شعار سال: «قنات زارچ»، قدیمیترین و طولانیترین قنات جهان است که در
یزد واقع شده است. قدمت این قنات كه با 2115 حلقه چاه دارايی 250 کیلومتر طول است،
حدود 1200 سال
برآورده شده و از آنجايی كه برخي از ميلههای اين قنات در محل كنونی مسجد جامع
یزد واقع شده، قدمت آن را قبل از اسلام نیز روایت میکند.
اين قنات كه تا چندين سال پيش به دليل برخی ناملايمتیها و بیتوجهیها
در حال نابودی بود، اينك و پس از ثبت جهانی آن، در حال آمادهسازی برای تبدیل شدن
به محلی تخصصی برای گردشگری قنات است.
براساس طراحیهای صورت گرفته، گردشگران پس از ورود به این قنات به درون
یکی از پایابها وارد میشوند و پس از گذشتن از مسیر آبی آن، وارد يك آسیاب آبی
قديمی میشوند و حتی امكان استفاده از نان طبخ شده در پا آسیاب این قنات برايشان
مهيا میشود و در ادامه مسير نيز از پایاب دیگر این قنات خارج خواهند شد.
یکی از ویژگیهای جالب قنات زارچ، مقطع مربعی آن است چرا كه دیگر قنوات
عمدتا مقطعی بیضوی یا دایرهوار دارند و همين ویژگی نشان میدهد که قدمت این قنات
به دوران قبل از اسلام بازمیگردد.
هرچند ميزان آبدهی قنات زارچ تا نیم قرن پیش افزون بر 150 لیتر در
ثانیه بوده اما در حال حاضر به دلیل حفر بیرویه چاههای عمیق و نیمه عمیق در
حریم قنات، آبدهی آن به شدت کاهش یافته است.
یکی از نکات قابل توجه این قنات، مسیرهایی است که با اختلاف 10 متر
ارتفاع بهم رسیدهاند در حالي كه تراز این قنات صفر است و اين شگفتی را براي بازديدكنندگان
به دنبال دارد كه این اختلاف تراز چگونه مدیریت شده است.
مظهر این قنات در شهر زارچ واقع شده و دارای سه شاخه یا تونل زیرزمینی
جدا شامل شاخههاي شیرین، شور و ابراهیم خویدکی است. البته دو شاخه شيرين و
ابراهيم خويدكی جز شاخههای خشك شده قنات هستند و اكنون تنها شاخه شور به طول 72
كيلومتر از آبدهی 60 ليتر در ثانيه برخوردار است.
البته احيا دوباره و جريان يافتن مجدد آب در اين قنات نيز مديون تلاشهای
چهار ساله اداره کل میراث فرهنگی استان بوده كه با مسدود کردن و مبارزه با فاضلابهای
متصل به این قنات که شاید بیش از 100 مورد بوده، صورت گرفته است.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از بانک اطلاع رسانی مخبر، تاریخ 20 خرداد 98، کد مطلب: 20354:www.mokhbernews.ir