حدود ۱۰ هزار سرباز در دوره اوباما و سپس ارسال ۳ هزار نیرو در سال ۲۰۱۷ از سوی ترامپ برای مقابله به جنگ‌افروزی‌های جدید طالبان. «جنگ‌ها مثل جرایم سازمان‌یافته، یک جاذبه آهنربایی دارند» و خیلی راحت می‌توان تصور کرد به بهانه‌های مشابه، دوباره نیروهای آمریکایی به منطقه اعزام شوند.

دومینیک تیِرنی و کتابش با عنوان «راهِ درستِ باختن جنگ: آمریکا در عصر منازعاتِ بی‌بُرد»

جمع‌بندی

تیرنی نتیجه می‌گیرد روند خروج نیروهای آمریکایی آن قدر آرام خواهد بود که ممکن است تا بروز منازعه بعدی به طول انجامیده و پیش از خروج کامل آنها، نیاز به اعزام مجدد بروز کند، چیزی شبیه همان درهای چرخشی.

تیرنی در نهایت می‌نویسد که اگر در یک «سناریوی نامحتمل» نیروهای آمریکایی برای همیشه از سوریه و افغانستان خارج شوند، باز هم واشینگتن «ناگزیر» به عنوان یک «بازیگر» در هر دو صحنه باقی مانده، «نفوذ» خود را در سطوح مختلف حفظ می‌کند. امکان «عملیات هوایی، مأموریت نیروهای ویژه، کمک‌های نظامی و اقتصادی و رفت‌وآمد دیپلماتیک» را نباید از نظر دور داشت.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته سایت خبری مشرق تاریخ انتشار 20 دی 97، کدخبر: 927142، www.mashreghnews.ir