شعار سال: خانی در این کارگاه در سخنانی گفت: «داده‌ی باز» باید ویژگی‌هایی مانند رایگان بودن، استاندارد بودن و قابل دریافت از طریق اینترنت را دارا باشد. متاسفانه به علل تاریخی، فرهنگ محرمانه و پوشیده بودن در نظام اداری ما جدی‌ ست و تغییر این رویه زمانبر است. ما در ایران درگاهِ واحدِ دسترسی به اطلاعات نداریم. هستۀ شفاف شدن، دانستن است؛ زیرا بدین وسیله می‌توانیم کنش فعال داشته باشیم. اما اگر فایلی توسط نهادی در دسترس گرفت که راه رسیدن به اطلاعات مفید آن سخت باشد، عملاً شفافیت صورت نمی‌گیرد و بعضاً با اغماض این کار را انجام می‌دهند تا اطلاعات به درد نخور باشد.

در دنیا شاخصی به نام «شاخص جهانی داده باز» داریم. در این شاخص کشور تایوان در ۶سال اخیر بسیار رشد کرده است. کشور ایران در سال ۲۰۱۵ در رتبه ۱۱۷ و در سال ۲۰۱۶ در رتبه ۶۷ قرار داشت. اما این تفاوت ۵۰ پله‌ای بدین معنی نیست که ایران در دسترسی و شفافیت در اطلاعات پیشرفت داشته، بلکه داده‌های ارسالی مربوط به ایران اصلاح شده است. در بحث فواید داده باز نیز، آمار اتحادیه اروپا مثال خوبی است. در این آمار اطلاع داده شده در اثر داده باز، اروپا در سال‌های ۲۰۲۰-۲۰۱۶ حدود ۳۲۵ میلیارد یورو رشد خواهد کرد و ۲۵ هزار شغل ایجاد خواهد شد.

در ایران در سال ۸۸ قانون دسترسی آزاد به اطلاعات تصویب شد و سال ۹۲ و ۹۶ آیین نامه اجرایی آنها صادر شد. این آیین‌نامه مشخص می‌کند هر شخص ایرانی حق دسترسی به اطلاعات عمومی را دارد مگر اینکه قانون منع کرده باشد. اطلاعات عمومی شامل ضوابط و آیین‌نامه‌ها، آمار و ارقام ملی و رسمی، اسناد مکاتبات اداری و… هستند. حریم محرمانگی هم «اسرار دولتی، حریم خصوصی و اسرار تجاری» تعریف شده است.

یکی از تجربه‌های خوب در انتشار داده در ایران، «سامانه شفافیت شهرداری تهران» است که تاسیس و پیگیری آن توسط عضو شورای شهر، خانم آروین انجام می‌پذیرد. این سامانه تمام قراردادها، لایحه، مصوبه و هزینه‌کردهای شهرداری تهران را در اختیار عموم قرار می‌دهد. تحلیل این اطلاعات در حوزه‌های مختلف مفید خواهد بود. به عنوان مثال می‌توان از داده‌های بودجه‌های شهر تهران نتایج جالب توجهی گرفت. یکی از مواردی که از دید جامعه دانشگاهی و حتی خود دانشکده ارتباطات مغفول مانده، بحثِ دیتا ژورنالیسم و روزنامه نگاری تحقیقی است. خبرنگاران این حوزه می‌توانند از این آمار بسیار بهره ببرند و در حل مشکلات سهیم باشند، اما الان چنین پتانسیلی نداریم.

گفتنی است در پایان این کارگاه از تجربه‌ها و تلاش‌های کشورهای مختلف دنیا برای ایجاد شفافیت و سیستم ضد فساد مثال‌هایی گفته شد.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری عیار آنلاین، تاریخ انتشار 23 مهر 98، کد خبر: 296426، www.ayaronline.ir