شعار سال: برپایه آمارهای رسمی بین المللی ذخایر گاز طبیعی ایران به اندازه ای است که این کشوررا درمقام دوم دارندگان گاز طبیعی پس از روسیه قرارمی دهد. ایران پیش از انقلاب اسلامی سرمایه گذاری برای تولید گاز با هدف جایگزین کردن ان به جای نفت و از آن مهمتر صادرات این ماده که انرژی پاک است را آغازکرد و حتی دردورانی موفق به صادرات گاز به شوروی سابق شد. با این همه سابقه طولانی ایران درصنعت گاز اما دروضعیت فعلی ارزش صادرات گاز ایران نسبت به رقبای بزرگ مثل روسیه و قطر و حتی کشورهایی مثل الجزایر و به تازگی آمریکا بسیار پایین است.

واقعیت این است که مشتریان نفت ایران شامل هند و اروپا به دلایل پیچیده سیاسی هرگز برای واردات از ایران آماده نشده اند. واردات هند از ایران به دلیل مخالفت و تحریم امریکا و ناسازگاری هند و پاکستان تعطیل شده است و اروپا نیز به هردلیل نتوانسته گاز ایران را که به آن نیاز دارد را خریداری کند. روسیه به مثابه صادرکننده بزرگ گاز به اروپا تمایلی ندارد مناسبات سیاسی ایران با غرب به  سویی برود که به صلح دایم منجر شده وگاز ایران  ایران جانشین گاز روسیه دراروپا شود. درسه دهه تازه سپری شده وپس از استقلال کشورهایی مثل آذربایجان از روسیه حالا این کشور نیز به جمع کشورهای صادرکننده گاز پیوسته و بخشی از گاز اروپا را از مسیر ترکیه تامین می کند. به این ترتیب می توان با تاسف گفت گاز طبیعی ایران به  ثروتی متروک  و بی فایده تبدیل شده که دردل دریاها و دشتهای ایران مدفون می شود. درچنین وضعی اما حسن منتظرتربتی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران، از مذاکره با شرکت‌های ترکیه برای ترانزیت گاز ایران به اروپا خبر داده و گفته است در این راستا با شرکت‌های زیادی از اروپا مذاکره شده و فعلا یونان «جدی‌تر» است.این مقام جمهوری اسلامی روز شنبه، ۲۳ شهریور، به خبرگزاری ایلنا گفت: «بحث صادرات گاز به اروپا جدی است و بستر و زیرساخت انجام این کار وجود دارد».مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با اشاره به خط لوله انتقال گاز ترکیه به اروپا از طریق یونان، موسوم به ترانس آناتولی، گفت: فقط بحث برطرف شدن «موانع سیاسی» است و «اگر اروپا تمایل داشته باشد ما محدودیتی نداریم». یک کارشناس انرژی اما درباره این ادعای مقام گازی ایران نوشته است : "شواهد درباره درست بودن اظهارات این مقام وزارت نفت ایران در دست نیست و زیرساخت‌هایی نیز برای این اقدام ایجاد نشده است." این کارشناس اضافه کرده است: "دویغو داغ، مسئول بخش همکاری‌های بین‌المللی خط لوله «ترانس آناتولی» موسوم به «تاناپ» به رادیو فردا گفت: تنها منبع گاز این خط لوله، فاز دوم میدان «شاه دنیز» آذربایجان است و هیچ برنامه‌ای برای تغییر منابع ترانزیت گاز یا مذاکره پیرامون آن وجود ندارد.به گفته خانم داغ، بر اساس قراردادی که کنسرسیوم احداث این خط لوله با دولت ترکیه امضا کرده، نقطه ورودی آن مرز گرجستان و نقطه خروجی آن یونان است و اگر روزی منبع دیگری برای انتقال گاز لازم باشد، باید خط لوله جداگانه‌ای کشیده شود.وی تأکید کرد کرد که ایجاد خط لوله جدید نیازمند امضای قرارداد میان ایران و شرکت‌های اروپایی خریدار و سپس عقد قرارداد با کنسرسیوم تاناپ است.

آقای منتظرتربتی نگفته است با کدام «شرکت‌های ترک» مذاکره شده است، اما فقط تنها شرکت ترکیه‌ای کنسرسیوم تاناپ، یعنی شرکت «بوتاش»، صلاحیت مذاکره دارد. (بوتاش ۳۰ درصد، شرکت ملی نفت آذربایجان، «سوکار» ۵۸ درصد سهم و شرکت بریتیش پترولیوم ۱۲ درصد از سهام پروژه خط لوله تاناپ را در اختیار دارند)شرکت ملی نفت آذربایجان نیز در پاسخ به رادیو فردا وجود هرگونه مذاکره با ایران پیرامون انتقال گاز این کشور به اروپا از طریق تاناپ را رد کرد.

به گفته این شرکت، فعلا در فاز اول خط لوله، قراردادی ۲۵ ساله با ترکیه و اروپا برای فروش سالانه ۱۶ میلیارد متر مکعب گاز میدان شاه‌دنیز آذربایجان (شامل ۶ میلیارد متر مکعب فروش گاز به شرکت بوتاش ترکیه) امضا شده و نیازی به منبع جدید گاز نیست.این شرکت تأکید کرد که ایران برای صادرات گاز اول باید با شرکت‌های اروپایی قرارداد امضا کند و بدون قرارداد رسمی میان فروشنده و خریدار گاز، وارد مذاکره در اینباره نخواهد شد.انتقال گاز آذربایجان به ترکیه از سال گذشته آغاز شده و بر اساس پیش بینی‌ها سال آینده صادرات گاز به اروپا آغاز خواهد شد.ظرفیت فاز اول بخش اروپایی این خط لوله (ترانس آدریاتیک) انتقال سالانه ۱۰ میلیارد متر مکعب است و تا ۲۵ سال فقط گاز آذربایجان را که خود سهمی ۲۰ درصدی در آن دارد، منتقل خواهد کرد.ترانس آدریاتیک قرار است در نیمه‌های دهه آینده میلادی ظرفیت انتقال گاز خود را دو برابر کند و دو ماه پیش مناقصه‌هایی برای ارزیابی تمایل فروشندگان جدید گاز به مشارکت در پروژه‌های جدید برگزار کرد که ایران در این مناقصه حتی شرکت نکرد.آذربایجان می‌گوید گاز کافی برای فاز دوم ترانس آدریاتیک را نیز دارد و در مناقصه نیز شرکت کرده است. گفته می‌شود روسیه نیز در این مناقصه شرکت کرده است

شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری تحلیلی ساعت24،تاریخ انتشار:26شهریور1398،کدخبر:461509،www.saat24.news