۹ راهبرد سند کار شایسته در یکسال گذشته چه شد؟

یکسال از تصویب سند کارشایسته می گذرد، وزارت کار طبق تکلیف قانونی خود می بایست هر سه ماه یکبار گزارشی ارائه می کرد و امسال نیزباید گزارش سالیانه درباره اثربخشی سند ارائه کند. اما گزارش های میدانی حاکی از این است که این سند به طور کامل عملی نشده است.

شعار سال: یکسال از تصویب سند کارشایسته می‌گذرد، وزارت کار طبق تکلیف قانونی خود می‌بایست هر سه ماه یکبار گزارشی ارائه می‌کرد و امسال نیزباید گزارش سالیانه درباره اثربخشی سند ارائه کند. اما گزارش‌های میدانی حاکی از این است که این سند به طور کامل عملی نشده است.

*** تصویب و هدف سند ملی کار شایسته

هیئت دولت به پیشنهاد وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، اتاق تعاون ایران و سازمان برنامه بودجه کشور و به استناد قانون برنامه ششم توسعه «سند ملی کار شایسته و سیاست‌های اشتغال مبتنی بر سند ملی کار شایسته» را به تصویب رساند.

این سند با هدف رشد و توسعه اقتصادی بر پایه عدالت نسبت به اعمال سیاست‌های اشتغالی، مهارت افزایی و ارتقای دانش حرفه‌ای می‌باشد.

همچنین برای حمایت از مشاغل کوچک‌خانگی و دانش‌بنیان و مبتنی بر کاهش نرخ بیکاری حداقل به میزان هشت درصد سالانه در طول سال‌های اجرای قانون برنامه تنظیم شده است.

*** ارائه نشدن سند ملی کار توسط وزارت کار

علی رغم اینکه یک سال از تصویب این سند در هیئت وزیران می‌گذرد، گزارش‌ها حکایت از این دارد که این سند عملیاتی نشده است یا حداقل به صورت کامل اجرا نشده است.

شاید بتوان گفت در حد برگزاری چندین جلسه و طراحی برنامه روز کاغذ به بخشی‌هایی از این سند طی یکسال گذشته توجه شده باشد.

طبق تکلیفی که هیئت وزیران برای وزارت کار موظف کرده است، وزارت کار باید وضعیت اثر بخشی برنامه را در بازه زمانی سه ماهه ارائه می‌کرد.

همچنین وضعیت اثر بخشی سند را در بازه زمانی یک ساله به هیئت وزیر ارائه می‌کرد که تا کنون گزارشی از وزارت کار در این باره ارائه نشده است.

از سوی دیگر با توجه به اینکه هدف اصلی این سند کاهش نرخ حداقل بیکاری به میزان ۸درصد سالانه در طول اجرای قانون برنامه ششم توسعه است، آیا این رقم محقق می‌شود؟

*** کمک به حل مشکلات نیروی کار در آینده

فتح الله بیات، رئیس اتحادیه کارگری قراردادی و پیمانی، معتقد است:اگر سال‌ها قبل سند کار شایسته را تصویب می‌کردیم بیشتر مشکلات مربوط به قرارداد‌های کار و حقوق و دستمزد کارگران و بیمه بیکاری امروز حل و فصل شده بود.

رئیس اتحادیه کارگران قراردادی و پیمانی با توجه به تصویب سند، اظهار داشت:اهمیت تدوین این سند از این جهت برای کارگران مهم است که به موضوع کرامت انسانی، بهبود معیشت و صیانت از نیروی کار پرداخته است.

البته، طراحی سامانه رصد فارغ‌التحصیلان، رسمی‌سازی مشاغل غیررسمی از جمله مباحثی است که تا کنون اقدامات محکمی درباره آن از سوی وزارت تعاون، کار در قالب سیاست‌های اشتغال صورت نگرفته است.

*** ۹ راهبرد سند ملی کار شاسیته

بر اساس سند کار شایسته، ۹ راهبرد و سیاست اجرایی هدف گذاری شده است.

«بهسازی نهادی در حوزه اشتغال و بهبود فضای کسب و کار»

«بهسازی نظام تأمین مالی کسب و کار‌های خرد، کوچک و متوسط و نوین و مشاغل خانگی»

«توسعه منابع انسانی، کارآفرینی و بهبود مهارتی»، «توسعه اشتغال زنان»

«ایجاد اشتغال از طریق مشارکت مردمی با توجه ویژه به گروه‌های کم برخوردار و مناطق روستایی»

«توسعه مشاغل سبز» و «ایجاد سازوکار‌های لازم برای انتقال از اشتغال غیررسمی به رسمی در حوزه قانون کار» و «توسعه و سرمایه گذاری معطوف به نیروی کار و طرح‌های کار عمومی»

با توجه به تکلیف دولت وزارت کار باید گزارشی درباره میزان اثربخشی این برنامه و میزان اثر بخشی سند ارائه دهد.

*** اشتغال‌محور کردن سیاست‌های پولی

یکی از برنامه‌های سند کار شایسته منطبق با راهبرد «اشتغال محور کردن سیاست‌های پولی» است.

ایجاد سازوکار‌های مناسب برای تعیین تعرفه ترجیحی و تجارت آزاد با تاکید بر رسته‌های پر ظرفیت که قرار است به صورت سالانه در شورای عالی اشتغال پیشنهاد شود.

*** طراحی سامانه رصد فارغ‌التحصیلان

همچنین ذیل راهبرد «توسعه منابع انسانی، کارآفرینی و بهبود مهارتی» طراحی و استقرار سامانه رصد فارغ‌التحصیلان در قالب پایگاه ملی تبادل اطلاعات است.

این سامانه به منظور بهره‌برداری در نظام تحلیل اطلاعات بازار کار و استفاده سایر ذی‌نفعان تصمیم‌ساز پیش‌بینی شده‌است.

در راهبرد «توسعه مشاغل سبز»

قرار سازوکار‌های استانداردسازی و توسعه بازار محصولات سالم و زیستی.

سازوکار لازم برای توسعه روستای سبز.

همچنین سازوکار‌های مناسب برای توسعه مراکز بوم گردی فراهم شود.

*** رسمی‌سازی مشاغل غیررسمی

همچنین بخشی از اشتغال ایجاد شده در زمره مشاغل غیررسمی هستند، به این معنی که تحت پوشش بیمه‌های تأمین اجتماعی قرار ندارند.

تدوین راهکار‌های مناسب برای تبدیل مشاغل غیررسمی به رسمی و حمایت پایه از شاغلان در دستور کار سند کار شایسته قرار گرفته است.

*** برخورداری از حمایت‌های اجتماعی

حمایت اجتماعی مبتنی بر رفع نیاز‌های ضروری و کمک به امرار معاش و حمایت از افراد در برابر حوادث مشتمل بر سه گروه زیر:

گروه اول: نیاز‌های اساسی نظیر دستیابی به تغذیه مناسب، تأمین سلامت، آب سالم، بهداشت و مسکن.

گروه دوم: حوادث نظیر بیماری، تصادف، مرگ سرپرست اصلی، ناتوانی، بازنشستگی و نیاز‌های اقشار آسیب‌پذیر مثل زنان سرپرست خانوار.

گروه سوم: حوادث غیرمترقبه نظیر سیل، خشکسالی و زلزله‌هایی که باعث تخریب اموال، وسایل امرار معاش و سرمایه می‌شوند.

ایمنی کار مبتنی بر افزایش سطح ایمنی و بهداشت کار که موجب کاهش حوادث و صدمات ناشی از کار شده و سلامت جسمی و روحی افراد را تأمین می‌نماید.

*** تضمین حقوق بنیادین کار

محو کار کودکان کار به ویژه بدترین اشکال کار کودک شامل استثمار کودکان، کار اجباری و قاچاق انسان است.

این امر که به سلامتی جسمی و روحی آن‌ها آسیب زده و با از بین بردن فرصت‌های آموزش و یادگیری، چشم‌انداز زندگی آن‌ها را از میان می‌برد.

رفع تبعیض در کار مبتنی بر پذیرش تساوی رفتار برای احقاق حقوق فردی و اجتماعی افراد

اشتغال همه افراد جویای کار به گونه‌ای که به دور از هرگونه تبعیض از فرصت‌های برابری در دستیابی به فرصت‌های شغلی برخوردار بوده همچنین در محل کار نیز از شرایط کاری منصفانه بهره‌مند شوند.

آزادی تشکیل انجمن‌ها و تشکل‌های مستقل برای حمایت از منافع صنفی و حرفه‌ای همچنین مشارکت در مذاکرات و تصمیم‌سازی‌هایی که بر منافع آن‌ها مؤثر است.

*** تقویت گفتگو‌های اجتماعی

تقویت گفتگو‌های اجتماعی مبتنی بر گفت‌وگوی بین شرکای اجتماعی و دولت به عنوان سازوکاری برای توافق و حل و فصل اختلافات این امر در حوزه سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی به منظور تحقق عدالت اجتماعی در سطوح مختلف نهاد‌های سه‌جانبه.

اما بر اساس تصویب نامه هیأت وزیران وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف شده تا گزارشات خود را به صورت سه ماهه و سالانه به هیأت وزیران ارائه دهد.

وزارت کار باید وضعیت اثربخشی برنامه را در بازه‌های زمانی سه ماهه و وضعیت اثر بخشی سند را هر ساله به هیأت وزیران ارائه کند