شعار سال: حتما خبر بهسازی و نوسازی پل خیابان کریم‌خان‌زند را شنیده‌اید؛ پروژه‌ای که در مدت کوتاهی انجام شد. مقوله استانداردسازی معابر در کشورهای پیشرفته توسط مدیریت شهری با نگاهی خاص دنبال می‌شود. ساخت خیابان‌هایی که از اصول و استانداردهای معماری شهری تبعیت کنند، از یک‌سو به لحاظ عملکرد مطلوب و عمر بالا و از سوی دیگر به خاطر حفظ جان عابران‌پیاده و سواره مورد توجه خواهد بود. استفاده از فناوری روز، به‌کارگیری مصالح باکیفیت، ایجاد فضای مناسب برای تردد عابران‌پیاده، اختصاص فضای سبز و رعایت استانداردهای ایمنی ازجمله مواردی است که در بیشتر شهرهای استاندارد جهان دیده می‌شود.

آرژانتین

یک بزرگراه بسیار عریض

بوئنوس آیرس- پایتخت آرژانتین- با خیابان‌های باریک و خالی از خودرو شناخته می‌شود. توجه مسئولان در یک دهه گذشته به حذف خودرو‌ها از خیابان‌‌های باریک و تبدیل این معابر به پیاده‌راه معطوف شده است اما آیا وجود یک خیابان بزرگ در وسط شهر، جوابگوی ترافیک روزانه این کلانشهر خواهد بود؟

خیابان «ناین دی جولیو» یا‌‌ نهم جولای که نامش از روز استقلال کشور آرژانتین در تاریخ نهم جولای سال۱۸۱۹ میلادی گرفته شده، لقب عریض‌ترین خیابان جهان را به‌خود اختصاص داده است.

عریض بودن خیابان‌ها یکی از معیارهای مهم در تعیین استاندارد‌هاست. در این خیابان دو باند اصلی که هر کدام دارای ۸ لاین هستند، امکان تردد حجم بالایی از خودرو‌ها را فراهم می‌کند.

همچنین کندروهای اطراف باندهای اصلی هر کدام با 2لاین جداگانه به تغییر مسیر خودرو‌ها با سرعت ایمن و استاندارد کمک می‌کند. در همه تقاطع‌های بزرگ خیابان نهم جولای مسیر ویژه تردد عابران‌ پیاده درنظر گرفته شده است. عابران پیاده برای گذشتن از عرض خیابان حدود ۱۲۰ثانیه زمان نیاز دارند.

پیاده‌راه‌های عریض در دو بخش میان‌لاین اصلی و لاین کندرو ایجاد شده تا تردد و پیاده‌روی در این خیابان برای شهروندان خاطره‌انگیز باشد.

خیابان نهم جولای بیشترین سرانه فضای‌سبز خیابانی را در ‌بوئنوس آیرس دارد اما با توجه به ترافیک بالا حتی برای استراحتی چند دقیقه‌ای جای چندان مناسبی نیست.

آمریکا

خیابان آدم‌های خاص

آمریکایی‌ها استانداردسازی خیابان‌ها و بزرگراه‌های درون‌شهری را بر بزرگراه‌های برون‌شهری ارجح می‌دانند. فلسفه آنها هم این است که خیابان درون‌شهری برای تردد روزانه ساخته می‌شود اما خیابان‌های برون‌شهری در هر سال تنها ۲ یا ۳ بار از سوی شهروندان مورد استفاده قرار می‌گیرند. آمریکایی‌ها همواره فهرست کاملی از خیابان‌های استاندارد را در ۵۲‌ایالت خود معرفی می‌کنند. اما خیابان «مسیر باشکوه» واقع در قلب شهر میشیگان، جزو بهترین‌های این کشور به شمار می‌رود. این مسیر، خیابان پهن و عریضی است که دو طرف آن را انبوهی از فروشگاه‌های گران‌قیمت، موزه‌های گوناگون، ‌هتل‌های پنج ستاره و ساختمان‌های چشم‌نواز فرا‌گرفته‌اند. حضور خودروهای گران‌قیمت و اشخاص معروف در خیابان مسیر باشکوه به جاذبه‌های این خیابان افزوده است. عرض خیابان امکان تردد در 4لاین را در هر جهت ایجاد کرده و مسیر کندروی آن هم به وسایل نقلیه عمومی اختصاص یافته است. روشنایی بالای این خیابان هنگام شب هم از نکات مثبت آن به‌شمار می‌رود.

چین

مسیر ویژه برای دوچرخه‌ها

شانگهای، مهم‌ترین مرکز تجاری چین، سالانه میزبان میلیون‌ها گردشگر از سراسر جهان است. اما آنچه در نگاه اول مورد توجه گردشگران قرار می‌گیرد، شرایط جالب خیابان‌های این شهر است. خیابان شانگهای به‌عنوان بزرگ‌ترین خیابان شهر، عنوان پاکیزه‌ترین و استاندارد‌ترین خیابان را هم در اختیار دارد. در دو طرف این خیابان قدیمی شهر، مراکز بزرگ تجاری قرار دارد و همین امر باعث افزایش تردد در این بخش از شهر شده است. اما عرض زیاد خیابان و تقسیم‌بندی استاندارد آن به کنترل تراکم وسایل نقلیه انجامیده است. درست از‌‌ همان بخشی که پیاده‌رو‌ها به اتمام می‌رسد، فضای پارکینگ کنار خیابان دیده می‌شود و پس از آن مسیر تردد دوچرخه‌ها و موتورسوار‌ها با نرده‌های ویژه جداسازی شده است. اتومبیل‌ها و اتوبوس‌های شهری هم از 3‌لاین مخصوص خودشان استفاده می‌کنند. این جداسازی‌ها با رعایت اصول و استانداردهای شهرسازی صورت گرفته تا مشکلی در تردد هر بخش به‌وجود نیاید.

ژاپن

دو برابر عمر می‌کنند

اگر معیار استاندارد را درنظر بگیریم بی‌شک ژاپنی‌ها در همه زمینه‌ها در فهرست بر‌ترین‌ها قرار خواهند گرفت. ساخت معابر استاندارد در سطح شهرهای این کشور هم از این قاعده مستثنا نیست. تردد در خیابان‌های شهر توکیو برای همه لذتبخش است. میزان قطر و شیوه آسفالت‌کردن معابر در این شهر به‌گونه‌ای است که عمر طبیعی خیابان‌ها به دو برابر افزایش یافته و هزینه‌های نگهداری به حداقل می‌رسد. در خیابان «میتادوری» فضاهایی برای جمع‌آوری آب حاصل از بارش باران درنظر گرفته شده تا آنها را به سمت کانال‌های مخصوص هدایت کند. میتادوری و بیشتر خیابان‌های توکیو مجهز به علائم راهنمایی و رانندگی گوناگون با سرفصل‌ها و رنگ استاندارد است. نوشته‌های کف خیابان برای راهنمایی بهتر راننده‌ها و عابران‌ پیاده و تذکر نکات ایمنی با رنگ مخصوص نقاشی شده است. همچنین میتادوری رکورد عریض‌ترین و دارا بودن بیشترین مسیرهای خط‌کشی عابرپیاده جهان را به نام خود ثبت کرده است.

فرانسه

کم‌تصادف‌ترین خیابان اروپا

شاید شهروندان پاریسی ۴۰۰‌سال پیش فکر نمی‌کردند که «دشت الیزه» به یکی از مهم‌ترین و استاندارد‌ترین خیابان‌های جهان تبدیل شود.

«شانزه لیزه» معروف‌ترین خیابان اروپا در سال۱۶۱۶ میلادی دشتی بود که در آن بازارهای مختلفی برپا می‌شد. ملکه ماری مدیچی در‌‌ همان سال از این فضا بهره برد و خیابانی درختکاری شده را در امتداد باغ «تویلری» ساخت که تا به امروز پابرجا مانده است. این خیابان 2کیلومتری که در منطقه۸ و شمال‌غرب پاریس واقع شده به دو بخش متفاوت فضای تجاری، کافه‌ها، رستوران‌ها، سینما‌ها و سالن‌های تئا‌تر و بخش فضای سبز و پارک تقسیم می‌شود.

تردد اتومبیل‌ها در هر سمت با توجه به خط‌کشی ۴باندی راحت و بی‌دردسر به‌نظر می‌رسد. شانزه لیزه یکی از کم تصادف‌ترین خیابان‌های اروپاست و همه خودرو‌ها سعی می‌کنند هنگام تردد در آن با سرعت ایمن برانند و به فضای اطراف توجه داشته باشند. در دو طرف خیابان دو مبحث ویژه برای استانداردسازی و زیباسازی درنظر گرفته شده است؛ بخش فضای سبز که درختکاری و چمنکاری شده و بخش پیاده‌راه که با سنگفرش‌های قدیمی می‌کوشد مسیر را برای عبور عابران‌ پیاده آماده سازد. شانزه‌‌لیزه ازجمله خیابان‌هایی است که در نیمی از مسیر آن فضای پیاده‌راه با فضای عبور خودرو‌ها همسان تعریف شده و استانداردهای تردد در آن رعایت شده است.

تابلوهای تعیین مسیر و راهنما، کار گردشگران را برای یافتن مکان‌های مهمی که در این خیابان واقع شده راحت‌تر کرده است.

استاندارد یعنی این خیابان‌های استاندارد دارای علائم راهنمایی و رانندگی و خط‌کشی مناسب، روشنایی کافی، مسیر کندرو و تندرو و دوچرخه‌سواری مشخص، طول و عرض متناسب با محیط، فضای‌سبز و پارکینگ خودرو است.

این آمار‌ها یادتان باشد

در مباحث شهرسازی عرض پیاده‌رو‌ها ۱۰متر، خیابان‌های محلی ۲۸ متر، خیابان‌های تجاری صنعتی ۴۴متر، بزرگراه‌های درونشهری ۷۰متر و بزرگراه‌های برونشهری ۱۰۲ متر درنظر گرفته شده است.

خطرناک‌ترین‌ها

غیــراستانــدارد‌تـرین خیابان‌های جهان عبارتند از جاده مرگ در بولیوی، گولیانگ در چین، آریکا در شیلی، سیبری در روسیه، سیچوان در تبت، جیمز دالتون در آلاسکا، پاتی‌پلو در یونان و ترول اشتین در نروژ.

ناصر خسرو

خیابانی با نخستین طرح ترافیک

حتما تا به حال گذرتان به بازار بزرگ و سنتی تهران افتاده است. اگر این‌طور باشد حتما از خیابان ناصرخسرو هم گذر کرده‌اید؛ خیابانی که نخستین بنای پنج‌طبقه تهران (شمس‌العماره) در آن ساخته شده و مملو از ساختمان‌های قدیمی است. بد نیست بدانید نخستین طرح ترافیک هم در همین خیابان با منع ورود چهارپایان به اجرا گذاشته شد. خیابان ناصریه (نام قدیم خیابان ناصرخسرو) در سال۱۲۸۵ احداث شد. تا قبل از ساخت این خیابان محل فعلی آن عبارت بود از خندق قسمتی از ارگ سلطنتی که در این سال با پر کردن این خندق، به فرمان ناصرالدین‌شاه خیابان ناصریه نام گرفت. خیابان ناصریه تا سال ۱۲۸۹ سر و شکل آبرومندانه‌ای نداشت تا اینکه در این سال به همت و تلاش امین حضور به‌صورت یکی از خیابان‌های دارالخلافه درآمد.

خیابان ولیعصر

طولانی‌ترین و سرسبزترین

یکی از خیابان‌های پرخاطره و در عین حال زیبای پایتخت خیابان ولیعصر است که طولانی‌ترین خیابان شهر تهران و نیز خاورمیانه هم هست. خیابان ولیعصر با ۱۸کیلومتر طول از میدان راه‌آهن شروع می‌شود و به میدان تجریش در منطقه شمیرانات ختم می‌شود. امیریه، پهلوی و دکتر مصدق از نام‌های پیشین این خیابان بوده است. این خیابان همچنین یکی از نخستین خیابان‌های آسفالت‌شده در شهر تهران به‌شمار می‌رود.

ولیعصر را باید از پررکوردترین خیابان‌ پایتخت هم به‌حساب آورد. خیابان ولیعصر در عین اینکه طولانی‌ترین خیابان تهران است، سرسبز‌ترین خیابان این شهر هم به شمار می‌رود؛ خیابانی که در دو طرف آن هزاران چنار به علاوه جوی‌های بزرگ آب وجود دارد. وجود 2 پارک بزرگ باعث شده آب و هوای این خیابان بسیار مطبوع باشد؛ پارک ساعی و پارک ملت که طرفداران بسیاری هم دارند.

خیابان فردوسی

سیاسی‌ترین خیابان

سفارت آلمان، سفارت ترکیه، سفارت انگلستان، سفارت روسیه، سفارت فرانسه؛ کدام خیابان را سراغ دارید که این تعداد سفارتخانه را در خود جای داده باشد؟ بله، تنها یک جواب برای این سوال وجود دارد: خیابان فردوسی؛ خیابانی که در قدیم‌الایام علاءالدوله نام داشت و امروز به پاس گرامیداشت شاعر گرانقدر ایران زمین فردوسی خوانده می‌شود. وجود این سفارتخانه‌ها سبب شده خیابان فردوسی هر از چند گاهی شاهد تظاهرات مردمی باشد که در اعتراض به سیاست‌های کشور‌های مذکور جلوی این سفارتخانه‌ها شکل می‌گیرد البته برخی از این سفارتخانه‌ها در خیابان‌های فرعی فردوسی نظیر نوفل لوشاتو جای دارد. خیابان فردوسی از یک جهت دیگر هم برای شهروندان تهرانی مشهور است و آن هم بورس معاملات ارز و مسکوکات است.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه همشهری ، تاریخ انتشار 21 فروردین 97، کدمطلب:11683، www.newspaper.hamshahri.org