زیردریایی گوتلند؛ ابزاری برای انجام عملیات‌های ناممکن

زیردریایی گوتلند سابقه مغلوب کردن نیروی دریایی آمریکا را نیز در جریان یک تمرین واقعی در کارنامه خود دارد.

شعارسال:

زیر دریایی یک نوع کشتی است که در مواقع لزوم در دریا غوطه‌ور و حتی ته‌نشین می‌شود و یا در داخل آب باقی می‌ماند و در عمق معین و دلخواهی به هر طرف حرکت می‌کند. زیردریایی دارای انبار‌هایی پر از هوا است که در این صورت وزن آن سبک بوده و روی آب شناور می‌ماند. هر وقت که سر نشینان زیردریایی بخواهند زیر آب بروند، تلمبه‌های مخصوصی را به كار می‌اندازند تا انبارها به اندازه لازم از آب پر شوند.در اين صورت وزن زيردريايی بيشتر شده، و به زير آب فرو می‌رود.

در عمق دلخواه اگر بخواهند به اكتشاف و مطالعه بپردازند، آب اين انبار‌ها را طوری تنظیم می‌كنند كه زيردريايی در همان عمق باقی بماند و حالت غوطه‌ور به خود بگيرد. اما هنگامی كه سرنشينان از كار خود فارغ شده و خيال بالا آمدن داشته باشند، باز هم به وسيله تلمبه‌های مخصوص؛ آب انبارها را كمی تخليه می‌كنند تا وزن زيردريايی سبك شود و به سطح آب بيايد؛ ولی ظاهرا يك مسأله مسافران زير دريايی را به مرگ تهديد می‌كند: اگر تلمبه‌های تخليه ي آب در قعر دريا از كار افتادند، تكليف سرنشينان چيست؟

بلی؛ سازندگان زيردريايی فكر آن را هم كرده‌اند. برای روز مبادا به ته زیردریایی چند قطعه سرب آويزان شده است تا در مواقع ضروری آن ها را از زير دريايي جدا كرده و به اعماق دريا روانه سازند، در اين صورت باز هم با وجود پر بودن انبارها، زيردريايی به سطح آب خواهد آمد. وقتی زيردريايی در عمق كمتری حركت می‌كند،سرنشينان آن به وسيله پريسكوپ(چشم زير دريايی) می‌توانند كشتی‌هاي روی آب را ببينند.

یکی از کلیدی‌ترین مفاهیم در بحث طراحی و ساخت زیردریایی‌ها توان باقی ماندن بیشتر در زیر آب می‌باشد که این مسئله ارتباط مستقیمی با بحث تامین اکسیژن زیردریایی دارد. امروزه دو نوع زیردریایی از لحاظ نوع سامانه پیشران در جهان وجود دارد که یکی زیردریایی‌های اتمی و دیگر شناورهای زیرسطحی با پیشران دیزل الکتریک هستند.

زیردریایی‌های اتمی به دلیل استفاده از نیروی هسته‌ای از توان باقی ماندن نامحدود در زیر آب برخوردار هستند و بیشتر برای عملیات در آب‌های عمیق و اقیانوس‌ها به کار می‌روند. گونه دیگر زیردریایی‌ها از ترکیب موتورهای دیزلی و باطری‌های الکترونیکی برای تامین نیرو بهره می‌برند و عمدتا برای عملیات در آب‌های کم‌عمق‌تر و برای محدوده زمانی کمتری طراحی شده‌اند. در جنگ دوم جهانی، آلمان نازی در خصوص طراحی و ساخت زیردریایی کشور پیشرو و برتر در جهان محسوب می‌شد و توانست در مقاطعی از جنگ مشکلات فراوانی را برای متفقین ایجاد کند.

اما یکی از مشکلات بزرگ آلمان‌ها بحث تامین اکسیژن برای شارژ باطری زیردریایی‌های آنها بود که مدت زمان زیرآب ماندن آنها را محدود می‌کرد. در اواخر جنگ با افزایش حضور و قدرت دریایی متفقین، خصوصا در اقیانوس اطلس، بالا آمدن زیردریایی‌های آلمانی به سطح آب برای اکسیژن‌گیری به اقدامی خطرناک بدل شده و در موارد زیادی به کشف و در نهایت غرق شدن زیردریایی‌های آلمانی منجر می‌شد.

زیردریایی‌های کلاس A19 مشهور به گوتلند از جمله پیشرفته‌ترین زیردریایی‌های دیزل الکتریکی موجود در جهان به حساب می‌آید که سابقه مغلوب کردن نیروی دریایی آمریکا را نیز در جریان یک تمرین واقعی در کارنامه خود دارد. باید گفت که کشور سوئد از سال‌های بسیار دور تا به امروز به عنوان یکی از کشورهای مستقل در جهان از نظر تسلیحاتی شناخته شده است و همیشه سعی کرده است تا در این بخش به توان بومی خود تکیه کند. سه فروند زیردریایی کلاس گوتلند توسط شرکت Kockums سوئد طراحی و ساخته شده است.

زیردریایی‌های کلاس گوتلند از جمله بی‌صداترین زیردریایی‌های دیزل الکتریکی جهان هستند؛ همچنین اولین زیردریایی‌ که به سیستم پیشرانه مستقل از هوا مجهز شد که باعث افزایش ظرفیت مدت زمان حرکت زیر آب می‌شود گوتلند است. این زیردریایی‌ها از ﻣﻮﺗﻮﺭ ﺍﺳﺘﯿﺮﻟﯿﻨﮓ استفاده می‌کنند که ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺑﺎﺯﺩﻫﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮﯼ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﺗﻮﺭﻫﺎﯼ ﺑﻨﺰﯾﻨﯽ ﻭ ﺩﯾﺰﻟﯽ ﺩﺍﺭﺩ ﺍﻣﺎ ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﻣﻮﺗﻮﺭﻫﺎﯼ ﺍﺳﺘﯿﺮﻟﯿﻨﮓ ﻓﻘﻂ ﺩﺭ ﺑﺮﺧﯽ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩﻫﺎﯼ ﺧﺎﺹ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺯﯾﺮﺩﺭﯾﺎﯾﯽ‌ﻫﺎ استفاده می‌شوند؛ زیرا هزینه بسیار زیادی دارند.

این شناور بارها از سوی آمریکا و ناتو برای ایفای نقش دشمن دعوت شده است. بنا بر اخبار موجود یک فروند از این زیردریایی ها در سال 2000 میلادی موفق شد در رزمایشی در دریای مدیترانه واحدهای دریایی اسپانیا را مغلوب کرده و سپس یک زیردریایی اتمی فرانسوی و سپس آمریکایی را نیز از پیش رو بردارد.

گاز ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﻣﻮﺗﻮﺭﻫﺎﯼ ﺍﺳﺘﯿﺮﻟﯿﻨﮓ ﻫﯿﭻ ﻭﻗﺖ ﻣﻮﺗﻮﺭ ﺭﺍ ﺗﺮﮎ ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ ﻭ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻮﺗﻮﺭﻫﺎﯼ ﺩﯾﺰﻝ ﻭ ﺑﻨﺰﯾﻨﯽ ﺳﻮﭘﺎﭖ ﺩﻭﺩ ﮐﻪ ﮔﺎﺯﻫﺎﯼ ﭘﺮ ﻓﺸﺎﺭ ﺭﺍ ﺗﺨﻠﯿﻪ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﻭ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﺍﺣﺘﺮﺍﻕ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ است؛ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻋﻠﺖ ﻣﻮﺗﻮﺭﻫﺎﯼ ﺍﺳﺘﯿﺮﻟﯿﻨﮓ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺑﯽ‌ﺻﺪﺍ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﭼﺮﺧﻪ ﺍﺳﺘﯿﺮﻟﯿﻨﮓ ﺍﺯ ﯾﮏ ﻣﻨﺒﻊ ﺣﺮﺍﺗﯽ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮﺍﻧﺪ ﻫﺮ ﭼﯿﺰﯼ ﺍﺯ ﺑﻨﺰﯾﻦ ﻭ ﺍﻧﺮﮊﯼ ﺧﻮﺭﺷﯿﺪﯼ باشد، البته این موتور در شرایط عادی استفاده نمی‌شود و زیردریایی دارای سیستم کلی مبتنی بر دیزل الکتریک است.

همانطور که گفته شد این زیردریایی‌ توسط صنایع زیردریایی‌ سازی kockums سوئد ساخته شده و سازنده آن ادعا کرده مانوردهی یکی از اولیت‌های ساخت بوده به نحوی که شکل بدنه و سطوح کنترل متعدد باعث شده که زیردریایی‌ بتواند چرخش‌های بسیار تندی را در زوایای کم انجام دهد، همچنین بدنه هایدرودینامیک باعث شده کشف زیردریایی‌ برای سیستم‌های سونار سخت شود و اثرات فروسرخ هم کاهش یاید.

این زیردریایی‌ها برای مقاصد دفاعی ساخته شده است؛ به همین جهت نمیتوان انتظار اسکورت ناوگان‌های بین‌قاره‌ای یا عملیات در آب‌های دشمن را از آن انتظار داشت. همچنین تسلیحات زیردریایی‌ نیز به اژدهای ۴۰۰ و ۵۳۳ م م و مین‌های دریایی ختم می‌شود که خود بیانگر نقش این موضوع است که البته در نقش دفاعی بسیار کارامد هستند.

گوتلند می‌تواند در نقش‌های بسیار متنوعی به مانند جستجو و شناسایی، جمع‌آوری اطلاعات الکترونیکی، جنگ ضد سطح و ضد زیر سطحی، انتقال نیروهای ویژه و همچنین مین‌گذاری به کار رود. برای افزایش پنهان‌کاری این زیردریایی، تمام بخش‌های سامانه پیشرانه که معمولا بیشتر صدا را تولید می‌کنند در بخش پایین زیردریایی و در درون یک پوشش لاستیکی به منظور کاهش امواج صوتی قرار گرفته است.

بین سالهای 2004 تا 2006 نیز یک زیردریایی کلاس گوتلند با خدمه خود در آمریکا حضور پیدا کرده و با حضور در مانورهای نیروی دریایی آمریکا موفق شد تا چند بار بدون شناسایی شدن به ناوهای هواپیمابر آمریکایی یو اس اس رونالد ریگان نزدیک شده و اصطلاحا آنها را غرق کند. اين زيردريايی دارای 33 نفر خدمه بوده و طول آن در حدود 60 متر، وزن آن در حدود 1490 تن و سرعت زيردريايي کلاس گوتلند در زير آب در حدود 20 گره مي باشد.

همچنین گوتلند دارای 4 پرتاب‌گر اژدر 533 ميلی‌متری و 2 پرتاب‌گر اژدر 400 ميلی‌متري است و از دو موتور ديزل ام تی يو و دو سيستم پيشران مستقل از هوا که حامل اکسيژن مايع است، بهره می‌برد. تاکنون 3 فروند از این زیردریایی ساخته شده که به نیروی دریایی سلطنتی سوئد تحویل داده شده است. و قرار است تا با زیردریایی های پیشرفته‌تر کلاس A26 جایگزین شوند.

زیردریایی‌های دیزل الکتریک کلاس گوتلند قابلیت ماندگاری در زیر آب به مدت 2 هفته را دارند.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری باشگاه خبرنگاران جوان ، تاریخ انتشار: 24خرداد1395، کدخبر:5633704 www. yjc.ir