شعار سال: خراسان جنوبی به عنوان دومین استان بیابانی کشور در حالی از افزایش کانون‌های بحرانی، هجوم ریزگردها و کمبود بارش باران رنج می‌برد که مصوبه مجلس در زمینه عدم تخصیص اعتبارات ملی بیابان‌زدایی، عطش را به کام تشنه‌اش ‌میهمان کرده است. بنا بر گزارش رسانه‌ها، رئیس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور در ۲۰ اردیبهشت‌ماه سال جاری گفته بود «در استان خوزستان یک‌میلیون و 200 هزار هکتار عرصه بیابانی داریم. اعتبارات خوبی در زمینه مبارزه و مهار ریزگردها به ما داده شد و همه اعتبارات ۱۵۰ میلیون دلار مصوب برای بیابان‌زدایی است». بنا به گفته وی «سال‌های گذشته شش استان دیگر نیز از این اعتبارات بهره می‌بردند، اما طی سال جاری همه اعتبار ۱۵۰ میلیون دلاری مصوب مجلس برای خوزستان است». حال جای این سوال است که خراسان جنوبی با داشتن بیش از پنج میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار عرصه بیابانی آیا نباید مورد توجه متولیان باشد؟ در شرایط کنونی تخصیص ندادن اعتبارات ملی به خراسان جنوبی نه‌تنها افزایش عرصه‌های بیابانی را منجر می‌شود، بلکه اراضی نهال‌کاری را تحت تأثیر قرار داده و تهدیدی جدی برای عرصه‌های طبیعی است. بحران خزنده بیابان‌زایی در حالی عرصه‌های دست‌کاشت استان را تهدید می‌کند که امسال اعتباری برای آبیاری سنواتی این اراضی اختصاص داده نشده و بنا به گفته مسئولان با ادامه روند هزینه‌های میلیاردی اجرای پروژه‌های بیابان‌زدایی هم از بین می‌رود.

موافقت‌نامه اعتبارات ملی مبادله نشد

رئیس اداره امور بیابان منابع طبیعی خراسان جنوبیبا اشاره به وضعیت بیابان‌های استان بیان کرد: متأسفانه در سال جاری در زمینه اعتبارات ملی بیابان‌زدایی تخصیصی نداشته‌ایم. محمد یوسفی با بیان این‌که در راستای بیابان‌زدایی کار اجرایی جدیدی نتوانسته‌ایم آغاز کنیم، ادامه داد: از محل اعتبارات استانی آبیاری سنواتی در ۳۵۰ هکتار و ۱۰ هکتار نهال‌کاری داشته‌ایم. وی با بیان این‌که از مجموع ۵۳۸ میلیون تومان قریب به ۴۰۹ میلیون تومان تخصیص داشته‌ایم، افزود: در بخش اعتبارات ملی متأسفانه موافقت‌نامه مبادله نشده است. یوسفی بیان کرد: طی سال گذشته بالغ‌بر ۲۱ میلیارد تومان اعتبار ملی داشته‌ایم که نه میلیارد تومان تنها در بخش بیابان‌زدایی و یک میلیارد تومان در پروژه‌های ترسیب کربن بوده است. وی افزود: متأسفانه پشت‌بند مصوبه مجلس که در یکی از بندهای آن اسم خوزستان آمده، نماینده‌های مجلس خوزستان گفته‌اند که اعتبارات صندوق توسعه ملی تنها برای خوزستان است.

ابلاغیه مالچ‌پاشی هم برگشت خورد

رئیس اداره امور بیابان منابع طبیعی خراسان جنوبی بیان کرد: در اردیبهشت‌ماه سال جاری ابلاغ شد که ۸۰۰ هکتار مالچ‌پاشی داریم و قریب به چهار میلیون تومان اعتبار مالچ داشتیم. وی ادامه داد: هنوز یک هفته از ابلاغیه نگذشته بود که اعلام کردند تخصیص اعتبار مالچ برای خراسان جنوبی صفر است. یوسفی با بیان این‌که هرساله در مردادماه موافقت‌نامه اعتبار ملی امضاء می‌شد، افزود: در سال جاری هنوز موافقت‌نامه اعتبارات ملی نداریم. وی اظهار کرد: طبق برآورد کانون‌های بحرانی سازمان جنگل‌ها، خراسان جنوبی بالغ‌بر یک‌میلیون و ۳۸۶ هزار هکتار کانون بحرانی دارد که سه میلیون و ۱۲۱ هزار هکتار منطقه تحت تأثیر و مابقی کانون بیابانی است.

افزایش پهنه‌های بیابانی

رئیس اداره امور بیابان منابع طبیعی خراسان جنوبی افزود: در مطالعات انجام‌شده اخیر، سه میلیون و ۱۲۱ هزار هکتار اراضی تحت فرسایش بادی استان به چهار میلیون هکتار رسیده است. وی بیان کرد: سال گذشته سه هزار و ۵۰۵ هکتار نهال‌کاری داشته‌ایم که به‌طور متوسط در هر هکتار دو میلیون و ۵۰۰ هزار تومان هزینه شده است. یوسفی با بیان این‌که حدود نه میلیارد تومان اعتبار سال گذشته نهال‌کاری در استان انجام‌شده است، افزود: برای آبیاری سنواتی این عرصه پولی در دست نداریم. رئیس اداره امور بیابان منابع طبیعی خراسان جنوبی با بیان این‌که ۹۰ درصد از اجرای این پروژه موفق بوده است، ادامه داد: اگر این عرصه آبیاری نشود، خشک می‌شود و چیزی بالغ‌بر نه میلیارد تومان هزینه از بین می‌رود و یک هکتار از عرصه‌های نهال‌کاری باقی نمی‌ماند. وی ادامه داد: در این راستا با استانداری مکاتبه کردیم تا از محل اعتبارات ماده ۱۸۰ یا محل اعتبارات ستاد بحران، کمک کند، اما هنوز جوابی دریافت نکرده‌ایم.

صفر، سهم خراسان جنوبی از اعتبارات ملی بیابان

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی همبیان کرد: در سطح استان پنج میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار بیابان داریم. علیرضا نصرآبادی بیان کرد: از این میزان سه میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار مراتع تحت تأثیر فرسایش بادی قرار داشته و یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار هکتار کانون‌های بحرانی هستند. وی با بیان این‌که از دهه ۶۰ قریب به ۲۸ طرح بیابان‌زدایی اعم از جنگل‌کاری، نهال‌کاری و تثبیت شن‌های روان داشته‌ایم، افزود: سال گذشته ۱۶ میلیارد تومان اعتبار مصوب داشتیم که درصد بالایی تخصیص داده شد. نصرآبادی با بیان این‌که متأسفانه در سال جاری در عرصه‌های بیابانی اعتبار خیلی کمی داشته‌ایم، افزود: در زمینه اعتبارات ملی در سالی جاری هیچ اعتباری تخصیص داده نشده است. وی بیان کرد: در صندوق توسعه ملی قریب به ۲۰۰ میلیون دلار برای آبخیزداری و ۱۵۰ میلیون دلار برای بیابان‌زدایی تعریف شد که اعتبارات آبخیزداری برای کل استان‌ها تقسیم و اعتبار بیابان تنها به خوزستان اختصاص یافت. نصرآبادی با بیان این‌که از طریق نمایندگان در حال پیگیری هستیم، افزود: امید است در بودجه سال ۹۸ توجه خاصی به این قضیه شود تا خسارت‌های سال ۹۷ جبران شود. وی بیان کرد: اگر بقیه استان‌های کشور رها شوند و نگاه‌ها تنها به یک منطقه معطوف شود، سایر استان‌ها نیز به همان شرایط بحرانی گرفتار می‌شوند.

سرعت رشد آفات بالا است

نصرآبادی با بیان این‌که مشکل اساسی ما در آبیاری سنواتی است، گفت: اگر نهال‌کاری‌هایی که سال گذشته انجام‌شده طی دو مرحله آبیاری نشود، عملاً از بین می‌رود. وی با بیان این‌که خراسان جنوبی دومین استان بیابانی کشور است، افزود: همچنین این استان جزو پنج استان درگیر پدیده گردوغبار است که نگاه ویژه مسئولان را می‌طلبد. مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی اظهار کرد: کانون‌های بحرانی در دهه ۸۰، ۱۹ کانون بود که در حال حاضر به ۲۸ کانون رسیده است. وی با بیان این‌که اگر اعتبار تزریق نشود به‌مرور مراتع موجود را از دست می‌دهیم، گفت: در حال حاضر قریب به ۸۲۰ هزار هکتار جنگل طبیعی داریم که از این میزان ۲۴۰ هزار هکتار دست‌کاشت است. نصرآبادی با بیان این‌که سرعت رشد آفت از مبارزه ما بیش‌تر است، گفت: در حال حاضر ۹۵ هزار هکتار از عرصه تاغزارها تحت آفت شپشک سفید است.

مرهم جدید مجلس برای ریزگردها

عضو هیئت‌رئیسه کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی همبیان کرد: با توجه به شرایط پیش‌آمده در خوزستان، ۱۵۰ میلیون دلار از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی به سمت این استان رفت. نظر افضلی با بیان این‌که این امر با اعتراضنمایندگان خراسان جنوبی روبه‌رو شده، افزود: پیشنهاد دادیم در سال جاری بودجه‌ای برای سراسر ایران در زمینه ریزگردها گذاشته شود. وی با بیان این‌که امسال در کمیسیون کشاورزی ۲۰۰ میلیون دلار اعتبار با سرفصل ریزگردها برای کل کشور درخواست کردیم، گفت: با توجه به پدیده گردوغبار در خراسان جنوبی، این استان هم مشمول اعتبارات ریزگردها خواهد شد. عضو هیئت‌رئیسه کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی ادامه داد: علاوه بر این، از سرفصل ریزگردها میزان دو میلیارد تومان برای خراسان جنوبی پیش‌بینی و از محل اعتبارات محیط‌زیست به استان اختصاص داده‌شده است. وی در پاسخ به این سوالکه در سال جاری برای تخصیص اعتبارات بیابان‌زدایی حتی موافقت‌نامه مبادله نشده است، گفت: در حال حاضر از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی، پروژه‌های بیابان‌زایی در ۲۶۰ هکتار از اراضی سربیشه انجام می‌شود.

دعایی برای نجات استان

افضلی در پاسخ به سوالی مبنی بر مطالبه‌های مطرح شده در مجلس برای مبارزه با پدیده خشک‌سالی در خراسان جنوبی بیان کرد: امید است با تخصیص اعتبار ۲۰۰ میلیون دلار از صندوق توسعه برای مبارزه با ریزگردها، بتوانیم سهم خوبی برای خراسان جنوبی جذب کنیم. وی با تأیید این‌که «در صورت عدم اختصاص اعتبار به استان، نهال‌کاری‌های انجام‌شده و هزینه‌های میلیاردی از بین می‌رود»، افزود: فعلاً باید دعا کنید خداوند باران بدهد! از صحبت مسئولان می‌توان به این نتیجه رسید که اگرچه این مصوبه مجلس به‌ظاهر برخی استان‌ها را از شرایط بحرانی نجات داده، اما دیگر استان‌های درگیر با پدیده خشک‌سالی مانند خراسان جنوبی را گرفتار بحرانی عظیم کرده است، به‌گونه‌ای که شاید لازم باشد در بودجه سال آینده اعتبارات صندوق توسعه ملی تنها برای این استان کویری اختصاص داده شود!

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار 29 بهمن 97، شماره: 62602