موشک‌های بالستیک ایران؛ از سجیل تا قدر و خرمشهر

مسئولان جمهوری اسلامی ایران بار‌ها اعلام کردند که همه توان ما برای دفاع است و سلاح‌های ما تهدید علیه کسی نیست.

شعار سال: موضوعی که چند سالی در تمامی محافل بین المللی مطرح می‌شود، بحث موشکی جمهوری اسلامی ایران است. مقامات کشورمان بار‌ها به صراحت اعلام کردند که برنامه موشکی جزو خطوط قرمزی است که به هیچ وجه در مورد آن مذاکره نمی‌کنند. از نگاه تهران، برنامه موشکی مسئله‌ای مستقل از برنامه هسته‌ای و برجام و هر توافق دیگری است و جزو توانایی‌های نظامی متعارف به حساب می‌آید که ربطی به توانایی‌های غیرمتعارف مانند کلاهک هسته‌ای ندارد.

کارشناسان و مقامات غربی بار‌ها مسئله موشک‌های ایران را در همه زمینه‌ها پیش کشیدند. آن‌ها روزی حربه تهدید را در پیش گرفتند، روزی تحریم‌ها را علم کردند و روزی هم سخن از گزینه‌های روی میز به میان آمد، گزینه‌هایی که فقط روی میز ماند و خاک خورد! در این میان، اما جمهوری اسلامی ایران با صلابتی مثال زدنی مسیر پیشرفت و تحقق اهداف خود را در پیش گرفت و روز به روز جلو رفت، تا جایی که امروز به یکی از قدرت‌های نظامی دنیا تبدیل شد، قدرتی که در منطقه حرف نهایی را می‌زند.

هفته گذشته بود که خبری مهم در راس اخبار جهان قرار گرفت؛ خبری منتسب به سردار سرلشکر پاسدار محمدعلی جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که اظهار کرده بود: ما توان افزایش برد موشک هایمان به بیش از دو هزار کیلومتر را داریم، ولی فعلا این سیاست ما نیست، زیرا بسیاری از اهداف ما و منافع دشمن در همین برد دو هزار کیلومتر است.

جمهوری اسلامی ایران که یک جنگ جهانی هشت ساله به آن تحمیل شد، با همه سختی‌ها و تحریم‌هایی که وجود داشت، سعی کرد در عرصه نظامی و دفاعی به خودکفایی برسد. نکته قابل ذکر این است که همه تجهیزات، سلاح ها، موشک ها، پهپاد‌ها و سایر جنگ‌افزار‌های کشورمان که دشمنان غربی عربی آن‌ها را بزرگ نمایی می‌کنند همه در چارچوب دکترین دفاعی جمهوری اسلامی ایران است و نه دکترین نظامی - تهاجی و جنگ طلبانه.

حدود بیست و پنج سال پیش جمهوری اسلامی ایران کار روی تولید انواع موشک‌های بالستیک را آغاز کرد. توانمندی نظامی و دفاعی کشور، بدون شک یکی از مهم ‏ترین محور‌های راهبرد نظامی جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با تهدیدات دشمنان است، همچنین بر اساس مولفه‌های قدرت، توان موشکی به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل بازدارنده تهاجم نظامی قرار دارد.

از ابتدای انقلاب تا کنون همه مسئولان جمهوری اسلامی ایران بار‌ها و بار‌ها اعلام کردند که همه توان ما برای دفاع است. جمهوری اسلامی ایران به هیچ کشوری حمله نخواهد کرد، آغازگر جنگ با هیچ طرفی در منطقه و یا خارج از منطقه نخواهد بود. سلاح‌های ما تهدید علیه کسی نیست، اما اگر مورد تهدید و حمله نظامی از جانب کشور‌های منطقه و یا خارج از آن قرار بگیریم با توجه به سلاح‌های پیشرفته و تجهیزات نظامی پیشرفته‌ای که داریم، با قدرت و با شدت از امنیت ملی خودمان، از نظاممان و از خاکمان دفاع می‌کنیم.

یکی از موثرترین سلاح‌ها در میدان‌های نبرد که توانایی ضربات سنگین و مهلک در زمین، هوا و دریا را دارند موشک‌ها هستند و یکی از اعضای این خانواده، نوع بالستیک آن است.

موشک بالستیک، نوعی موشک است که بخش اعظمی از مسیر خود را به صورت منحنی و یا به شکل توپ طی می‌کند که به این حرکت بالستیک می‌گویند و انتخاب کلمه ball یا همان توپ نیز به همین علت است. تقسیم بندی موشک‌های بالستیک براساس برد آن‌ها انجام می‌شود.

موشک‌های جمهوری اسلامی ایران، عامل بازدارنده در مقابل هر نوع دست درازی

در شرایطی که قدرت نظامی بازدارنده ایران مدت‌ها است که محور بحث‌های دوست و دشمن است، بررسی تکنولوژی موشک‌های ایران نشان می‌دهد که برد این موشک‌ها به دورترین نقاط اروپا و آسیا می‌رسد و این توان دفاعی باعث ناامیدی دشمنان در حمله نظامی به کشور شده است؛ موشک‌هایی که قدرت دارند تا هر زمینی را شخم بزنند.

سجیل

موشک سجیل نخستین موشک زمین به زمینِ بردِ بلندِ دو مرحله ایِ سوخت جامد در کشور است که توسط متخصصان سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح طراحی و ساخته شده است. این موشک بالستیک، برد عملیاتیِ نزدیک به دو هزار کیلومتر دارد و از ویژگی‌های مهم آن می‌توان به دقت بالا در اصابت به اهداف تعیین شده، زمان بسیار کوتاه آماده سازی و عملیاتی شدن سامانه پرتاب، زمان بسیار کوتاه انتقال سایت پرتاب دیسک پس از شلیک، قابلیت لانچر متحرک، قابلیت حمل موشک آماده شلیک و بهره مندی از سیستم tvc اشاره کرد.

سجیل از آن دسته موشک‌های بالستیک کشور است که با خروج از جو و طی مسیر در خارج از جو به داخل جو بازگشته و با سرعت حدود ۱۰ تا ۱۲ ماخ (حدود ۳۴۰۰ تا ۴۰۸۰ متر بر ثانیه) به سوی هدف می‌رود که انهدام آن از سوی سامانه‌های دفاع هوایی موجود را ناممکن می‌کند.

خانواده شهاب

خانواده «شهاب» را باید نامدارترین نسل موشک‌های ایرانی دانست که در سه رده شهاب ۱، ۲ و ۳ تولید شده است. جمهوری اسلامی ایران در اولین گام‌های خود برای تولید موشک در داخل، شهاب ۱ را با بُرد ۳۰۰ کیلومتر از روی موشک اسکاد B. ساخت و حدود دو سال بعد، موشک شهاب ۲ با بُرد ۵۰۰ کیلومتر ساخته شد. پس از آن بود که با الگوبرداری از روی موشک اسکاد C، اولین موشک ایران با هدف اصابت به سرزمین‌های اشغالی با نام «شهاب ۳» تولید شد.
موشک شهاب ۳ یک موشک بالستیک میان‌بردِ سوختِ مایع تولید ایران است، برد این موشک با کلاهک ۱۲۰۰ کیلویی تا ۱۳۰۰ کیلومتر، با کلاهک ۱ تنی تا۱۵۰۰ کیلومتر و با کلاهک ۸۰۰ کیلویی تا ۱۷۰۰ کیلومتر اعلام شده‌است.

خلیج فارس

موشک خلیج فارس یک موشک راهبردی است که اولین بار در رزمایش "پیامبر اعظم ۳" در سال ۲۰۰۸ آزمایش شد. رسانه‌های جهان در روز‌های نخستِ رونمایی جمهوری اسلامی ایران از موشک خلیج فارس، اعلام کردند ایران یک موشک بالستیک مافوق صوت را آزمایش کرد که سرجنگی حدودی ۵۰۰ کیلوگرم را می‌تواند حمل کند و این موشک ارتقا یافته فاتح ۱۱۰ است.

هدف بزرگی که خلیج فارس مامور انهدام آن است بسیار بزرگ بوده و یک غول تمام فلزی با وزنی در حدود ۹۰ تا ۱۰۰ هزار تن و با ابعادی در حدود ۳۰۰ متر طول و بیش از ۷۰ متر عرض به شمار می‌رود (ناو‌های جنگی).

قدر

موشک قدر ۱۱۰ نسل دیگری از موشک‌های بالستیک بوده که برد آن ۳ هزار کیلومتر است. قدر ۱۱۰، مدل بهسازی شده شهاب ۳ است. این موشک برای نخستین بار در رژه‌ای سالیانه که به مناسبت سالگرد آغاز جنگ ایران و عراق برگزار شده بود، رونمایی شد و نمادی از قدرت صنعت موشکی کشور به حساب می‌آید.

این موشک در زمره سریع‌ترین موشک‌های دنیا قرار می‌گیرد که توانایی رویارویی با تمامی رادار‌ها را دارد. این موشک دارای یک موتوری تک مرحله‌ای با سوخت جامد و سرعتی برابر ۶ ماخ است. قدر به دلیل برخورداری از لانچر‌های متحرک با سرعت بیشتری جابه جا شده و می‌تواند کلاهک اتمی ۵۰ تا ۳۲۰ کیلوتنی یا کلاهک متعارف ۳۲۰ کیلوگرمی تا مسافت ۳۷۳ مایلی را حمل کند.

این موشک توسط متخصصان داخلی و در صنایع موشکی شهید همت تولید شده است. مدت زمان آماده سازی قدر ۱۱۰ برای شلیک به نسبت شهاب ۳ بسیار کمتر یعنی ۳۰ دقیقه و قابلیت مانور موشک قدر-۱۱۰ از شهاب ۳ بسیار بیشتر است.

قدر ۱۱۰ به راحتی می‌تواند مسیر خود را تغییر دهد و همین موضوع باعث می‌شود تا هنگام شناسایی شدن توسط دشمن به راحتی بتواند با این قابلیت خود از منهدم شدن خود جلوگیری کند. این موشک دارای سیستم خلبان خودکار پیشرفته و موقعیت یاب جهانی (GPS) است که به دقت بالای آن کمک می‌کند.

خرمشهر

موشک خرمشهر به عنوان دومین موشک بالستیک بدون بالک و اولین بالستیک دوربرد بدون بالک ایرانی شناخته می‌شود که جدیدترین دستاورد متخصصان داخلی کشورمان است. بنا بر اخبار اعلام شده این موشک به برد ۲۰۰۰ کیلومتر رسیده و قابلیت حمل کلاهک منفرد یا چندگانه تا ۱۸۰۰ کیلوگرم را دارد. هنوز اعلام نشده این موشک از نوع سوخت جامد یا مایع است، اما در هر صورت با توجه به قطر بالاتر این موشک، یک طراحی کاملاً جدید، ولی بر اساس تجربیات موفق گذشته به انجام رسیده است.

کلاهکی که در موشک خرمشهر مشاهده می‌شود از نوع مخروطی ساده با یک نوک غیر تیز با انحنای کم برای کاهش اثرات مخرب حرارت در سرعت‌های پروازی بالا و هایپرسونیک است، اما می‌توان انتظار داشت کلاهک‌های دیگری که در موشک‌هایی مانند سجیل و قدر از نوع سه مخروطی نصب شده برای موشک خرمشهر نیز طراحی شود. بر اساس شکل ظاهری کلاهک خرمشهر در ناحیه دماغه، می‌توان سرعت این موشک را بیش از ۱۵ ماخ تخمین زد.

قیام

موشک قیام-۱ اولین موشک بالستیک بدون بالک ساخت ایران است که در سال ۱۳۹۰ با موفقیت کامل آزمایش و به هدف از پیش تعیین شده اصابت کرد. قیام-۱ موشکی با سوخت مایع است که از قابلیت جابجایی و متحرک بودن بهره‌مند است. این موشک در واقع یکی از منحصر به فرد‌ترین موشک‌های بالستیک ایرانی است که از سیستم جدیدی برای هدایت خود استفاده می‌کند.

از ویژگی‌های بارز موشک قیام این است که احتمال ردیابی، شناسایی و مورد اصابت قرار گرفتن آن توسط سیستم‌های ضد موشک (مانند پاتریوت، ارو و اس ۳۰۰) به علت سرعت بالا هنگام پرتاب، چرخشی شدن، استفاده از آلیاژ خاص و جذاب امواج رادار و به احتمال زیاد استفاده از کلاهک ۳ تکه MIRV به شدت کاهش یافته است.

بارزترین ویژگی موشک قیام که بیشتر مورد توجه قرار گرفته، نداشتن بالک است که قابلیت پرتاب از سیلو‌های مخصوص، پرتاب از پرتابگر، پرتاب از زیر دریایی و ... را به این موشک می‌بخشد. برد قیام ۸۰۰ کیلومتر بوده و کلاهکی به جرم ۷۴۶ کیلوگرم را حمل می‌کند، در حالی که موشک شهاب ۲ با کلاهک ۷۵۰ کیلوگرمی ۵۰۰ کیلومتر برد دارد.

از دیگر موشک‌های ساخت جمهوری اسلامی ایران می‌توان به حوت، فجر، عماد، فاتح، عاشورا، صیاد، توفان، نصر، زوبین و کوثر اشاره کرد که بازدارندگی خوبی برای کشور ایجاد کرده اند، بطوری که آمریکا و اذنابش سال‌ها است که در اطراف کشورمان تقلا می‌کنند، اما جرات یک نگاه چپ به خاک این کشور را ندارند.

بار‌ها گفته ایم و باز هم می‌گوییم که فعالیت‌های موشکی جمهوری اسلامی ایران در راستای دفاع از تمامیت ارضی است و هیچ‌گونه تهدیدی برای کشور‌های منطقه و دیگر کشور‌ها محسوب نمی‌شود.
در هر صورت دشمنان جمهوری اسلامی ایران همچون اسرائیل، آمریکا و برخی مرتجعین منطقه باید بدانند که دوران بزن در رو به پایان رسیده است. بنا بر گفته رهبری معظم انقلاب اگر آن‌ها یک ضربه بزنند، قطعا ۱۰ ضربه دریافت خواهند کرد. ارتش رژیم صهیونیستی بعنوان اصلی‌ترین دشمن جمهوری اسلامی ایران و جهان اسلام امروز در سرزمین‌های اشغالی بالغ بر ۱۰ پایگاه هوایی مهم دارد. "تل نوف"، "حتزار"، "حاتزوریم"، "بن گوریون" و ... از جمله پایگاه‌های هوایی راهبردی ارتش اسرائیل در سرزمین‌های اشغالی است که در صورت هرگونه اشتباهی این پایگاه‌ها با موشک‌های بالستیک ایرانی نابود خواهد شد.