نوسانات بازار ارز اگر چه بر همه ارکان اقتصادی سایه انداخت اما مهمترین تاثیر آن بر صادرات و واردات بود تا آنجا که واردات با کاهشی 10 میلیارد دلاری همراه شد.

با وجود این کاهش در واردات اما صادرات با تغییر چندانی همراه نبود. این خبر در نگاه اول خبری خوبی به نظر می‌رسد اما مهمترین دلیل ثبات ارزش صادرات نه در حفظ سهم ایران در بازارهای صادراتی بلکه به دلیل بالا رفتن نرخ ارز بوده که در کنار افزایش نسبی قیمت محصولات پتروشیمی و میعانات گازی در جهان، این میزان صادرات محقق شده است.

این در شرایطی است که همواره گران‌شدن ارزهای خارجی در جهان به معنای بالا رفتن مزیت‌های صادراتی برای کشورهاست زیرا می‌توان با تکیه بر تولیدات با مزیت بیشتر و ارزش افزوده بالاتر، ارز بیشتری را به کشور وارد کرد.

البته تحریم‌های آمریکا را می‌توان مهمترین مانع دستیابی ایران به صادرات بالاتر دانست؛ همچنین عدم تویب لوایح پالرمو و تاخیر در پیوستن ایران به گروه ویژه اقدام مالی (اف.ای.تی.اف) نیز در این بین بی تاثیر نبوده و باعث اختلال در همکاری بانک‌های خارجی با ایرانیان شد.

تعلل اروپا در تدوین و تصویب ساز و کار مالی ارتباط با ایران نیز اجازه نداد صادرات ایران به نقطه مطلوب خود در سال 97 دست پیدا کند. صادراتی که با تکیه بر کالاهای ایرانی می‌تواند فشار تحریم ها بر اقتصاد را کاهش داده و ایران را در برابر فشارهای خارجی و نوسانات داخلی ارز مقاوم کند.

** رشد واردات در خدمت جهش صادراتی

«محمد لاهوتی» رئیس کنفدراسیون صادرات ایران در گفت و گو با ایرنا با اشاره به اینکه تمام بخش‌های صادراتی ایران مزیت دارد، گفت: شرایط صادراتی را می‌توانیم بهتر کنیم زیرا تحریم‌ها تنها مربوط به کشور آمریکاست و بقیه کشورها وارد این تحریم‌ها نشده‌اند.

وی ادامه داد: می توان مانند گذشته در همه زمینه ها مانند پتروشیمی، صنایع غذایی، کشاورزی و صنعتی رشد تولید و صادرات را داشته باشیم، البته اگر خودتحریمی‌های داخلی اجازه دهد.

لاهوتی افزود: در سال 97 با وجود افزایش نرخ ارز که باید تاثیر خود را در افزایش صادرات نشان می‌داد، به دلیل سیاست‌گذاری‌ها با مشکلات جدی مواجه شدیم.

وی تاکید کرد: اگر چه با فاصله ای زمانی، اما سرانجام دولت پذیرفت که باید در سیاست‌های ارزی خود بازنگری کرده و با بخش خصوصی تعامل داشته باشد.

این فعال اقتصادی با اشاره به اینکه دولت نظرات بخش خصوصی را گرفته و تغییرات نیز در حال انجام است، گفت: امیدواریم رفع موانع ایجاد شده، با سرعت بیشتری انجام شود تا برای سال 98 صادرات و واردات به شرایط عادی گذشته برگردد تا هم صادرات رشد داشته باشد و واردات نیز در خدمت تولید و صادرات بتواند جهش و افزایش صادراتی را در این سال رقم بزند.

**عراق، شریک سنتی ایران است

وی ادامه داد: اکنون مهمترین بازار برای ایران بازار عراق است؛ زیرا این کشور شریک سنتی ما در سال‌های گذشته بوده و بزرگترین بازار صادراتی ایران نیز به شمار می‌رود. از سوی دیگر روابط سیاسی بسیار گسترده‌ای با این کشور داریم. بنابراین موضوع تحریم‌ها در اینجا کمتر می‌تواند خودنمایی کند.

لاهوتی به تصویب اینستکس (ساز و کار مالی اروپا با ایران) اشاره کرد و افزود: شرایط اینستکس هنوز اعلام نشده اما با اجرایی شدن آن، شاید بتواند صادرات به کشورهای اروپایی را افزایش دهد. با این حال هدف اصلی ایران برای صادرات، کشورهای پیرامونی مانند عراق و افغانستان و پس از آن کشورهایی مانند چین و اتحادیه اروپا خواهد بود.

به گفته رئیس کنفدراسیون صادرات ایران، سال 98 را نمی‌توان آسان‌تر از سال گذشته دانست اما به نظر می‌رسد با توجه به سیاست‌های ارزی که اتفاق افتاده و شرایط تجارت خارجی تا حدی نسبت به گذشته تسهیل شده، امسال موانع کمتری داشته باشیم.

**رقابت‌پذیری کالاهای ایرانی با مدیریت حمل و نقل

با این حال حتی اگر موانع ارزی نیز از سر راه تجارت خارجی ایران برداشته شود، بازهم مشکلات دیگری وجود دارد که مانع از رشد سریع صادرات خواهد شد. مشکلاتی که اگر چه یک پای آنها در شرایط تحریم است اما می‌توان با سیاست‌گذاری‌های درست در داخل کشور، آثار تحریم را به حداقل رساند. از جمله این مشکلات می‌توان به بحث حمل و نقل در کشور اشاره کرد.

«فاطمه مقیمی»، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران در گفت و گو با ایرنا، با اشاره به اینکه در بخش صادرات یکی از فاکتورهایی که می‌تواند در قیمت تمام‌شده محصول تاثیرگذار باشد، قیمت حمل و نقل است، گفت: از این رو اگر مبنا را بر این اساس بگذاریم که قیمت تمام شده به اندازه معقول و منطقی پایین بیاید و قابلیت رقابت شود، می‌توانیم به افزایش صادرات و فروش کالا امیدوار باشیم.

وی ادامه داد: بنابراین اگر ناوگان مرتبی داشته و سرمایه‌گذاری در آن امکان پذیر باشد، می‌توانیم مدیریت قیمت تمام شده را در بحث حمل و نقل داشته باشیم.

به گفته مقیمی، دنیا در بنادر به نسل چهارم رسیده اند اما در ایران همچنان به شکل سنتی رفتار می‌کنیم اما با ارتقا بنادر می‌توان رقابت‌پذیری خود را حفظ کنیم؛ زیرا حمل و نقل ترکیبی از ابتدا و تا انتها کل فرآیند جامع مربوط به جا به جایی را شکل می‌دهد و بر قیمت تمام شده محصولات موثر است.

توجه ایران به تکمیل زنجیره تولید تا صادرات و به خدمت گرفتن واردات برای جهش صادراتی می‌تواند ایران را برای عبور از شرایط سخت اقتصادی یاری کند. در این میان البته توجه به بازارهای صادراتی و البته بر‌داشتن موانع داخلی اهمیت به سزایی خواهد داشت.

بیش از هر زمانی برای خنثی‌کردن جنگ اقتصادی آمریکا علیه ایران، همگرایی در کشور اهمیت پیدا کرده است اما بهانه‌جویی‌ها و دلواپسی‌هایی که بر سر تصویب هر موضوعی به گوش می‌رسد نه تنها کمکی به رفع این موانع نمی‌کند بلکه می‌تواند باعث فرار سرمایه‌ها و مشتریان از کشور شود.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از خبرگزاری ایرنا ، تاریخ انتشار: 14 فروردین 1398 ، کدخبر: 83263633 ، www.irna.ir