شعارسال:خطر برق گرفتگی در سالن ناشران کودک و نوجوان، آب گرفتگی بخش عمدهای از سالنها، دوری و سختی رفتوآمد بازدیدکنندگان فقط بخشی از تجربه برپایی دو ساله نمایشگاه کتاب تهران در شهرآفتاب بود. تجربهای که منجر به ارسال نامه حدود ۵۰۰ ناشر به معاون اول رئیسجمهوری برای باقی ماندن نمایشگاه کتاب تهران در مصلی شد، هرچند که باقی ماندن نمایشگاه در مصلی خبر تازهای نیست منتهی بحث بر سر مشکلات همچنان پابرجاست. در گفتوگوی پیش رو از زبان تنی چند از مدیران مؤسسات نشر مسائلی را میخوانید که برطرف کردن آنها نه فقط به نفع ناشران است، بلکه برای مردم بهعنوان مخاطبان این نمایشگاه هم مهم خواهد بود.
مشکلات همچنان برقرار و پیش روی بخش کودک و نوجوان
طی تمام سالهای برپایی نمایشگاه کتاب تهران در مصلی، بخش کودک و نوجوان یکی از سالنهایی بود که غرفهداران آن همواره با مشکلات متعددی روبهرو بودهاند. با وجود ضرورتی که در توجه به تسهیل دسترسی این مخاطبان کم سن و سال به کتاب وجود دارد معمولاً میزبانی از آنان در فضای برخوردار از سازههای موقت برگزار شد؛ از مشهودترین مصداقهای آن میتوان به دو سال میزبانی شهرآفتاب اشاره کرد و ماجرای بارش بارانی که آبگرفتگی و نگرانی ناشران از وقوع برق گرفتگی را بهدنبال داشت. سال گذشته بعد از وقفهای دو ساله میزبانی نمایشگاه کتاب تهران دوباره به مصلی واگذار شد، با این حال ناشران کودک و نوجوان با وجود برپایی غرفههای خود در فضای مسقف همچنان از شرایط مطلوبی برخوردار نبودند، عبدالعظیم فریدون، مدیر نشر «محراب قلم» از ناشران فعال در این بخش به «ایران» میگوید: «سال قبل بالاخره ناشران کودک و نوجوان هم در فضای مسقف به نمایش و فروش آثار خود پرداختند، اما مسأله این جاست که همچنان با مشکلاتی جدی در میزبانی از مخاطبان کم سن و سال روبهرو بودیم؛ از سقف کوتاه این بخش گرفته تا کفپوشهای موکت!» این مدیر نشر کفپوش موکت را به سبب قد کوتاه کودکان مناسب آنان نمیداند و معتقد است که منجر به جذب بیشتر آلودگیها و انتقال آنها به مخاطبان میشود. حالا باید دید مسئولان نمایشگاه برای سی و سومین دوره چه تمهیداتی در نظر خواهند گرفت تا این طیف از بازدیدکنندگان که معمولاً دو سال به بالا هستند با مشکلات کمتری روبهرو شوند.
البته مدیر نشر محراب قلم منکر برتری مصلی در مقایسه با شهرآفتاب در میزبانی از نمایشگاه کتاب نیست او حتی در این رابطه میگوید: «مسئولان قول دادهاند امسال هیچ بخشی در سازههای موقت برگزار نشود. هرچند اگر قرار باشد بخشی از سالنها به طبقه دوم شبستان منتقل شود این هم اتفاق خوبی نیست چراکه هم تعداد پلهها برای مخاطبان مشکلساز خواهد بود و هم اینکه چنین محلهایی از نظر دسترسی به اصطلاح پرت هستند.»
مشکلات را به گردن یکدیگر میاندازند
نادر قدیانی از رؤسای پیشین اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران از جمله ناشران معترض بهوجود برخی ایرادات در برپایی نمایشگاه طی سی دوره برگزاریاش است. او با اشاره به دوره چند سالهای که امور اجرایی نمایشگاه کتاب تهران همچون نمایشگاه کتاب فرانکفورت به صنف واگذار شده بوده به «ایران» میگوید: «از بهترین دورههای برگزاری نمایشگاه میتوان به دوره سیزدهم تا نوزدهم اشاره کرد که کارهای اجرایی در دست صنف بود، هر چند که این اتفاق تداوم پیدا نکرد و دیگر خبری از حل و فصل مشکلات به آن شکلی که در دورههای مذکور شاهد بودیم نیست.» چند سالی است که وعدههایی مبنی بر واسپاری مسئولیت اجرایی برگزاری نمایشگاه کتاب به صنف آن هم به طور کامل شنیده میشود، با وجود گذشت چهار سالی که بنای مسئولان برای واسپاری کامل بوده هنوز چنین اتفاقی رخ نداده است.
قدیانی با اشاره به اینکه در صورت بروز مشکلات معلوم نیست چه کسی باید پاسخگو باشد میگوید: «صنوف نشر و مسئولان ارشاد به طور مشترک مسئول برگزاری نمایشگاه هستند با این حال وقتی مشکلی رخ میدهد ، نمیدانیم باید به سراغ کدامیک برویم. متأسفانه هر کدام مسئولیت را به گردن دیگری میاندازد.» مدیر نشر قدیانی با اشاره به مشکلات همچنان برقرار در بخشهایی از مصلی ادامه میدهد: «با توجه به پیشبینیهای هواشناسی بهار سال ۹۹ با سرمای بیشتری روبهرو خواهیم بود، این در حالی ست که سال قبل برخی بخشها حتی در و پنجره درستی نداشتند. بهار ۹۹ نمایشگاه کتاب در حالی برگزار میشود که به گفته مسئولان ارشاد آییننامه برپاییاش تغییرات متعددی را پشت سر گذاشته، هر چند که من حداقل در سطح کلان متوجه تغییرات چندانی در آن نشدهام.» این مدیر نشر یکی از مهمترین مشکلاتی را که طی یکی-دو سال متوجه ناشران بزرگ شده در محدودیت فضا میداند و ادامه میدهد:«متأسفانه توجه چندانی به تعداد عنوانهای ناشران چه از نظر کمی و چه حتی کیفی ندارند، از سال گذشته بنای حداکثری غرفه را بر ۲۰۰ مترمربع گذاشتهاند و البته در موارد خاصی هم برابر با ۲۵۰ مترمربع که به هیچ وجه کفاف فضای مورد نیاز ناشران پرکار و حرفهای را نمیدهد.» او این محدودیت را یکی از دلایل حذف تدریجی ناشران حرفهای و بزرگ از نمایشگاه کتاب تهران و عقب رفتن آنها میداند و میگوید: «با در نظر گرفتن چنین محدودیتهایی باید شاهد کنار رفتن امیرکبیرها و علمی فرهنگیها به شکلی که پیشاز انقلاب شاهد بودیم باشیم چراکه از این طریق کمترین امکان ممکن را هم از آنان خواهند گرفت. شما سری به سایت خانه کتاب بزنید تا ببینید که در نهایت چه تعداد ناشر در سال تعداد بالایی عناوین منتشر میکنند؛ چرا همین تعداد محدود را که در نهایت ۴۰ مؤسسه هم نمیشوند، محدود میکنند!»
بروز مشکل در ابتداییترین مسائل
محمود یزدی، جانشین مدیر مسئول «انتشارات روزنه» هم یکی از ناشرانی است که نقدهایی به چگونگی میزبانی مصلی از ناشران دارد و به «ایران» میگوید: «با وجود گذشت سی و دو دوره از برگزاری نخستین دوره نمایشگاه ما همچنان شاهد وجود این مشکلات به شکل و شمایل مختلف هستیم. مشکلاتی تکراری که انگار قرار به برطرف کردن آنها نیست، از جمله مسائلی که سالهاست در دریافت حتی ابتدایی موارد همچون کارتهای پرسنلی با آنها روبهرو هستیم.» این فعال عرصه نشر تأکید میکند: «هر سال رسم بر این است که اگر ساعت بازگشایی نمایشگاه ۱۰ صبح باشد به پرسنل نیم ساعت قبل اجازه ورود داده میشود.
این در حالی است که در آن زمان حتی برق سالنها درست روشن نشدهاند، تأکید میکنند که در فلان زمان پرسنل باید حضور فیزیکی داشته باشند ولی نمیگویند وقتی هنوز به آنان کارت رفت و آمد داده نشده چطور این کار را کنند. این قبیل مشکلات متأسفانه یکی- دو تا نیستند. اگر واقعاً ارادهای در بهبود شرایط برپایی نمایشگاه وجود دارد مسئولان از همین مشکلات ابتدایی شروع کنند.» او هم نظیر بسیاری دیگر از پارکینگ نمایشگاه بهعنوان یکی از معضلات آن یاد میکند و فاصله پارکینگ تا سالنها را مشکلی مهم میداند. به گفته یزدی سال قبل پارکینگ در خیابان پاکستان و در فاصلهای دورتر از مصلی بود که همین مسأله تردد را مشکل میساخت. از طرفی بسیاری از ناشران سال قبل در دریافت برچسب تردد با مشکل روبهرو شده بودهاند که انتظار رفع این مشکل هم وجود دارد. یزدی هم از محدودیت متراژ برای ناشران حرفهای گلایه دارد و از مسئولان درخواست تغییر قوانین آن را دارد. با این حال او هم نظیر دیگر فعالان نشر تأکید دارد اگر مسئولان تصمیم جدی برای حل مشکلات دارند، ابتدا از مسائلی آغاز کنند که در تمام این سالها گریبان شرکتکنندگان را گرفته است.
عضو شورای سیاستگذاری نمایشگاه کتاب تهران:هیچ سالنی در سازههای موقت برپا نمیشود
هومان حسنپور-رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان: از مهمترین تفاوتهای نمایشگاه کتاب این دوره برگزاری همه بخشها در فضای مسقف است، اتفاقی که یکی از مهمترین مطالبات اهالی نشر طی سالهای اخیر بوده و بهطور قطع تأثیر بسیاری در سطح کیفی عرضه و فروش کارها خواهد داشت. یکی دیگر از مسائلی که در بهار ۹۹ شاهد آن خواهیم بود هدفمند شدن بحث یارانهها و توزیع عادلانه آن بین همه مؤسسات نشر حاضر در نمایشگاه کتاب خواهد بود. اما بحث پارکینگ که سال گذشته یکی از گلایههای جدی ناشران را بهدنبال داشت بحثی نیست که بتوان در شرایط فعلی دربارهاش صحبت کرد. هرچند وعده وعیدهایی در این رابطه دادهاند منتهی باید صبر کرد و دید تا چه اندازه شاهد محقق شدن آنها خواهیم بود. بخش کودک و نوجوان همان طور که دیگر همکاران هم گفتهاند از بخشهایی است که سال قبل با وجود حضور در فضای مسقف همچنان با برخی مشکلات روبهرو بوده که امسال برای برطرف کردن آنها تلاشهایی خواهد شد. سال قبل مصلی در حالی میزبانی دوباره نمایشگاه را با وقفهای دوساله به عهده گرفت که با گسترش بخشهایی از رواقهای غربی و شرقی روبهرو بودیم، امسال هم ساخت و ساز بخشهای ناتمام بسرعت در حال انجام است؛ آنچنان که امیدواریم در سی و سومین دوره بخش دانشگاهی هم در فضای مسقف میزبان علاقهمندان باشد. اما در ارتباط با گلایههایی که از محدودیت متراژ مطرح شده باید به برخی محدودیتها اشاره کرد، وقتی برای قراردادن همه بخشها در فضای مسقف تلاش میشود ناگزیر به درنظر گرفتن برخی محدودیتها هم هستیم. اگر دوستان و همکاران ناشر توجه کمتری به مسائل حاشیهای داشته باشند به گمانم نمایشگاه بهار آینده در شرایط رو بهجلویی در مقایسه با سالهای قبل برگزار خواهد شد.
شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه ایران، تاریخ انتشار: 13 بهمن ماه 1398، کد خبر:www.iran-newspaper.com،534666