شعار سال: هنوز سوال خیلی از دارندگان سهام عدالت این است که کدام روش را انتخاب کنیم؟ سوالی کاملاً به جا که انتظار میرفت ابتدا ابعاد و جزئیات آن توسط شورای عالی بورس تعیین شود. با این حال، از آن جایی که مانند برخی اطلاع رسانیهای ناقص قبلی درباره سهام عدالت، این شفاف سازی نسبت به آینده و نحوه معامله و مبادله سهام عدالت انجام نشده است، امروز میخواهیم تا حدی اخبار و اطلاعات موجود را کنار هم بگذاریم و موضوع را سبک و سنگین کنیم.
فکر فروش فوری سهام عدالت را نکنید
ارزش روز تا ۱۵ میلیون تومانی سهام کامل عدالت (و ارزش حدود هفت میلیون تومانی برای نصف این سهام- طبق محاسبات روزهای اخیر)، احتمالاً برخی را به فکر فروش این سهام و نقد کردن آن انداخته است. با این حال، باید گفت آزادسازی سهام عدالت به این معنی نیست که در کوتاه مدت امکان معامله و فروش آن را خواهید داشت. اظهارات رئیس سازمان خصوصی سازی در دهم اردیبهشت ماه نشان میدهد احتمالاً برای آنهایی که روش مدیریت مستقیم را انتخاب میکنند، پس از شش ماه تنها امکان فروش ۲۰ تا ۳۰ درصد فراهم خواهد شد. مدیر عامل شرکت سرمایه گذاری سهام عدالت هم ۱۷ اردیبهشت ماه این را مطرح کرده است که در روش مدیریت مستقیم، احتمالاً باید یک سال صبر کرد تا امکان فروش کل سهام عدالت فراهم شود. با این حال، در روش غیر مستقیم، شرکتهای سهام عدالت استانی که در ادامه از آنها بیشتر خواهیم گفت، تا حدود ۴ ماه آینده به بورس راه پیدا خواهند کرد و احتمالاً آن جاست که شرایط برای فروش صندوقهای سرمایه گذاری این شرکتها و نقد کردن این سهام «شفاف تر» خواهد شد.
اگر روش مستقیم را انتخاب کنیم، چه میشود؟
حتماً تاکنون از خبرها متوجه شده اید که سهام عدالت، در واقع مجموعهای از سهام ۴۹ شرکت (۳۵ شرکت بورسی و ۱۴ شرکت غیر بورسی) است. با این حال، در صورتی که روش مدیریت مستقیم را انتخاب کنید، امکان این را خواهید داشت که سهام این شرکتها را به میزانی که در سهام عدالت شماست، به فهرست داراییهای بورسی یا غیر بورسی خود اضافه کنید و هر زمان که امکان معامله آن فراهم شد، آنها را شخصاً و بسته به تشخیص خود و با توجه به قیمت روز هر سهم، معامله کنید. منظور از قیمت روز همان رقمی است که برای مجموع شرکتهای موجود هر سهم عدالت تعیین شده که زمانی یک میلیون تومان بود و الان در حدود ۱۵ میلیون تومان، ارزیابی شده و ممکن است در آینده بیشتر یا کمتر شود. البته اگر از بورس زیاد سررشته ندارید، میتوانید و حتی توصیه میشود روی نگه داشتن این مجموعه سهام هم فکر کنید تا در صورت سوددهی این شرکت ها، از سود شان بهرهمند شوید. این که قید سوددهی را میگوییم به این خاطر است که ممکن است شرکتهای بورسی مانند همه شرکتهای دیگر در یک سال، سودده یا زیان ده باشند. در آن صورت سود تقسیمی آنها کم و زیاد خواهد شد. البته سابقه شرکتهایی که تحت عنوان سهام عدالت به شما تعلق دارد، نشان میدهد که این شرکت ها، وضعیت بدی در بورس ندارند و حتی به گفته کارشناسان، شرکتهای ارزندهای نیز هستند. نشانه آن هم این است که سود آنها طی ۱۰ سال توانسته حدود نیمی از ارزش یک میلیون تومانی سهام عدالت را جبران کند و علاوه بر آن در سه سال نیز سود آنها بین سهامداران عدالت توزیع شده است.
اگر روش غیر مستقیم را انتخاب کنیم، چه میشود؟
اگر روش مدیریت غیر مستقیم را انتخاب کنید، موضوع تا حدی با مورد قبلی متفاوت خواهد بود. اعلامیه سازمان بورس در این زمینه زیاد روشن و گویا نیست و به نظر میرسد در آینده نزدیک واضحتر خواهد شد. بر این اساس، قرار است مالکیت و مدیریت سهام سهامداران عدالت توسط شرکتهایی تحت عنوان سرمایه گذاری استانی انجام شود. در حقیقت سهامداران سهام عدالت، در روش غیر مستقیم، تبدیل به سهامداران این شرکتهای استانی میشوند. طبق اعلام سازمان خصوصی سازی، شرکتهای سرمایه گذاری استانی، سهامهای مربوط به سهام عدالت سهامداران را در قالب صندوقهای سرمایه گذاری قابل معامله و صندوقهای سرمایه گذاری پروژه استانی سامان دهی میکنند. ادبیات بازار سرمایه در این زمینه مبین این نکته است که در صورت آزادسازی سهام عدالت از این طریق، سهامداران میتوانند کل صندوقهای متعلق به خود، (که متشکل از سهام چندین شرکت است و احتمالاً ترکیب سهام آن در اثر فعالیت شرکتهای سرمایه گذاری استانی با ترکیب اولیه خود متفاوت خواهد بود) را بفروشند یا سود آن را کسب کنند. همچنین به گفته حسین خزلی کارشناس بازار سرمایه، شرکتهای سرمایهگذار استانی میتوانند در پروژههای عمرانی استان خود که سود خوبی هم دارد شرکت کنند و واگذارکننده پروژه هم میتواند با ترک تشریفات، پروژه را در اختیار آنها قرار دهد که منافع آن به سهامداران میرسد.
چند نکته در خصوص تصمیم سرنوشت ساز
سازمان خصوصی سازی تاکید کرده است که در صورت انتخاب روش مدیریت سهام عدالت، امکان تغییر آن وجود نخواهد داشت. در نتیجه باید با دقت عمل کرد. ما در این جا سعی کردیم آن چه را تاکنون کارشناسان و رسانهها و اخبار گفته بودند و در شرایطی که شورای عالی بورس هنوز تکلیف ابهامات زیادی را مشخص نکرده جمع بندی کنیم. با این حال، آن چه به نظر میرسد این است که: در مقایسه بین دو روش غیر مستقیم و مستقیم، گزینه بهتر بستگی به میزان توان کسب بازدهی شما از سهام شرکتها در روش مستقیم یا توان شرکتهای سرمایه گذاری در کسب بازده به روش غیر مستقیم دارد.
کارشناسان توصیه میکنند صرفاً آنهایی که سررشته از سرمایه گذاری در بورس دارند، مثلاً میتوانند روند بازار را رصد کرده و حدس بزنند یا میتوانند ارزیابی کنند که قیمت سهام متناسب با میزان سودآوری شرکت است یا خیر، روش مستقیم را انتخاب کنند. چرا که بازار سرمایه پیچیدگیهای بسیاری دارد و انسان نباید با دارایی خود، غافلانه بازی کند. هر چند همان گونه که ذکر شد، سهام شرکتهای فعلی سهام عدالت، سهامهای خوبی هستند.
در مقابل مورد سوم، مسئله اعتماد به سازو کار انتخاب مدیران این شرکت ها، توان مدیریتی آنها و نیز بهره وری سازمانی آنها قابل تامل است. جودکی مدیر عامل شرکت سرمایه گذاری سهام عدالت استان تهران گفته است که این افراد از سه فیلتر انتخاب سهامداران، تایید صلاحیت بورس و تایید صلاحیت امنیتی وزارت اطلاعات رد میشوند. با این حال، گزارش ۱۶۹۸۹ مرکز پژوهشهای مجلس، در مورد عملکرد تعاونیهای شهرستانی و شرکتهای سرمایه گذاری استانی سهام عدالت «تا پیش از این مرحله» مبین این نکته است که این تعاونیها و شرکتها در اعمال مدیریت به دلیل فقدان اطلاعات و تخصص کافی در فعالیتهای تولیدی و فنی، کارایی نداشته اند؛ لذا با اذعان به این که روندهای آتی میتواند متفاوت از گذشته باشد، جای تبیین و شفاف سازی از سوی مسئولان سازمان خصوصی سازی و بورس در این زمینه وجود دارد. میتوان گفت به شرط کسب اطمینان از تخصصی بودن عملیات این شرکت ها، روش غیر مستقیم برای حفظ دارایی مردم عادی در بلندمدت گزینه مناسبی است.
با توجه به ابهامات موجود، بهتر است تا جایی که امکان دارد، منتظر اخبار و اطلاعیههای بعدی شورای عالی بورس در روزهای آتی باشیم و با توجه به مهلت ۲۰ روزه باقی مانده برای تعیین روش آزادسازی سهام، فعلا در این باره عجله نکنید.
«سود سهام عدالت» چه میشود؟
احتمالاً تا اینجا دیگر متوجه شده باشید که پس از آزادسازی سهام عدالت عبارتی به نام «سود سهام عدالت» دیگر معنایی نخواهد داشت چرا که مدیریت این سهام به طور مستقیم و غیر مستقیم به خود ما بر میگردد. اگر روش مستقیم را انتخاب کرده باشیم، باید منتظر سود شرکتهای سبد سهام خود باشیم. اگر هم روش غیر مستقیم را انتخاب کرده باشیم، باید ببینیم وضعیت سودآوری این شرکتها در آینده چگونه خواهد بود.
شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه خراسان، کد خبر:695610، تاریخ انتشار: 20 اردیبهشت 1399، www.khorasannews.com