شعار سال: مسائل حوزه کالبدی و فضایی شهر که بهطور کلی در عبارات معماری، طرحهای شهری و عرصههای عمومی متبلور میشود، یکی از موضوعاتی است که نیاز به گفتوگوی عمومی دارد. تا جایی که بررسی کردهام، از حدود 15سال قبل نخستین گفتوگوها در رابطه با این حوزه، به رسانههای عمومی و روزنامهها راه پیدا کرده است. پیش از آن، کمتر شاهد بودیم در رسانههای عمومی کسی از مسئلهای در رابطه با معماری سخن بگوید و بهتدریج گفتوگو از معماری، گفتوگو از فضای شهری و گفتوگو از عرصههای همگانی شهر، به بخش تقریبا ثابتی در روزنامهها تبدیل شد که حالا دیگر مخاطبین خاص خود را هم پیدا کرده بود. همانگونه که از ادبیات، از سینما و یا از هنرهای تجسمی در رسانهها سخن گفته میشود و کسانی میخوانند و درک و شناخت عمیقتری نسبت به آنچه در این حوزه در جریان است پیدا میکنند، طرح مسائل حوزه معماری و شهرسازی در رسانهها نیز، نهتنها موجب ارتقای سطح شناخت و آگاهی نسبت به این حوزه بلکه زمینه ایجاد چیزی میشد که میتوان از آن به «مطالبه کیفیت» تعبیر کرد. وقتی به سیر کلی تحولات این حوزه طی 40 سال نگاه میکنیم، بعد از دهه اول انقلاب که درگیر جنگ و مسائل آن بودیم، سیر تحولات نشاندهنده حرکت از سیطره کمیت به سمت مطالبه کیفیت بوده است. با وجود همه کاستیها و مشکلاتی که داریم، نمیتوانیم منکر آن باشیم که در یکی، دو دهه اخیر، مطالبه کیفیت در معماری، اتفاق افتاده است. از سویی به گمانم میتوانیم ادعا کنیم، مطالبه کیفیت در بحث فضاها و عرصههای همگانی نیز، در سالهای اخیر به یکی از مطالبات جدی جامعه شهروندی تبدیل شده است.
سه - به گمانم ارتقای کیفیت درون مثلثی شکل میگیرد که در هر ضلع آن یکی از عوامل سه گانه ذیمدخل، حضور دارد. یک ضلع، مدیران و سیاستگذاران و بهعبارتی تصمیمگیران. ضلع دوم، جامعه تخصصی که گاه در مقام تصمیم ساز ایفای نقش میکند؛ و ضلع سوم، جامعه شهروندی که از گروههای مختلف اجتماعی تشکیل میشود و مطالبات خود را از طریق ابزارهایی که در اختیار دارد، توضیح میدهد. در طول 4 دهه بعد از انقلاب، در حوزه معماری و شهرسازی، گفتوگوی این 3 عامل ذی مدخل، گفتوگوی مستمر و یا حداقل، گفتوگوی مؤثری نبوده است. شهروندان مطالبهای داشتهاند، مدیران و تصمیمگیران کار دیگری کردهاند و در این میان، ماحصل تلاش جامعه تخصصی با وجود تلاشهای فراوان، در بسیاری موارد پاسخی درخور بهصورت مسئله نبوده است.
چهار- در این میان همایش 2 روزه تهران، 4 دهه معماری و طرحهای شهری، تلاشی برای مرور و بازخوانی تجربیات ارزشمند این 4 دهه، با حضور هر 3عامل و ایجاد فرصت گفتوگوی آنان با یکدیگر بوده است. هدف این بود که فرصتی فراهم شود تا با نام شورای شهر، یعنی جایی که گفتوگو فضیلت اوست، فضایی برای گفتوگوی میان همه کسانی فراهم شود که ذینفعان مسائل حوزه معماری و طرحهای شهری هستند.
این همایش بزرگ، با حضور شهردار تهران، نایبرئیس مجلس شورای اسلامی، روسای کنونی و پیشین شورای اسلامی شهر تهران، دبیران کنونی و پیشین شورایعالی شهرسازی و معماری ایران، روسای کنونی و پیشین شورایعالی استانها، معاون عمرانی وزیر کشور، معاونین پیشین وزارت راه و شهرسازی و جمع قابل توجهی از مدیران ارشد دولتی از یک سو و بزرگان جامعه تخصصی یعنی کسانی که در تهیه بسیاری از طرح و برنامههای معماری و شهرسازی نقش اصلی را به لحاظ تخصصی ایفا کردهاند و همچنین مخاطبین علاقهمندی که مسئله کیفیت در معماری و فضای شهری برای آنها اهمیت دارد، برگزار شد و گفتوگویی واقعی شکل گرفت. پنج- نکته آخر اینکه، اختتامیه این همایش که در آن بسیاری از بزرگان سخن گفتهاند، پایان گفتوگو نیست؛ آغاز راهی است تا شورای اسلامی شهر تهران، در حوزه مسائل کالبدی و فضایی شهر، به جایی تبدیل شود که اتصاف به آن صفت، فضیلت اوست؛ جایی برای گفتوگو.
سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه همشهری تاریخ انتشار 11اسفند 97، کد خبر: 49416، www.newspaper.hamshahri.org