شعار سال: ۲۶ ژوئن برابر با ۵ تیر روز جهانی مبارزه با مواد مخدر نامگذاری شده است. کنفرانس بین‌المللی مبارزه با اعتیاد و قاچاق مواد مخدر از تاریخ ۱۷ تا ۲۶ ژوئن ۱۹۸۷ در شهر وین در جهت عزم سیاسی ملت‌ها برای مبارزه با پدیده ویرانگر و مخرب مواد مخدر تشکیل شد و در آن سندی با عنوان C.M.O به تصویب کشور‌های شرکت‌کننده رسید.

در کشور ما نیز هفته مواد مخدر که در تیرماه برگزار می‌شود مسلما یک بازه زمانی است تا بیشتر بر پدیده مخرب وویرانگری، چون اعتیاد خصوصا در قشر جوان تمرکز کنیم و بردلایل بروز ودر جهت فهم وشناخت راهکار‌هایی برای پیشگیری ومقابله با آن تحقیق کنیم.

برهمگان آشکار است که اعتیاد یک پدیده مخرب اجتماعی است، زیرا آثار نامطلوب و عواقب وخیم آن تنها دامن‌گیر شخص معتاد نمی‌شود بلکه همه افرادی را که به گونه‌ای با معتادان وابستگی و ارتباط نزدیک دارند فرا می‌گیرد.

از طرفی در تمام جوامع بیماری اعتیاد به زندگی قشر جوان گره خورده است. به این معنی که جوانان بنابه روحیات و شور وهیجانات جوانی وشکننده بودن وجودی شان بیشتر در معرض این پدیده مخرب قرار دارند چه بسیار که اعتیاد در عنوان نوجوانی وسنین کمتر انسانی را در چنگال گرفته و در اوج جوانی اورا، چون برگ درخت برچیده و به کام مرگ فروبرده است.

یک کارشناس مسائل اجتماعی در تعریف اعتیاد می‌گوید: اعتیاد یک بیماری روانی، اجتماعی و اقتصادی است که بر اثر فعل و انفعال تدریجی در بین انسان و مواد شیمیایی تحت تاثیر یک سلسله شرایط و اوضاع و احوال خاص روانی اقتصادی، اجتماعی و سنتی به وجود می‌آید و قطعاً این وابستگی مشکلاتی را به همراه دارد.

افشین میرزاپورمی افزاید: اعتیاد به مواد مخدر انواع مختلفی دارد مثلا برخی از اعتیاد‌ها به مصرف بیش از اندازه دارو‌های هستندکه برای خواب بهتر و یا آرامش اعصاب مصرف می‌شوند که مصرف آن‌ها مجاز نیست. دیگر اعتیاد به الکل و مواد مخدر است که بدترین نوع اعتیاد به حساب می‌آید. دسته بعدی اعتیاد به دارو‌هایی است که از آن‌ها برای ترک اعتیاد به عنوان مخدر قوی‌تر استفاده می‌شود متادون با قرص b ۲ رایج‌ترین این داروهاست که به شدت اعتیاد آورهستند و نباید بدون تجویز پزشک مصرف شود.

*دلایل فردی اعتیاد

به نظر می‌رسد تحقیقات در خصوص موضوع مهمی، چون اعتیاد همچنان ادامه داشته باشد و این پژوهش‌ها ابعاد مختلف روانشناسی و اجتماعی و... را در برمی گیرد تا جاییکه این پژوهشها هم نشان می‌دهد این بیماری مخرب دلایل متعددی برای نفوذ ورخنه به زندگی افراد دارد.

این تحقیقات اگر نوک پیکان را به سمت جوانان قرار دهد بدون شک عوامل فردی را از عمده دلایل گرایش جوانان به اعتیاد می‌داند.

میرزا پور با بیان اینکه شاید بتوان گفت که عمده‌ترین دلایل اعتیاد افراد به مصرف مواد مخدر دلایل فردی می‌باشند، معتقد است: عوامل فردی موثر که باعث گرایش جوانان به اعتیاد می‌شود شامل مواردی مثل فشار‌های عصبی بیش از حد، فشار‌های تحصیلی مانند بحران کنکور و بیداری‌های شب امتحان، عدم آگاهی فرد از مضرات مواد مخدر، اختلال‌های شخصیتی مانند انزوا و کمبود اعتماد به نفس، شخصیت‌های متزلزل و رشد نیافته، تمایل به زندگی بدون مشکل، انگیزه‌های درمانی برای کاهش درد بدون تجویز پزشک، کنجکاوی است.

* نقش خانواده‌ها در اعتیاد جوانان

این جامعه شناس دلایل خانوادگی را در روند اعتیاد نیز موثر می‌داند و اضافه می‌کند: فقر و شرایط بد مالی دلیل اعتیاد جوانان به اعتیاد نیست بلکه بسیاری از افراد در خانواده‌های ثروتمند نیز در دام اعتیاد می‌افتند کمبود محبت از طرف والدین، افراط در محبت و جلوگیری از رشد استقلال فردی، محدودیت بیش از اندازه تبعیض بین فرزندان، رفاه بیش از اندازه، اجازه ندادن به تلاش فرزندان، اعتیاد یکی از اعضای خانواده، فقر مالی، دانش ناکافی والدین.

اما از دلایل فردی و خانوادگی که بگذریم عوامل محیطی نیز در بروز این پدیده وسوق دادن جوانان به سمت این بلای ویرانگر موثر است.

میرزا پور با اشاره مهمترین عوامل سوق دادن افراد به سمت مواد می‌گوید: این عوامل عبارتند از دسترسی آسان به مواد مخدر، بیکاری و عدم اشتغال زایی، اختلاف طبقاتی شدید، فرهنگ محل زندگی، ارتباط با افراد ناباب.

*نقش آموزش و اصول تربیتی در مقابله با مواد مخدر

بنا به یک قاعده در صورت شناخت صورت مسئله می‌توان راهکار‌هایی نیزبرای پیش گیری نیز به کاربست. این موضوع در خصوص مبارزه با بیماری اعتیاد نیز صدق می‌کند واز منظر محققان می‌توان با به کاربستن شیوه‌های درست وکارسازتربیتی و آموزشی به عنوان یک راهکار فوق العاده موثر وپایه با مواد مخدر در بین جوانان مقابله جدی کرد؛ همچنین برنامه ریزی دولت‌ها در زمینه آگاهی رسانی به عموم مردم خصوصا خانواده‌ها نقش کلیدی ایفا می‌کند.

میرزا پور یادآور می‌شود:تربیت اصولی و حمایت صحیح والدین از فرزندان نه تنها می‌تواند باعث پیشگیری از ابتلا به اعتیاد شود بلکه در درمان اعتیاد نیز می‌تواند به شدت موثر باشد اگر بتوانیم جوانانی که در دام اعتیاد افتاده اند را به درستی راهنمایی کنیم قطعاً در تجربه یک ترک اعتیاد بدون بازگشت به آن‌ها کمک کردیم.

به گفته این روانشناس و کارشناس اجتماعی اعتیاد معضلی است که یک شبه به وجود نیامده که یک شب از بین برود بلکه باید با برنامه‌ریزی آن را از بین برد همه ما با تعامل برای ریشه‌کن کردن آن دست به دست هم دهیم، چون بسیاری از معتادان در اثر بیکاری و یا مشکلات خانوادگی به مواد مخدر روی می‌آورند که باید این عوامل را ریشه یابی کرد از این رو رسانه‌ها در جهت آگاهی سازی خانواده‌ها و جامعه می‌تواند نقش خود را به خوبی ایفا کند آموزش و پرورش و مدارس نیز نقش کلیدی رو در این زمینه می‌توانند ایفا کنند معلمین و اساتید باید به علم روز برای مبارزه با آسیب‌های اجتماعی مجهز باشند و کلاس‌های دانشگاهی هم جزوه محور نباشند بلکه محلّی برای شنیدن آرا و نظرات و درد دل‌های دانشجویان برای حل معضلات شود دولت نیز در این مسیر می‌تواند به سازمان‌های مردم نهاد که در امور کارآفرینی و اشتغال توانایی‌های لازم را دارند اعتماد کند و بخشی از این بحران اجتماعی را به این سازمان‌ها بسپارد.

* خود آگاهی معنوی سلاحی برعلیه اعتیاد

بدون شک امر آموزش و دست یابی به یک خود آگاهی در خصوص آثار مخرب اعتیاد بر زندگی مهمترین سلاح یک جوان برای مقابله با موادمخدر و به تعبیری دیگر معتاد نشدن است.

از سویی دیگر همین خود آگاهی و برانگیخته شدن قوای روحی ومعنوی می‌تواند حتی افرادی با سابقه زیاد اعتیاد و معتادین متهاجر را نیز از دام شوم اعتیاد نجات بخشدوبه زندگی بازگرداند.

این موضوع امروز خودش را در کلاس‌های موسوم به NA نشان می‌دهد. به طوریکه برخی از افرادی که سابقه چندین وچند سال اعتیاد داشته اند نیز امروز به یمن حضور واستفاده از این کلاس‌ها به زندگی بازگشته و افرادی مفید در جامعه شده اند.

محمود که بیش از ده سال سابقه اعتیاد دارد در خصوص دلایل اعتیاد خود می‌گوید: من در محیط کار معتاد شدم البته قبلا سابقه سیگار کشیدن را داشتم، ولی به هر شکل تحت تاثیرمحیط کاری خود وافرادی که دراین محیط به عنوان صاحبان کار من مواد مخدر مصرف می‌کردند معتاد شدم.

او می‌افزاید: مسلما من نیز در طی این مدت آسیب‌های خودم را دیده و به خانواده هم آسیب ها و خسارات زیادی نیز وارد کرده ام، ولی شکر خدا ابتدابا حضور در کمپ‌های ترک اعتیاد و بعد از آن با شرکت در کلاس‌های NA وطی کردن تمام قدم‌ها وگان‌های مربوط به آن توانستم اعتیاد را شکست دهم الان ۱۵ سال است که پاک هستم ومشغول به کار هستم تشکیل خانواده ام داده ام و زندگی خیلی خوبی دارم.

محمود که الان در یکی از دستگاه‌های اداری مشغول به کار است، اضافه می‌کند: من با ترک اعتیادم توانسته‌ام علاوه بر اینکه به زندگی عادی بازگردم به یک خود آگاهی معنوی نیز دست پیدا کنم ولااقل می‌توانم اعتراف کنم نگاهم به زندگی عوض شده است ودیگر دنیا را تیره وتار نمی‌بینم.

او یادآور می‌شود: اگر جوانان موضوع خود آگاهی و رشد روحی را در زمینه آثار مخرب اعتیاد جدی بگیرند مسلما یاهرگز به سمت اعتیاد نمی‌روند یا اگر هم معتاد شده اند می‌توانند ترک کنند و آدم بهتری شوند.

*اعتیاد یک بیماری است

به هر جهت تلاش‌های دولت در امر مبارزه با مواد مخدر موثر وتاثیر گذار وقابل تقدیر است، ولی شک نباید کرد بنا به تاکیدات کارشناسان بحث آموزشی وتربیتی امری موثر است که باید بیشتر مورد توجه دولت قرار بگیرد.

از همه مهمتر باید عموم مردم خصوصا خانواده‌ها درک کنند اعتیاد نه یک جرم و جنایت هولناک بلکه یک بیماری است ومی توان با ارتقا خود آگاهی فردی و عمومی راهکار‌های سازنده‌ای برای ریشه کن کردن این بلای خانمانسوز به کار گرفت.

 

 

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری برنا، تاریخ انتشار: 11 تیر 1399، کد خبر: 1022129، www.borna.news