سه‌شنبه ۰۴ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 2024 April 23 
چهل‌ونهمیـــــن دوره جشـــــــــنواره بین‌المللی فیلم‌های علمی، آموزشی و تربیتی رشد هم برگزار شد و جمعه شب با برگزاری مراسم اختتامیه و معرفی برگزیدگان به‌کارش پایان داد. جشنواره‌ای که می‌شود آن را قدیمی‌ترین جشنواره سینمایی کشور دانست که هر سال بی‌سر و صدا و حاشیه برگزار می‌شود.
شعارسال: در مراسم اختتامیه چهل‌ونهمین دوره جشنواره، محسن حاجی میرزایی وزیر آموزش و پرورش همراه تعدادی از مدیران این وزارتخانه، سعید بدیعی دبیر ادوار جشنواره و چهره‌هایی، چون ایرج طهماسب، علیرضا خمسه و بهرام عظیمی حضور داشتند و وزیر آموزش پرورش درباره اهمیت این جشنواره که به پنجاهمین سالگردش نزدیک می‌شود گفت: «در آستانه پنجاهمین سالگرد جشنواره بین‌المللی فیلم رشد باید در مورد اثرگذاری این جشنواره بر نظام تعلیم و تربیت بررسی بیشتری کنیم. درنهاد‌های فرهنگی امروز جامعه، جست‌و‌جو برای فهم اثر بخشی تولیدات فرهنگی بسیار نادر است و هرچند دستگاه‌ها گزارش اقدام‌های خود را می‌دهند، اما گزارشی از اثر بخشی فعالیت‌ها نداریم و باید به این نکته توجه شود. فیلم جزء به‌هم پیوسته فرآیند آموزشی است و ۶۰ درصد محتوای آموزشی در مدارس ابتدایی و ۹۰ درصد محتوای آموزشی در دوره متوسطه و دانشگاه متکی بر شنیدن است. می‌دانیم دانستن برای دانستن لزوماً به دانستن بـــرای کــــار بستن، زیســــتن و همزیستی منجر نمی‌شود و امروز باید برای دانستن برای به کار بستن تلاش کرد لذا باید از ابزارهــــــای دیگری برای تنوع بخشی به یادگیری استفاده کنیم و باید با کاستن از محتوای مکتوب و انتقال آن به محتوای تصویری فضای جدیدی را برای یادگیری به‌وجود بیاوریم.» برگزیدگان بخش‌های مختلف جشنواره رشد در بخش‌های کمیسیون ملی یونسکو_ایران، انجمن اولیا و مربیان، جوایز سیفژ، دانش‌آموزان فیلمساز، فرهنگیان فیلمساز، پویانمایــــی، مســـــتند، فیلم کوتاه و بخش داستانی معرفی شـــدند که فیلم سینمایی «قطار آن شب» به کارگردانی حمیدرضا قطبی رتبه اول و فیلم «فرزند زمین» به کارگردانی مژگان بیات رتبه دوم بخش داستانی را به دست آوردند و یک فیلم آلمانی به‌نام آلفونــــــس جیتر بیت به کارگردانی مارک اسچیتر از کشور آلمان هم دیپلم افتخار گرفت.
مهمترین هدف؟ آموزش
جشـــــــــنواره بین‌المللی فیلم‌هـــــــای علمی، آموزشی و تربیتی رشد نخستین بار سال ۱۳۴۲ با مدیریت اداره فعالیت‌های سمعی و بصری وزارت آموزش و پرورش، در تهران برگزار شد و البته آن زمان نامش «فستیوال بین‌المللی فیلم‌های آموزنده» بود، اما پس از پنج دوره برگزاری، واژه «جشنواره» برای نخستین بار در زبان فارسی برای نامیدن این رویداد به کار گرفته شد و به این ترتیب از سال ۱۳۴۸ به «جشنواره بین‌المللی فیلم‌های آموزشی» تغییر نام داد. جشنواره‌ای که هم لقب قدیمی‌ترین جشنواره فیلم در ایران را یدک می‌کشد و هم قدیمی‌ترین جشنواره تخصصی کشور را. کارگردان‌هایی، چون قدرت‌الله صلح میرزایی از کسانی بودند که سال‌ها در این جشنواره حضور و در شکل‌گیری آن نقش داشتند. صلح میرزایی چند دوره هم عضو هیأت انتخاب فیلم جشنواره رشد بود و به همین دلیل از کم و کیف آن بخوبی باخبر است. به عقیده او مهمترین تفاوت این جشنواره با سایر جشنواره‌های فیلم که باعث اهمیت ویژه‌اش هم می‌شود این است که آموزش از اهداف اصلی جشنواره است. مقوله‌ای که در جشنواره‌های دیگر به آنها پرداخته نمی‌شود. او می‌گوید: «ما نزدیک به ۱۵ میلیون دانش‌آموز و بیش از یک میلیون نفر معلم داریم. اگر این افراد از فیلم‌های آموزشی که از کشور‌های مختلف در این جشنواره شرکت می‌کنند استفاده کنند بسیار به بالا رفتن سطح آموزش کشور کمک می‌کند. این فیلم‌ها نه تنها در چند روز برگزاری جشنواره به نمایش درمی آیند که در طول سال برای دانش‌آموزان پخش می‌شوند و این بسیار مهم است و می‌توانند از این فیلم‌ها برای آموزش بهره ببرند.»
او که در دهه ۶۰ جزو برگزارکنندگان جشنواره بوده به یاد دارد که پس از پایان هر دوره فرم‌های پژوهشی به استان‌ها می‌فرستادند تا برآورد کنند چند دانش‌آموز و معلم فیلم‌ها را دیده‌اند و چه برداشتی از آنها داشته‌اند. به گفته او نتایجی که از این فرم‌ها به دست می‌آمد بسیار خوب بود.
جای خالی حمایت
با تمام این‌ها به نظر می‌رسد جشنواره فیلم رشد پس از سال‌ها برگزاری هنوز جریان ساز نشده و شاید هم جریان ساز به نظر نمی‌آید. این مسأله‌ای است که صلح میرزایی هم با اینکه تمام قد از جشنواره رشد دفاع می‌کند آن را قبول دارد و می‌گوید: «به‌دلیل اینکه ما فیلم آموزشی تولید نمی‌کنیم سازمان پژوهش و معاونت پرورشی باید تولید فیلم داشته باشند و از فیلمسازان خوب که اهداف علمی و آموزشی دارند برای تولید فیلم دعوت کنند. از طرف دیگر باید بودجه در اختیارشان بگذارند تا جشنواره رونق بگیرد و جریان ساز شود. ما برگزار‌کننده این جشنواره هستیم، اما تولیدات فیلم علمی و آموزشی خودمان بسیار کم است و امسال هم فیلم‌های تولیدی‌مان نسبت به گذشته بسیار کمتر بود. هرچند که در صورت ساخت فیلم هم کسی باید باشد که فیلم را بخرد و پخش کند؛ نهاد‌ها و سازمان‌هایی مانند رسانه ملی یا آموزش پرورش و نهاد‌های دولتی. با این کار تولید‌کننده و فیلمساز به ساخت فیلم آموزشی تشویق می‌شوند و جشنواره رشد هم رونق می‌گیرد.»
مهمترین هدف؟ آموزش
جشـــــــــنواره بین‌المللی فیلم‌هـــــــای علمی، آموزشی و تربیتی رشد نخستین بار سال ۱۳۴۲ با مدیریت اداره فعالیت‌های سمعی و بصری وزارت آموزش و پرورش، در تهران برگزار شد و البته آن زمان نامش «فستیوال بین‌المللی فیلم‌های آموزنده» بود، اما پس از پنج دوره برگزاری، واژه «جشنواره» برای نخستین بار در زبان فارسی برای نامیدن این رویداد به کار گرفته شد و به این ترتیب از سال ۱۳۴۸ به «جشنواره بین‌المللی فیلم‌های آموزشی» تغییر نام داد. جشنواره‌ای که هم لقب قدیمی‌ترین جشنواره فیلم در ایران را یدک می‌کشد و هم قدیمی‌ترین جشنواره تخصصی کشور را. کارگردان‌هایی، چون قدرت‌الله صلح میرزایی از کسانی بودند که سال‌ها در این جشنواره حضور و در شکل‌گیری آن نقش داشتند. صلح میرزایی چند دوره هم عضو هیأت انتخاب فیلم جشنواره رشد بود و به همین دلیل از کم و کیف آن بخوبی باخبر است. به عقیده او مهمترین تفاوت این جشنواره با سایر جشنواره‌های فیلم که باعث اهمیت ویژه‌اش هم می‌شود این است که آموزش از اهداف اصلی جشنواره است. مقوله‌ای که در جشنواره‌های دیگر به آنها پرداخته نمی‌شود. او می‌گوید: «ما نزدیک به ۱۵ میلیون دانش‌آموز و بیش از یک میلیون نفر معلم داریم. اگر این افراد از فیلم‌های آموزشی که از کشور‌های مختلف در این جشنواره شرکت می‌کنند استفاده کنند بسیار به بالا رفتن سطح آموزش کشور کمک می‌کند. این فیلم‌ها نه تنها در چند روز برگزاری جشنواره به نمایش درمی آیند که در طول سال برای دانش‌آموزان پخش می‌شوند و این بسیار مهم است و می‌توانند از این فیلم‌ها برای آموزش بهره ببرند.»
او که در دهه ۶۰ جزو برگزارکنندگان جشنواره بوده به یاد دارد که پس از پایان هر دوره فرم‌های پژوهشی به استان‌ها می‌فرستادند تا برآورد کنند چند دانش‌آموز و معلم فیلم‌ها را دیده‌اند و چه برداشتی از آنها داشته‌اند. به گفته او نتایجی که از این فرم‌ها به دست می‌آمد بسیار خوب بود.
جای خالی حمایت
با تمام این‌ها به نظر می‌رسد جشنواره فیلم رشد پس از سال‌ها برگزاری هنوز جریان ساز نشده و شاید هم جریان ساز به نظر نمی‌آید. این مسأله‌ای است که صلح میرزایی هم با اینکه تمام قد از جشنواره رشد دفاع می‌کند آن را قبول دارد و می‌گوید: «به‌دلیل اینکه ما فیلم آموزشی تولید نمی‌کنیم سازمان پژوهش و معاونت پرورشی باید تولید فیلم داشته باشند و از فیلمسازان خوب که اهداف علمی و آموزشی دارند برای تولید فیلم دعوت کنند. از طرف دیگر باید بودجه در اختیارشان بگذارند تا جشنواره رونق بگیرد و جریان ساز شود. ما برگزار‌کننده این جشنواره هستیم، اما تولیدات فیلم علمی و آموزشی خودمان بسیار کم است و امسال هم فیلم‌های تولیدی‌مان نسبت به گذشته بسیار کمتر بود. هرچند که در صورت ساخت فیلم هم کسی باید باشد که فیلم را بخرد و پخش کند؛ نهاد‌ها و سازمان‌هایی مانند رسانه ملی یا آموزش پرورش و نهاد‌های دولتی. با این کار تولید‌کننده و فیلمساز به ساخت فیلم آموزشی تشویق می‌شوند و جشنواره رشد هم رونق می‌گیرد.»
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از روزنامه ایران، تاریخ انتشار: 3 آذر 1398 ، شماره روزنامه: 7211 ، www.iran-newspaper.com
برگزیده ها
ناشناس
۱۵:۵۹ - ۱۳۹۸/۰۹/۰۳
پاسخ
برگزاری جشنواره های این چنینی به معرفی هنر سینمای کشور کمک می کند