شعار سال: از نظر اقتصادی، کشورهای این منطقه وابسته به دو منبع درآمدی فروش نفت و گردشگری هستند. با کاهش کم‏‌سابقه قیمت نفت و رکود شدید گردشگری، که هر دو ناشی از همه‏‌گیری ویروس کرونا بوده است و البته هزینه‏‌های دیگری که کرونا بر اقتصادها تحمیل می‏‌کند (مانند هزینه‏‌های بهداشتی، افزایش بیکاری، تشدید فقر و…)، در سال ۱۳۹۹ برخی از کشورهای غرب آسیا از جمله کشورهای حوزه محور مقاومت با مشکلات و دشواری‏‌های اقتصادی بسیار جدی‏‌تر و کم‌‏سابقه‏‌ای مواجه خواهند شد. دو اثر مهم کرونا براقتصاد ایران را یاد آور می شویم

تأثیر کاهش شدید قیمت نفت بر ایران

در اثر همه‏‌گیری ویروس کرونا و البته تلاش دیرهنگام کشورهای نفتی برای کاهش میزان تولید نفت خود، از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون قیمت نفت حدود ۷۰ درصد کاهش پیدا کرده است و برای اولین بار از اوایل دهۀ ۲۰۰۰ به این سو، به زیر ۲۰ دلار رسیده است. حتی در بعضی جاها قیمت نفت به کمتر از ۱۰ دلار و قیمت‌های منفی نیز رسیده است.

ایران تحت تأثیر تحریم‌‏های شدیدی از جانب دولت آمریکا قرار دارد و برخلاف برخی اظهارنظرها، کاملاً نیازمند درآمدهای نفتی است. در واقع، هرچند در دوسال اخیر تحت تأثیر تلا‏ش‏‌های دولت آمریکا برای به صفررساندن فروش نفت ایران، کاهش اساسی در میزان فروش نفت کشورمان رخ داده است، اما هنوز هم منابع حاصل از فروش نفت در اقتصاد و بودجه دولت اهمیت بسیار زیادی دارد. بر اساس برآورد کارشناسان اقتصادی، با توجه به سهم نفت در بودجه ۱۳۹۹ دولت ایران باید بتواند روزانه حداقل یک میلیون بشکه نفت با قیمت هر بشکه ۵۰ دلار به فروش برساند تا بتواند کالاهای اساسی مورد نیاز مردم را تأمین کند. این در حالی است که در خوش‏بینانه‏‌ترین برآوردها نیز قیمت این منبع در سال جاری از ۴۰ دلار فراتر نخواهد بود. در چنین شرایطی، بعید است جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۹۹ بتواند روزانه حداقل یک میلیون بشکه نفت با قیمت ۵۰ دلار بفروشد یا بیش از یک میلیون بشکه با قیمت‏‌های کمتری بفروشد تا سهم فروش نفت در بودجه محقق شود.

این در حالی است که به دلیل شیوع کرونا در کشور، وضعیت پیچیده‏‌تر نیز شده است و بخش مهمی از منابع درآمدی پیش‌‏بینی‏‌شده در بودجه ۱۳۹۹ به‏‌ویژه در بخش مالیات ممکن است محقق نشوند. ضمن اینکه دولت ناچار است به کسب‏‌وکارهای آسیب‏‌پذیر نیز کمک کند و البته هزینه‏‌های بهداشتی قابل توجهی را نیز تقبل نماید. به‏‌نظر می‏‌رسد تحت فشار آمریکا، جمهوری اسلامی ایران امکان استفاده از تسهیلات نهادهای مالی بین‏‌المللی مانند صندوق بین‌‏المللی پول برای جبران بخشی از کمبودها را نیز نخواهد داشت.

پیامدهای رکود گردشگری

در شرایط تحریم‏‌های شدید آمریکا و کاهش شدید ارزش پولی ملی ایران، گردشگری در ایران تقویت شده بود و می‌‏توانست بخشی از تنگناهای اقتصادی ناشی از تحریم‏‌ها را کاهش دهد؛ که با همه‏‌گیری کرونا، این بخش نیز به‏‌شدت آسیب دیده است. حتی گردشگری داخلی که می‏‌توانست منجر به توزیع بیشتر درآمدها در سطح کشور شود، دچار رکود بی‏‌سابقه‏‌ای شده است. پیش‌‏بینی‌ها بر این است که تنها به دلیل کاهش گردشگری مذهبی در اثر کرونا، تولید ناخالص داخلی عراق حداقل ۵ درصد کاهش خواهد یافت.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از سایت خبری تحلیلی ساعت24 ، تاریخ انتشار: 19 فروردین 1399 ، کدخبر:  489735 ، www.saat24.news